Lesbók Morgunblaðsins - 10.11.1957, Qupperneq 1

40. tbl.
Sunnudagur 10. nóv. 1957
XXXII árg.
Hvass er hann
af Esjunni
Maður sem sofnaði of oft
REYKJAVÍK hefir frá öndverSu
sótt gull sitt í greipar Ægis. Hann
hetir oft verið stórgjöfull, en
stundum skammtað smátt og
heimtað dýrar fórnir í mannslífum
þar að auki. Hafa hér orðið mörg
og svipleg sjóslys og munu engar
tölur til um, hve margir Reykvík-
ingar hafa farið í hina votu gröf.
Um stærstu slysin hefir verið rítað
en hin eru óteljandi, er engar sög-
ur fara af.
Hér verður nú sagt frá einu slíku
„gleymdu'* slysi. Það þótti ekki svo
merkilegt að þess hafi verið getið
í neinum þeim bókum, er skráðar
hafa verið um sögu Reykjavíkur.
Hér áttu líka í hlut litt þekktir
menn. Þó er sagan af því einkenni-
leg að sumu leyti. Hún gerðist fyr-
ir 100 árum.
Þá bjó á Bergstöðum í Reykja-
vik (sem Bergstaðastræti er við
kennt) bóndi sá er Guðmundur hét.
Faðir hans, Jón Jónsson, ættaður
úr Grafningi, hafði búið þar á und-
an honum ásamt konu sinni, Sig-
ríði Hannesdóttur. Guðmundur var
útgerðarmaður og átti hlut í fleiri
en einum báti. Sameignarmaður
hans að einum báti var Guðni Ein-
arsson í Miðholti við Bergstaða-
stræti, tengdasonur Páls Magnús-
sonar í Stöðlakoti. Þriðji maður
átti einhvern hlut í útgerð bátsins
með þeim, og var það Halldór
Kristjánsson, er átti heima á
Steinsstöðum, þar sem nú stendur
bústaður ambaisadors Dana. Var
Halldór vanur formaður, en þó var
hann ekki formaður á bátnum,
heidur Eyólfur Eyólfsson, vinnu-
maður Guðmundar á Bergstöðum,
þá á 22. ári. Aðrir á bátnum voru
unglingspiltur er Þorkell Alexíus-
son hét, stjúpsonur Halldórs og
Guðmundur nokkur frá Hrepphól-
um í Ytrahrepp.
Nú var það hinn 6. maí 1857 að
báturinn skyldi sendur í beitu-
fjöruferð upp í Hvalfjörð. Formað-
urinn. Eyólfur Eyólfsson, var þá
nýkominn úr skreiðarferð suður
með sjó og hafði þá vakað um 30
klukkustundir samfleytt, en sofið
3 stundir um daginn og var því
ekki afþreyttur. Um hina er þess
ekki getið hvort þeir hafi verið
í skreiðarferðinni með honum.
Þeir lögðu svo á stað kl. 10 um
kvöldið. Guðmundur á Bergstöð-
um fekk þeim eina brennivíns-
flösku í nestið, eins og vant var
þegar farið var á beitufjöru inn I
Hvalfjörð. Um annan útbúnað get-
ur ekki. Var á hægur. suðaufctan
vindur og settu þeir þegar upp
segl. Sat Eyólfur við stýri, en Þor-
kell Alexíusson helt í klóna á segl-
inu. Annars var það siður sjómanna
í Reykjavík að binda klóna fasta,
þegar eigi var hvassara, en Eyólfur
sagðist ekki hafa þorað að gera
það, vegna þess að sér hefði verið
kunnugt að slæmir svipvindar gátu
komið af Esjunni.
Þeir höfðu blásandi byr og skreið
báturinn vel, svo að þeir voru
komnir norður fyrir Andríðsey,
eða inn fyrir Norðurkot klukkan
rúmlega 11. Þá tók Eyólf að syfja,
en þó ekki svo mjög að hann hefði
ekki getað haldið sér vakandi, að
því er hann sagði síðar frá. En nú
lét hann Halldór taka við stýrinu,
og kvaðst hafa gert það vegna þess,
að sér hefði skilizt að þeir væri
nokkurn veginn jafn réttháir
þarna. og Halldór hefði umsjá með
bátnum fyrir eigendanna hönd —
Flutti Eyólfur sig svo í austurrúm-
ið. hallaði sér út af á hástokkinn og
studdi niður annarri hendi. Skipti
*
t