Lesbók Morgunblaðsins - 30.04.1961, Blaðsíða 2

230
LESBOK MORGUNBLAÐSINS
Útlandeyum, og komst fregnin
þannig til lands“.
Þegar mikið lá við, var gott að
geta sent flöskuskeyti og er ein
saga um það. Bágt ástand var í
Veatmannaeyj um árið 1875. Fisk-
afliruj brást algjörlega, svo að
segja, og svo fluttu kaupmenn
minna inn af matvöru en venju-
lega. Um haustið var því bjargar-
leysi yfirvofandi. Þá var sent skip
til Reykjavíkur og átti að ná í
100 tunnur af komi, en fékk ekki
nema 60. Leið svo fram yfir nýár.
Þá stendur þessi frétt í ísafold 12
jan. 1876: Nú hefir borist hingað
lausafregn austan úr Landeyum
um, að þar hafi átt að reka flösku
í land með bréfmiða frá Þorsteini
Jónssyni héraðslækni, og hafi stað-
ið á miðanum, að að viku liðinni
mundi öll björg þrotin í Vest-
mannaeyum. Hvenær seðillinn
hafi verið dagsettur, höfum vér
eigi frétt. Það mun hafa flýtt fyr-
ir bjargarskortinum, að þrjár
skipshafnir af landi, líklega fram
undir 50 manns, kváðu hafa verið
veðurtepptar í Vestmannaeyum
nálægt 11 vikur, eða síðan
skömmu eftir veturnætur. —
Hinn 20. janúar gekk í norðan-
garð og komust þá allir stranda-
glópamir til lands og urðu fegnir.
Og ekki urðu Vestmannaeyingar
síður fegnir að losna við þá.
Ástæðan til þess að menn tóku
upp flöskupóstinn, mun hafa verið
sú, að þeir höfðu tekið eftir því,
að ýmislegt rekald barst á skömm-
um tíma milli Vestmannaeya og
Landeya. Um þetta segir Guðm.
G. Bárðarson í grein sinni: Sagt
er að straumar í sundinu milli
lands og eya breytist með sjávar-
föllum, austur með útfalli, vestur
með aðfalli. Var heppilegt að
senda bréfaflöskurnar með byrj-
un aðfalls og þegar vindur stóð
af hafi. Urðu þessar flöskusend-
Hér sést
í Vestmann-
eyum, en þar
var flöskun-
um fleygt
í sjóinn.
ingar all-algengar og héldust þar
til sími kom til Eya. Landeya-
menn töldu sér skylt að greiða
fyrir bréfunum. Voru þau ekki
frímerkt, nema beinlínis væri til
þess ætlast að þau væri sett í
póst. En munntóbaksbiti var sett-
ur með í flöskuna sem borgun
fyrir að koma bréfinu til skila,
spannar eða kvartilslangur. Þótt
flestar flöskur næði áfangastað,
munu margar hafa villst.---------
Síðan getur hann um flösku,
sem rak alla leið til Noregs, en
segist ekki vita hvenær hún var
send. En hinn 16. nóvember 1894
er birt í „ísafold“ eftirfarandi bréf
frá Þorsteini Jónssyni héraðs-
lækni:
„Hinn 4. okt. 1891 sendi ég
flösku á stað til lands. í henni
voru tvö bréf og dálítið af munn-
tóbaki handa finnanda. Þessa
flösku rak haustið 1893 við Dönö
við Nordland í Noregi. Þaðan
voru bréfin send veðurfræðistofn-
uninni í Kristiania, og svo sendi
forstöðumaður stofnunarinnar, H.
Mohn, mér bréfin nú í haust. Var
annað bréfið frá mér en hitt frá
þáverandi stúd. Jes Gíslasyni, til
manna í Landeyum (um hestút-
vegun eða lán handa þeim stúd-
entunum Jes og Magnúsi (syni
Þorsteins) til Reykjavíkur). —
Hinn 4. okt. 1891 var stormur á
sunnan, gekk um kvöldið til suð-
vesturs, daginn eftir til suðausturs
og austurs, svo eg taldi víst að
flaskan hefði náð landi“.
Guðm. G. Bárðarsyni þykir að
vonum ferðalag flöskunnar mjög
einkennilegt, því að engir beinir
hafstraumar sé frá Vestmannaey-
um til Noregs. Golfstraumurinn,
sem sé aðal hafstraumur frá Vest-
mannaeyum, fari vestur fyrir
Reykjanes, norður með Vestur-
landi og austur með Norðurlandi.
Fyrir Austfjörðum taki svo við
kaldur íshafsstraumur (Austur-
íslandsstraumur), liggi fyrst suð-
ur með landi, en beygi við aust-
urhorn þess til austurs og komist
nærri Noregi, en þó ekki alveg að
landi, vegna þess að Golfstraum-
urinn liggi meðfram strönd Nor-
egs.
Telur hann ósennilegt að flask-
an hafi flækst fyrst umhverfis
hálft ísland. Hitt telur hann senni
-legra, að vestanvindur hafi hrak-
ið hana frá Vestmannaeyum aust-
ur með landi, uns hún hafi komist
inn í kalda íshafsstrauminn (Aust-
ur-íslandsstrauminn) og borist svo
með honum austur um haf. „Lík-
lega hefir Norðmanninum, sem