Lesbók Morgunblaðsins - 08.11.1959, Blaðsíða 4

508
LESBÓK MORGTJNBLAÐSINS
vegna gáfu þær honum góðan arð.
Sjaldan var þar fleira en fernt í
heimili.
Altalað var að Arnór væri
skyggn og sæi margt það, er öðrum
var dulið. En svo var hann vel
kynntur, að engum datt í hug að
rengja hann. Var hann maður spak-
ur í skapi og orðvar og lét einatt
lítið yfir sér.
Þeir voru miklir vinir Arnór og
Gísli Jónsson, sá er óskemmdur
komst úr manndrápsveðrinu á Mos-
fellsheiði 1857. Eitt sinn gisti Gísli
í Hildarseli. Það var síðla í október-
mánuði. Á vökunni rakaði Arnór
gærur, og sat þannig að hann horf ði
beint á móti baðstofudyrum. Allt í
einu hætti Arnór að raka og starði
út í dyrnar og myrkrið og mátti sjá
að honum var brugðið. Gísli varð
forvitinn, en vildi þó einkis spyrja
að svo stöddu. En að morgni sagði
hann við Arnór í einrúmi:
„Eg ímynda mér að þú hafir séð
eitthvað Ijótt í gærkvöldi“.
„Jæja, þú hefir tekið eftir því“,
sagði Arnór þá, „en eg vil helzt
ekki segja frá því hvað fyrir mig
bar“.
Gísli gekk þá fast á hann og hét
því að hann skyldi þegja um þetta
eins lengi og Arnór vildi. Þá sagði
Arnór:
„Eg sá mannsbeinagrind koma
inn í dyraganginn. Það var eins og
beinin hengi öll saman og voru þau
grönn og fínleg. Slíka sjón hefi eg
aldrei séð og veit eg alls ekki hvað
hún boðar“.
„Ætli það sé ekki mannsfylgja?“
segir Gísli.
„Það get eg ekki ætlað“, segir
Arnór. „En við skulum ekki hafa
orð á þessu við nokkurn mann. Ef
til vill skýrist þetta síðar“.
„Viltu þá segja mér frá því?“ seg-
ir Gísli.
„Það skal eg gera, en þú verður
að bíða rólegur“ segir Arnór.
Næsta vor fór Arnór að gera upp
gamlan kofa, sem stóð ofarlega á
túnjaðrinum. Þegar til kom voru
veggir allir svo missignir og léleg-
ir, að hann varð að rífa þá til
grunna og hlaða nýa veggi. En und-
ir gaflhlaðsveggnum fann Arnór
mannsbein. Tíndi hann þau saman
og leitaði vel í moldunum. Síðan
smíðaði hann tréstokk og lét beinin
þar í, og festi lokið lauslega. Fór
hann svo til sóknarprestsins, sem
þá var séra Jóhann Kristján Briem
Gunnlaugsson, og sagði honum frá
þessu, Sagði hann presti að sér lit-
ist svo á beinin sem þau mundu
vera bein ungrar stúlku, svo smá-
gjör væri þau. Prestur bað Arnór
að koma kassanum til sín svo að
lítið bæri á og kvaðst mundu koma
beinunum í jörðina næst þegar
grafið væri í Hruna. Mun séra Jó-
hann eflaust hafa efnt það heit sem
önnur, því að hann var ágætis mað-
ur og óskeikull í embætti sínu.
En hvers bein gátu þetta verið?
Þess er getið, að um miðja 18. öld
hafi 17 ára stúlka verið send frá
Kaldbak að Jötu, en hefði hortáð
og aldrei komið fram. Var margs
til getið um hvarf hennar, en ekk-
ert er á slíku að byggja. Og ekki
verður heldur neitt um það fullyrt,
að það hafi verið hennar bein, sem
Arnór fann í kofaveggnum. Þetta
er ein af þeim gátum, sem aldrei
verða leystar.------
Árið 1866 var Arnór orðinn hjú
hjá Einari bónda á Laugum. Sá bær
stendur vestan við hinn nafn-
kennda Gildarhaga. Þar er jarðhiti
og gróður sæmilegur allt um kring,
enda eru Laugar talin ágæt jörð.
Einar var sonur Jóns bónda Dbrm.
á Kópsvatni, Einarssonar. Meðal
hjúa hans var þá og Kristín Arons-
dóttir og var hún nokkuð hnigin
að aldri. Var hún talin brösug í
skapi og kífin í orðum og þóttist
vita allt betur en aðrir. Fór nún
hæðnisorðum úm skyggnigáfu
Arnórs og taldi hana ímyndun eina
og uppspuna. Hann þættist sjá og
vita í alla heima, en allt væri eðh-
legt sem fyrir mann bæri.
Arnór tók rausi Kristínar rólega,
en sagði aðeins, að ekki væri allir
menn skapaðir eins, sumir hefði
það til að bera er aðrir hefði ekki.
Leið svo og beið.
Þá var það einn morgun um
haustið, að Arnór segir við Krist-
ínu:
„í dag kemur hingað gestur úr
annarri sveit. Hann mun gista hér,
líklega nokkrar nætur, og ekki sofa
alltaf í sama rúminu“.
„Nú tekst þér upp, á hann
kannske að fá sér dúr í hverju
rúmi?“ segir Kristín. „Nei, þú ert
að verða elliær, karl minn. Þú
ættir heldur að hvíla þig og segja
minna, því að ekki er mark tak-
andi á einu orði sem þú segir“
Svo leið dagur að kvöldi. Vakan
hófst og þegar langt var liðið á
hana hafði engan gest borið þar að
garði. Þá fór að hlakka í Kristínu.
„Hann er víst ekki hraðfara þessi
utansveitarmaður þinn“ sagði hún.
„Eða hefir hann ráfað á einhvern
annan bæ? Ef til vill er hann að
villast í myrkrinu. Þér væri sæmst
að fara út og hrópa á hann“.
Að þessu var mikið hlegið, en
Arnór var hinn rólegasti og sagði:
„Hann kemur. Lengi er von á
einum“.
Nú var orðið svo áliðið að ekK-
ert var ógert nema að slökkva ljós-
ið. En þá er guðað á glugga. Var
skjótt gengið til dyra. Var þar kom-
inn maður, er Eiríkur hét Þórðar-
son, frændi Hannesar Torfasonar á
Fossi. Hann var um sextugt. Beidd-
ist hann næturgistingar og var hún
til reiðu. Voru honum svo bornar
góðgerðir og síðan vísað til þess
rúms, er Arnór hafði sagt að hann
mundi fyrst sofa í.
Um nóttina veiktist Eiríkur.
Kvartaði hann um það daginn eftir
að illa færi um sig í þessu rúmi, og
1