Lesbók Morgunblaðsins - 17.08.1957, Síða 3

LESBÓrt! MORGUNBLAÐSINS
407
Kn þannig hagaði til þarna, að áin
var grunn nálægt bakkanum, en hyl-
djúpur áll, er kom út í hana miðja.
Og þessi áll hafði þarna myndazt í
vatnvöxtum um vorið.
En eins og allir vissu, skeytti Ólafur
aldrei um vöð í Hörgá, því sízt nú
haustdaginn, þegar áin var hrælítil. Og
oft hafði hann kannske riðið ána
þarna áður, áður en állinn myndaðist
þarna. Því þetta var í raun og veru í
beinustu leið frá Hlöðum að Möðru-
völium.
Hvað átti eg nú að hugsa, er eg hafði
fengið þessi tíðindi öll? Eg gat helzt
ekki hugsað neitt. Eirðarlaus allan
daginn. Allt heimilisfólkið sömuleiðis.
Þær ótrúlegustu getgátur og hug-
myndir heyrðust um það, hvar Ólafur
gæti verið niður kominn. Eg tók þeim
öllum fegins hendi, sem höfðu í sér
einhverja lífsvon.
Leitinni var haldið áfram meðfram
ánni. Einhverjum sýndist allt í einu, að
dekkri skuggi væri en vant var í viki
einu við eystri brúarstöpul Hörgárbrú-
ar, heim frá Möðruvöllum að sjá. Þang-
að var þotið samstundis. En þar voru
engin óvenjuleg vegsummerki.
Og hinn nístandi kvaladagur leið,
dagurinn, sem byrjað hafði með alls-
konar vonum, en leystist upp í þrot-
lausum ótta.
Eg smeygði mér inn til vinnumann-
anna, er þeir komu heim um kvöldið
úr leitinni. Ekki þorði eg að spyrja
neins. En eg hlustaði á tal þeirra, og
aðrir, sem heima höfðu verið, spurðu.
Einn bezti vinur minn í þeirra hópi
varð til þess að svipta mig allri von.
— Það er engum vafa bundið, sagði
hann, hvert hann hefir farið. Við
fundum svipuna hans í ánni fyrir
framan Sandhólma-síkið.
Mér fannst tæplega að þessi maður
gæti verið jafngóður vinur minn og
áður, sem varð til þess að segja mér
frá þessu.
En önnur nótt skall yfir Hörgárdal,
án þess, að vitað yrði með vissu um
afdrif Ólafs Davíðssonar.
Nóttin afhjúpaði það, sem enn var
óvíst.
Þorsteinn Daníelsson, bóndi á Skipa-
lóni, hafði verið með í leitinni um
daginn. Gott, ef hann hafði þar ekki
forystu.
Um nóttina dreymdi hann, að Ólaf-
ur kom til hans, stuttur í spuna, og
i
taldi þeim hafa farizt klaufalega
leitin.
„Eg er fyrir neðan Hólmataglið“,
sagði Ólafur í draumi Þorsteins. Þang-
að fór Þorsteinn í býtið á mánudags-
morguninn. Þar skammt frá fann hann
lik Ólafs rekið úr ánni.
Líkið var borið frá ánni og beina
leið heim að Hofi.
Einn af þeim, sem fóru þá ferð, sagði
mér siðar, að þeir líkmennirnir hefðu
staðnæmzt þar fyrir neðan túnið. Allir
höfðu þeir kosið sig undan því hlut-
verki, að bera Ólaf liðið lík heim til
þeirra Hofshjóna, sr. Davíðs og frú
Sigríðar. Einn þeirra tók upp vasa-
klút sinn þarna í túnfætinum og
breiddi yfir andlit Ólafs.
Þegar likmenn voru komnir upp
bratta hlaðbrekkuna að Hofi, kom sr.
Davíð hvatlega til dyra á móts við þá,
vatt sér að líkinu, tók klútinn af and-
liti þess, og mælti á þá leið, „að hann
vildi engan hégómaskap hafa hér.“
Ekki skildu líkmennirnir til fulls,
eftir því sem sögumaður sagði mér,
þessi tilþrif sr. Davíðs, hins hægláta,
hógværa manns. En á þetta var litið
sem svo, að hann að þessu sinni hefði
átt erfitt með að dylja geðshræringar
sínar, eins og hans annars var vandi.
(Sex árum áður hafði Ólafur komið
í föðurgarð eftir 15 ára útivist. Sög-
una af móttökunum þá sagði sr. Geir
Sæmundsson mér, er hann bjó mig til
fermingar, sem eitt hið ákjósanlegasta
dæmi um fyrirgefningu).
Vínhneigð Ólafs var kennt um, að
hann lauk ekki námi, og var hún talin
ógæfa hans. Þannig mun faðir hans
hafa litið á.
Fargjöld höfðu honum verið send
nokkrum sinnum, en þau fariC sína
leið, og Ólafur setið þar, sem hann var
kominn.
Er sr. Davið hafði ekki fyrr leitt
hann til stofu heima á Hofi, er hann
loks kom heim, en hann mælti við son
sinn þessum orðum:
— Fyrst þú nú ert kominn heim, Ól-
afur minn, heldurðu við ættum ekki að
fá okkur „einn gráann“?
— Aldrei skyldi það skemma, sagði
Ólafur, en það var orðtax hans. Og
drukku þeir feðgar sáttabikar sinn í
dönsku kornbrennivíni.
Þegar boð komu til Möðruvalla um
líkfundinn, var eg staddur úti á hlaði.
Vissan um, að eg hefði misst Ólaf
Daviðsson, gagntók mig með skelfmgu.
Jafnaldri minn og leikbróðir, Hall-
grímur Sigtryggsson, var þar nálægt.
Það var eins um hann. Við þutum 1
felur og skældum hamslaust. Við ætl-
uðum að bera harm okkar tveir, láta
hitt fólkið og allan heiminn vera utan
við það. En hvemig áttum við að geta
lifað án Ólafs Davíðssonar? Það var
okkur ráðgáta, hörmuleg tilhugsun —
missa manninn, sem allt vissi milli
himins og jarðar, sem við þurftum að
vita, og ætlaði að kenna okkur allt, sem
við gátum lært. Því kennsla hans var
aldrei kennsla í þess orðs leiðinlegu
merkingu. Kennsla hans var hand-
leiðsla og leikur, þar sem hver dagur
átti mörg fagnaðarefni. Hann var leik-
bróðir og kennari í senn. Slíkan mann
myndum við aldrei fyrirhitta á lífs-
leiðinni, sem eins og hann gat sett sig
í okkar spor, með alla sína þekkingu
og lífsreynslu, sezt á bekk með börn-
um eins og okkur.
Um kvöldið, þegar vinnumennirmr
voru fyrir stundu komnir heim, kallaði
Grímur á mig upp á „Öskuhól". Hann
hafði frá tíðindúm að segja.
— Veiztu hvað, segir hann. — Þeir
fundu hann við litla hólmann, þar sem
við tíndum Eyrarrósir með honum um
daginn, þeir losuðu grjótið úr grasa-
tínunni hans þar á eyrinni.
En til þess var sú forsaga:
Við höfðum setið niður í Neskots-
hólum sólbjartan dag, til þess að gæta
kúnna, er voru á beit úti í Nesflóa.
Kýrnar böðuðu sig í sól og efju og
voru hinar makindalegustu, svo við
höfðum gott næði til hvers sem var, en
höfðum ekki fundið neitt verkefni fyrir
daginn.
Allt í einu er Ólafur þar kominn.
Hann sér og skilur iðjuleysi okkar og
segir, að nú sé það mátulegt, að við
„botaniserum" með sér. Upphefð okk-
ar var ekki lítil, er við heyrðum, að
við gætum gert gagn í þeim vingarði.
Þannig var mál með vexti, að Ólafur
þurfti að senda ákveðna tegund aí
Eyrarrós til Austurríkis. Hann þurfti,
að mig minnir, 250 eintök. Tegund þessi
óx í litlum hólma í Hörgá, þar skammt
frá, en hægt að ganga í hólmann þurr-
um fótum, er áin var lítil. Við erum
léttstígir með Ólafi út í hólmann. Og
brátt er komið nóg í grasatínuna af
Eyrarrós.
En þá var að endurgreiða okkur fyr-
ir aðstoðina. Vestan við nólma þenna
var lygn hylur. Fyrst tók Ólafur að
b