Lesbók Morgunblaðsins - 03.11.1957, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
577
fyrir þessi takmörk, mundi af
sjálfu sér falla til jarðar. Mismun-
urinn á aðdráttarafli tunglsins og
jarðar er svo mikill, að 1% af þeim
krafti, sem þarf til þess að komasi
frá jörðinni til tunglsins, mundi
nægja til þess að komast frá tungl-
inu til jarðarinnar.
Mesti vandinn við þessa ráðgerðu
flutninga á efni frá tungli til jarð-
ar, er að búa svo um hnútana, að
birgðir þær, sem „fleygt“ verður
inn á aflsvæði jarðar, lendi á rétt-
um stað og valdi ekki tjóni.
Sem betur fer mundi mótstaða
loftsins koma þar til hjálpar og
draga mjög úr „falli“ hráefnisins,
en það er þó undir því komið hve
stórum stykkjum verður „fleygt“
Mótstaða loftsins mundi til dæmis
ekki draga neitt úr falli stórgrýtis,
og þegar það kæmi til jarðar
mundi áreksturinn verða svo mik-
ill, að það tvístraðist í smáagnir.
En ef fínni mylsnu væri „fleygt“
inn á aflsvæði jarðar, mundi loftið
stöðva hana, svo að hún sigi hægt
og rólega til jarðar á stóru svæði
Til þess að koma málmgrýti frá
tunglinu til jarðar með þessum
hætti, yrði því fyrst að mala það
hæfilega smátt, svo að mótstaða
loftsms dragi úr falli þess, án þess
þó að það tvístraðist of víða. Svc
yrði að velja „lendingarstaði“ fyrir
það á jörðinni, þar sem ekki gerði
svo mikið til þótt nokkrum kíló-
metrum skakkaði um hvar það
kæmi niður, og væri þá eyðimerk-
ur eins og Sahara og Gobi tilvald-
ar til þess.
Sem sagt, það ætti að vera hægt
að flytja hráefni frá tunglinu til
ákveðinna staða á jörðinni, og
þangað yrði það svo sótt, eins og í
hverja aðra námu.
ÞÓTT ekkert væri hugsað um
námagröft á tunglinu, væri það þó
mjög þýðingarmikið fyrir vísindin
ef hægt væri að koma mönnum
þangað og koma þar upp athugana-
stöð. Slík athuganastöð mundi hafa
ómetanlega þýðingu fyrir stjörnu
vísindin. Þau eru nú mjög háð
slæmu skyggni, sem orsakast af um
-byltingum í gufuhveli jarðar. En
á tunglinu er ekkert gufuhvolf, og
þess vegna hlýtur að vera framúr-
skarandi „útsýni“ þaðan.
Nú er svo komið, að héðan af
jörð getum vér séð á tunglinu
kennimerki, sem ekki eru nema svo
sem 200—300 metra á lengd. Með
þeim sjónaukum, sem vér eigum
nú, ætti að vera hægt að greina
minni kennimerki, en óróinn í
gufuhvolfinu hamlar því.
Værum vér nú komnir til tungls-
ins og gætum athugað jörðina það-
an í jafngóðum sjónaukum, mund-
um vér geta séð glögglega hluti,
sem ekki eru meira en svo sem
20—30 metrar á lengd. Þessi mikli
mismunur stafar af því hvað vér
erum langt frá truflunum loftsins.
Hér á jörðinni eru þessar truflan-
ir rétt ofan við sjónaukana, en þeg-
ar horft er frá tunglinu eru engar
truflanir á leiðinni fyr en komið
er í námunda við jörðina.
Gerið yður nú í hugarlund
hverja þýðingu þetta muni hafa.
Jörðin blasir við allan sólarhring-
inn — nema þar sem þykk ský eru
— og auðvelt verður að sjá skipin,
sem sigla um höfin og fylgjast með
ferðum þeirra, bæði í stríði og friði.
Upplýsingar um þetta er hægt að
senda til jarðarinnar með skeyti,
og skeytið er ekki nema 1,28 sek-
úndur á leiðinni.
Þessi rannsóknastöð mundi og
verða ómetanleg til þess að koma
í framkvæmd hugmynd Eisenhow-
ers forseta um alheims eftirlit með
herflutningum. Þessi stöð mundi og
geta gefið veðurfræðingum ná-
kvæmar upplýsingar um allskonar
veðrabreytingar yfir jörðinni með
því að athuga hvar og hvernig ský
myndast.
En þó mundi stöðin hafa lang-
mesta þýðingu vegna aukinnar
þekkingar á himingeimnum, því að
þaðan er miklu auðveldara að at-
huga himinhnettina heldur en héð-
an af jörð. Það er eigi aðeins að
gufuhvolf jarðar hindri útsýn héð-
an, heldur stöðvar það einnig mik-
ið af útgeislun sólar og stjarna.
Og vegna þess, að engar lofteind-
ir né ryk er í námunda við tunglið,
sýnist himininn þaðan alltaf myrk-
ur. Þess vegna skína stjörnurnar
þar með miklum ljóma, hvort sem
sól er á lofti eður eigi, og því hægt
að athuga þær allan sólarhringinn.
Á tunglinu væri hægt að gera
kjarnorkustöð á bersvæði. Og
vegna þess hve aðdráttaraflið er
lítið þar, mundi hægt að fást við
þau heljarbjörg er enginn mann-
legur máttur fengi bifað hér á jörð.
Þekking sú, sem fengist með
rannsóknarstöð á tunglinu, mundi
hafa alveg ómetanlega þýðingu
fyrir framfarir mannkynsins.
Helgigripir
TIL eru að minnsta kosti 20 kyrtlar og
70 andlitsskýlur, sem sagt er að María
mey hafi átt.
Þá eru og til 12 hauskúpur af Jó-
hannesi skírara, allar í sæmilegu
standi, en auk þess mörg hauskúpu-
brot úr honum, og sjö aukakjálkar,
sem eru mjög frægir og mikið dálæti
er á víða í Evrópu.
Af St. Julienne eru til 20 beina-
grindur og 26 sérstakar höfuðkúpur,
30 beinagrindur af St. Georg og 30
beinagrindur af St. Pancras, en ekki
nema 16 beinagrindur af St. Pétri. Af
nafna hans, dominican-munki, eru til
2 beinagrindur aðeins, en það er bætt
uppá annan hátt, því að til eru af
honum 56 fingur, dreifðir víðsvegar um
Evrópu — (The Monthly Review 1906).