Lesbók Morgunblaðsins - 17.11.1957, Blaðsíða 14

610
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
borð. Eldhús og önnur þægindi
voru sameiginleg fyrir allt húsið.
Ung hjón, sem ferðafélagi minn
komst í kynni við, sögðust b'úa í
einu herbergi ásamt öðrum hjón-
um og foreldrum þeirra.
í borgunum, sem við heimsóttum,
sáum við einnig stórh'ýsi, með 2—3
—4 herbergja íbúðum og öllum
þægindum. í Moskvu komum við
t. d. í 25 hæða hús, þar sem voru
þægilegar íbúðir, kvikmyndasýn-
ingarsalur, veitingastofa, búðir,
þvottahús og stórt anddyri. Við
spurðum hverjir hér ætti heima.
„Hér geta allir átt heima“, sögðu
fylgdarmennirnir, „jafnvel götu-
sóparar eiga sér íbúðir hér!“
Sumir urðu hrifnir, þegar þeir
heyrðu þetta, en eftir nokkrar
frekari spurningar kom upp úr
kafinu að „götusópararnir" voru
umsjónarmenn húsanna, kallaðir
„dvorniki“. því að þeim var gert
að skyldu að sópa ryk af gang-
stéttunum utan við húsin!
Sérréttindafólk.
Sonur yfirvélstjóra við stórt
þjóðnýtingarfyrirtæki, sagði mér
frá heimili sínu, og er það góð
lýsing á hag forréttindastéttanna.
Faðir hans var í kommúnista-
flokknum, eins og flestir slíkir
menn. Heimili þeirra var í Gorki-
stræti, þar sem heldra fólk borg-
arinnar býr. Þar höfðu þau heila
hæð til umráða, fjögur skrautleg
herbergi, stórt anddyri og öll þæg-
indi, og þar var sími — einn ?f
þeim fáu, sem eg frétti um. Hús-
freya þurfti ekki að vinna og hafði
vinnukonu, og í húsinu var raf-
magnseldavél og kæliskápur.
Heimilisfaðirinn átti sjálfur
„Moskvitch“-bíl, en annan bíl
hafði hann til umráða á vinnu-
stað.
Auk þessarar íbúðar höfðu þau
til umráða „dacha“, eða sumarbú-
stað niður með fljótinu, og stóran
aldingarð þar umhverfis. Þarna
dvöldust þau um sunnudaga, en
laugardagsfrí er ekki í Rússlandi,
þar vinna menn fulla sex daga á
viku. Þangað buðu þau vinum sín-
um í veizlur og til að veiða í ánni,
en vinirnir voru yfirboðarar hús-
bóndans, lægri embættismenn og
menn úr „flokknum", auk skyld-
menna. Fyrirtækið hafði hressing-
arhæli suður í Kákasus og tvo
hvíldarstáði hjá Svartahafi, og
þangað fóru þau hjónin á hverju
sumri í fríi húsbóndans. Annars er
það sérstök ríkisstofnun sem út-
hlutar dvalarleyfum þar. Og þótt
ætíð vildu fleiri komast þangað en
unnt var að taka á móti, fekk þessi
maður þar alltaf inni fyrir sig og
fjölskyldu sína. Sonurinn skýrði
þetta þannig:
„Pabbi vinnur mikið, oft 11—12
klukkustundir á dag. Fyrir nokkr-
um árum kom það fyrir að honum
var neitað um dvalarleyfi þar
syðra. En þá fór hann bara til
„réttra“ manna og kippti í „rétta
strengi" og svo kom hann heim
með þriggja vikna dvalarleyfi.
Mamma var í sjöunda himni ....“.
Verkamenn.
1 Leningrad hitti eg miðaldra
verkamann, og hann hafði aðra
sögu að segja en sonur yfirvél-
stjórans.
Hann var kvæntur og átti fjög-
urra ára dóttur og sjö mánaða
gamlan son. Þau hjónin urðu bæði
að vinna, en móðir hans' gætti
barnanna heima. Þau áttu fimm
heima í gömlu húsi í útjaðri Len-
ingrad og höfðu þar til umráða
eitt lítið og skuggalegt herbergi,
en sameiginlegt eldhús var fyrir
alla í húsinu.
Með því að vinna bæði alla daga,
fengu þau um 900 rúblur á mánuði
í kaup, og áttu fullt í fangi að
geta lifað á því.
„Það hrakkur svona rétt aðtins
fyrir mat“, sagði hann, „en hverju
eigum við að klæðast? Einir skór
í meðallagi kosta 400—500 rúblur.
Hvar eigum við að fá peninga fyr-
ir skóm?“
Verksmiðjan, sem hann vann við,
úthlutaði nokkrum hvíldarstöðum
á hverju sumri, en hann hafði að-
eins einu sinni orðið þeirrar náð-
ar aðnjótandi og fekk þá inni í
skógarkofa skammt frá Leningrad,
en varð að greiða þar húsaleigu og
ferðakostnað.
„Það eru „Stakhanovítar“ og
„nachalstvo" (yfirmennirnir) sem
ganga fyrir og þeir fá allt ókeypis",
sagði hann.
Þessi maður þráði það eitt að fá
svo vel launaða vinnu, að hann
gæti fengið betra húsnæði. Hitt.
fannst honum eðlilegt að kona sín
yrði að vinna, enda þótt hún hefði
barn á brjósti. Mér varð á að bera
hann saman við son yfirvélstjórans
Þessi maður gekk í snjáðum verka-
mannafötum, hendur hans voru
siggrónar og óhreinar og hann var
þreytulegur í gangi. En sonur yfir-
vélstjórans var í dýrum sumarföt-
um hafði snjóhvítar hendur og
fágaðar neglur ,og var léttur í
spori. Hér var mannamunur!
Óhófs munaður.
Mér var sagt, að enda þótt tækni-
legir sérfræðingar lifðu við alls
konar „lúxus“, þá væri það þó ekk-
ert á móts við „flokksforingjana1'
Þeir búa í skrautlegum höllum,
umgirtum stórum görðum, hafa
þjóna á hverjum fingri, klæðast
dýrindis fötum og lifa á kræsing-
um. Sérstakar stofnanir eiga að sjá
þeim fyrir öllum munaði, og þeir
geta dregið sér fé eins og þeim
sýnist. Hér er engin gagnrýni, sem
venjuleg er meðal lýðræðisþjóða.
Hér eru engin blöð sem segja þeim
til syndanna, þeir bera enga á-
byrgð gagnvart almenningi og ekki
þurfa þeir að óttast kosningar. Þvi