Lesbók Morgunblaðsins - 15.09.1957, Blaðsíða 6

458
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Nýjasta rányrkjan: Jarðýtum hefir verið beitt á gróðurtorfurnar fyrir sunnan
Hafnarfjörð.
sem hljótast af sauðfjárbeit. Kind-
ur eru sólgnar í blágresi og það
sést hvergi utan girðinga á Reykja-
nesskaga. En undir eins og girðing*
arnar eru komnar, þá nemur blá-
gresið þar land og margar aðrar
gróðurtegundir, sem ekki sjást
axmars staðar nema þá þar sem
sauðkindin kemst ekki að þeim.
Síðan mannshöndin hætti rányrkj-
unni á Reykjanesskaga, er það
sauðféð, sem er að útrýma þeim
gróðri, sem hér er eftir. Það er
sorglegt, því að sauðfjárrækt ætti
ekki að vera stunduð á Reykjanes-
skaga. Þetta er ekki sauðfjárrækt-
arhérað að landkostum. Og eftir
því sem meiru er bjargað af gróð-
urlendum með girðingum, hlýtur
sauðfjárræktin að leggjast niður.
Féð verður ekki lengi að leggja
í örtröð allt sem er utan girð-
inga.--------
Fyrir mörgum árum gekk eg
fram með Undirhlíðum og þótti
fagurt um að litast í þessari vin.
Nú er þar sýnu blómlegra. Kjarrið,
sem fyrir var, hefir náð meiri
þroska en áður og sérstaklega er
það áberandi hvað undirgróður er
meiri og kjarklegri, grös, blóm og
alls konar lyng. Á einum stað ligg-
ur girðingin um þveran birkirunna.
Innan girðingar er hann orðinn
hár og líflegur, en utan girðingar
eru nokkrir svartir angar með ein-
staka laufblaði inn á milli. Hér sést
máttur friðunarinnar. Fé hefir bít-
ið þann hluta runnans, sem er utan
girðingar, svo hann er að deya. Eins
er um brekkurnar og grundirnar
þar um kring. Utan girðingar er
allt nagað niður í rót, en innan
girðingar er allt umvafið grasi og
háu lyngi.
Fyrir nokkrum árum var byrj-
að að gróðursetja tré þarna innan
um skóginn sem fyrir var. Þar var
sett niður greni, tvær tegundir af
furu og eitthvað fleira. Hér er
sama sagan og annars staðar á vest-
anverðu landinu, að grenið ber
langt af öðru. Þarna er nú komin
falleg greniskógarspilda og eru
hæstu trén um tvær mannhæðir.
Þetta er Sitkagreni. Getur varla
leikið á tveim tungum að þar er
sú trjátegund, sem vér verðum að
leggja mikla alúð við og líklegust
er til þess að klæða landið og gera
það stórum betra en það áður var.
Héðan förum við niður að Hval-
eyrarvatni. Þar á Hákon dálítið
land, sem hann lét girða fyrir þrem
-ur árum. Þótt tíminn sé svona
stuttur, er sjónarmunur á landi
innan girðingar og utan. Þarna var
líka ofurlítið kjarr, sem girðingin
lá yfir. Inni var það þéttlaufgað
og hnéhátt, en utan girðingar líkt
og stutt sprek. Þar höfðu kindur
verið að verki.
Umhverfis Hvaleyrarvatn hafa
áður verið fagrar skógi vaxnar
hlíðar. Þegar skógurinn hvarf hófst
þar uppblástur. En ennþá standa
þar grænar torfur víða og hafa
gamlar skógarrætur haldið þeim
saman og hlíft þeim fram að þessu.
Ef þær væri friðaðar mundu börð-
in brátt gróa og gróður síðan fær-
ast milli þeirra. Nú nudda sauð-
kindur sér upp við börðin og hjálpa
eyðingaröflunum til þess að afmá
þessa grónu bletti. Mannshöndin er
líka að hjálpa eyðingaröflunum. Á
einum stað hafði verið gengið með
jarðýtur á rofabörðin til þess að ná
í mold.
í iandi sínu er Hákon að gera
tilraunir með tvær gróðurtegundir
vestan frá Alaska, lúpínu og mel-
gras. Lúpínan er fagurt og hávax-
ið blóm með safaríkum blöðum.
Hún virðist þrífast alls staðar og er
ekki vönd að jarðvegi. Hún er að
dreifast þarna um allt af eigin ram-
leik, fer um hollt og börð og flög
og mun brátt þekja mikinn hluta
landsins og bjóða öðrum gróðri
heim, þar sem hann gat ekki náj
fótfestu áður. Melgrasið er mjög
svipað íslenzku blöðkunni, nema
hvað það er harðgerara. Fjöðrin er
breiðari og lengri og stendur
beinna. Hér er ef til vill fundinn
sá landnemi, sem getur breytt
auðnum Hafna í gróðurlönd að
nýu.
Skammt þaðan, neðar með vatn-
inu, lét Valdimar Long í Hafnar-
firði girða dálítinn skika fyrir
nokkrum árum. Hann hefir lítt