Lesbók Morgunblaðsins - 18.06.1961, Síða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
345
skilyrði til vaxtar og þroska með
skjóli og bættum jarðvegi.
Þótt ýmsar tilraunir skógrækt-
arfélaganna og anarra aðila, sem
standa að skógrækt, hafi tekizt
misjafnlega í byrjun, bendir allt
til þess, að margar trjátegunda
þeirra, sem reyndar hafa verið,
geta náð eðlilegum þroska hér á
landi.
Hvað veðurfar og jarðveg
snertir, þá er ekkert það til fyr-
irstöðu, að hér megi rækta barr-
viði til nytja, ef þess er gætt að
sækja fræ til þeirra staða er-
lendis, sem hafa svipað veðurfar
og það, sem við búum við. Þessi
reynsla okkar, þótt skammvinn
sé, hefir því ýtt undir alla skóg-
ræktarstarfsemi í landinu. Því
má segja, að stefnan í skógrækt-
armálum sé augljós. Kemur það
ljóslega fram í vaxandi fram-
kvæmdum skógræktarfélaganna
og störfum Skógræktar ríkisins á
síðari árum.
Þótt í fljótu bragði virðist sem
byrjunarörðugleikar í skógrækt
séu yfirstígnir, þá bíða mörg
verkefni úrlausnar. Á þetta ekki
sízt við störf skógræktarfélag-
anna. Hér skal drepið á þau, sem
helztu máli skipta.
Eins og getið er um hér að
framan þarf að beina gróðursetn-
ingu skógræktarfélaganna meir
en gert hefur verið að færri stöð-
um og stærri landssvæðum jafn-
framt því, sem vandað er til vals
á skógræktarlöndum. Með því
minnkar tilkostnaður og betri
vaxtarkjör skapast en ella.
Auka þarf á ófrjóu landi á-
burðargjöf að plöntum og hirð-
ingu á þeim fyrstu árin eftir
gróðursetningu. Með því næst
mun skjótari árangur og minni
gróðursetningarafföll. Á sama veg
verkar rétt staðarval við gróður-
setningu innan sama gróðursetn-
ingarsvæðis. Þá þarf að vanda
meir gróðursetíiingu og meðferð
á trjáplöntum en verið hefur.
Það má segja, að hér sé komið
inn á leiðbeiningarstörf félaganna,
en þau hafa fram til þessa hvílt
á alltof fáum mönnum. Miðað við
núverandi aðstæður ætti að
minnsta kosti að starfa einn fag-
lærður maður í þjónustu Skóg-
ræktarfélags íslands í hverjum
landsfjó.rðungi.
Þá er augljós sú nauðsyn að
efla sem mest skipulagða til-
raunastarfsemi í skógrækt. Með
slíku tilraunastarfi ásamt öflugu
og vökulu leiðbeiningarstarfi yrði
framkvæmdum í skógrækt beint
inn á öruggari brautir, réttum
vinnuaðferðum beitt og skipulagi
komið á framkvæmdir. En við
það sparast mikið fé og ærin fyr-
irhöfn.
Síðast en ekki sízt þarf að
breiða út þekkingu á skógrækt
meðal almennings, svo að hann
kynnist skógræktarstarfinu sem
nánast. Sérstaklega verður að
vinna að því að vekja áhuga
æskufólks á skógrækt, því að það
tekur við því starfi, sem fyrri
kynslóðir hófu í landinu.
— o —
Þegar rætt er um framkvæmd-
ir skógræktarfélaganna, þykir
hlíða að gera nokkra grein fyrir
því, hvernig félögin hafa aflað
sér fjár og vinnuafls til þeirra.
Fram til þessa hafa kaup á
trjáplöntum og efniskaup til girð-
inga verið stærstu útgjaldalið-
irnir, en gróðursetningarstarfið
og uppsetningu á girðingum hafa
félögin annazt að mestu leyti í
sjálfboðavinnu.
Sakir stóraukinna framkvæmda
hin síðari ár hafa flest félaganna
séð sig neydd til að kaupa vinnu
í æ ríkari mæli. Liggja til þess
ýmsar ástæður, en einkum þó sú,
að fólki til sveita fer mjög fækk-
andi. Þetta er því þeim mun
bagalegra, þegar þess er gætt, að
önnur aðkallandi störf aukast með
ári hverju, svo sem áburðargjöf
með plöntum og hirðing ung-
plantna. Við þetta bætist, að
gróðursetningarstarfið er yfirleitt
unnið á þeim tíma árs, sem mest-
ar annir eru hjá fólki til sveita.
Til þess að mæta auknum út-
gjöldum hafa skógræktarfélögin
leitað fjárframlaga úr ýmsum átt-
um. Mörg þeirra njóta árlegs
styrks frá viðkomandi bæjar-,
sýslu- og sveitafélögum. Einnig
hafa stofnanir og einstaklingar
lagt þeim lið með fjárframlögum,
sérstaklega sum kaupfélaganna.
Frá því fyrsta hafa félögin not-
ið styrks frá hinu opinbera, sem
smám saman hefur hækkað, eftir
því sem félögunum fjölgaði og
starfsemi þeirra efldist. Á síðast-
liðnum þrem árum hefur þessi
styrkur numið rúmlega 400 þús-
und krónum á ári, og er styrkn-
um skipt milli félaganna eftir af-
köstum.
Öllum þessum aðilum ber að
þakka. En þar sem gera má ráð
fyrir vaxandi skógræktarstarfi í
landinu á næstu árum, verður
styrkur hins opinbera til skóg-
ræktarfélaga að hækka allveru-
lega. Á þessu er brýn nauðsyn,
ekki sízt ef ætla skal félögunum
þann hlut gróðursetningarstarfs-
ins gem hingað til.
Því væri eðlilegt og sjálfsagt,
að skógræktarfélög og aðrir,
sem vinna að skógrækt njóti
styrks úr ríkissjóði á sama hátt
og veittur er til framkvæmda í
jarðrækt.
Næði þetta fram að ganga
myndi fjárhag skógræktarfélag-