Lesbók Morgunblaðsins - 18.06.1961, Blaðsíða 10

850
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
^jaríœa^
1 örlagafjarlœgö er það land
sem aldrei mér gleymast skal,
þar hjála bárur viö Borgarsand
og blœrinn í Hjaltadal
er ennþá í minni og klappar um kinn
er kreppir aö fönnum í brún,
t högunum þar er hugur minn
og hamingja þar við tún.
Sem útlagi dvelst eg á annarri strönd
og engin heimfarar von
en samt kalla holtin og heiöalönd
á hlíöanna glataöa son.
Um nætur í draumum, í borg og t byggö,
er búist á noröurleiö,
og lendingin heima trúnni tryggö
viö Tjörnes og Hafnarskeiö.
En vakan er önnur og verönd öll
og veröur t lengd og bráö,
þá hlýt eg aö una viö erlend fjöll
og annarleg fángaráö,
en þegar eg stend hér á ströndu viö fjörö
og stari um héruö vtö
eg greini veginn um Gönguskörö
og götur um Óslandshlíö.
ÁRNI G. EYLANDS.
orðið til. Seinna hefir séra Guð-
mundur svo vafalítið stuðlað að
því, að hún væri prentuð, vegna
þess að honum hefir þótt bókin
góð og eiga erindi til almennings.
Efni bókarinnar á erindi til
almennings, því að menn vita
sorglega lítið um gagnsemi ís-
lenzkra nytjajurta, og þekkingu á
lækningajurtum hefir farið mjög
aftur á seinni árum. Oft eru ís-
lenzkar lækningajurtir nærtækar,
þó að menn viti það ekki. Um
það má segja þessa sögu til
dæmis:
Þórunn heitin Gísladóttir, sem
oft var nefnd grasakona, var
kunn um allt Suðurland fyrir
lækningar sínar. Einu sinni kom
hún á bæ í Loðmundarfirði að
sumarlagi. Þar sá hún aðfram-
kominn sjúkling í rúmi, unga
stúlku, og spurði hvað að henni
gengi. Fólkið sagði að hún gæti
ekki nærst á neinu, því að hún
kastaði öllu upp, og nú seinast
gengi blóð upp úr henni. Þá varð
Þórunni að orði: „Guð fyrirgefi
ykkur að láta stúlkuna deya í
höndunum á ykkur, og hafa þó
nóg af blessuð'um dýamosanum
héma rétt víb túngarðinn'*. Síðan
rauk hún út, sótti dýamosa og
sauð lög af honum. Þetta sagði
hún að stúlkan ætti að drekka og
tók til hve mikið af leginum hún
skyldi drekka á hverjum degi. Er
svo ekki að orðlengja það, en
stúlkunni batnaði og komst hún
til heilsu aftur. Hún hafði þjáðst
af blæðandi magasári.
Margar fleiri sögur eru af
grasalækningum Þórunnar og
þóttu sumar lækningar hennar
ganga kraftaverki næst. En hún
notaði nær eingöngu íslenzk lyfja-
grös, hafði aflað sér þekkingar á
þeim úr þeim bókum, sem hér
hafa verið nefndar áður, auk þess
sem hún lærði af langri reynslu.
- £ -
Þegar lækningajurtum er safn-
að til geymslu, verður að hreinsa
þær vandlega og þurka sem allra
fyrst. Ekki ma þurka þær við sól-
arhita, því að þá missa þær kraft,
en gott er að þurka þær við ofn-
hita. Rætur má draga upp á þráð
með nokkru millibili og þurka
þær þannig.
Kraftmestar eru þær jurtir, sem
vaxa í fjallshlíðum eða hraun-
gjótum. Þær jurtir, sem vaxa á
vall-lendi eru og kraftmeiri en
hinar, sem í votlendi vaxa.
Nokkrar jurtir eru kraftmestar
þegar þær eru nýsprottnar, aðrar
um það bil er þær eru að springa
út, og enn aðrar þegar þær eru
fullblómgvaðar.
Þurkaðar jurtir verða að geym-
ast í krukkum eða góðu tréíláti úr
hörðum og þéttum viði, ílátið
fóðrað innan með pappír og lok
fellt yfir. Jurtir með sterkri
kryddlykt á að saxa niður og
setja í flöskur með góðum tappa.
Hér er ekki unnt að skýra ná-
kvæmlega frá jurtasöfnun, en
nefna skal nokkrar jurtir, sem
menn geta gripið til, þegar bráð-
lega þarf á að halda. Slíkt getur
alltaf komið fyrir meðal fólks, sem
stundar útilegur eða langferðir á
sumrin. Alltaf getur komið fyrir að
einhver veikist og engin meðul sé
við hendina. Þá er eott að eeta