Lesbók Morgunblaðsins - 29.10.1961, Blaðsíða 12

493
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Þegar Wigry iórst
ljósglæta var inni fyrir, «n konnr
og krakkar stóðu í dyrunum og góndu
á eftir okkur. Seint um kvöldið kom-
um við til Bacerac. Þar fengum við
hert kjöt og maisbrauð og fengum
að sofa á kofagólfL
Morguninn eftir var glaða sólskin.
Þá sá eg að þorpið var samsafn leir-
klíndra kofa, sem mynduðu ferhyrn-
ing umhverfis opið svæði. Þorpið stóð
nokkuð hátt og þaðan var hin feg-
ursta útsýn. Fyrir neðan það rann
Bavispe-áin og gnauðaði á vatnsnún-
um steinum, en á báðum bökkum
voru laufskógar. Lengra burt voru
bunguvaxnir og skógi þaktir ásar, en
yfir þá gnæfðu Sierra Madre fjöllin
í langri fylkingu, sem blánaði í
.fjarska.
Hér bjó gott fólk, sem ekki átti
annríkt. Karlmennirnir ráfuðu um
torgið, eða þeir sátu reykjandi í
skugga húsanna. Asnar voru þar á
rölti og böm voru að leika sér. Ekk-
ert kallaði að, og mönnum leið vel.
Ef þeir áttu ekki hert kjöt og mais
til miðdegisverðar, þá var hægurinn
hjá að skreppa út í skóginn, tína þar
ber og baunir og sæta kaktusávexti
og ýmislegt annað gott. Það var líka
auðvelt að sækja sér hálfa fötu af
hunangi. Sólin skein heitt. Hvers
vegna skyldu menn vera að vinna?
Um fjögur hundruð manna eiga
heima í Bacerac. Þetta eru kynblend-
ingar og hafa á sér ættarmót Indíána,
eins og víðast hvar hér í fjallahéruð-
unum. En þeir eru úrkynjaðir og
beygðir af alls konar sjúkdómum. Þeir
eru stór böm og vinna ekki meira
en nauðsyn krefur. Eitthvað eiga þeir
af kúm og þeir rækta mais, sykur-
rófur og tóbak til þess að draga fram
lífið. Þeir eru blásnauðir, en ánægð-
ir með hlutskipti sitt.
Fyrst og fremst varð eg að fara á
fund yfirvaldanna, því að mér hafði
verið gert að skyldu að gefa þeim
skýrslu um ferðalag mitt. Eg hitti
borgarstjórann og bæjarráðið úti fyr-
ir snotrum kofa. Þar sátu þeir og
reyktu. Þegar eg sagði að eg þyrfti
að gefa þeim skýrslu, vissu þeir ekki
sitt rjúkandi ráð, því að slíkt hafði
aldrei komið fyrir áður. En borgar-
stjórinn áttaði sig þó skjótt og ákvað
að afrit skyldu tekin af öllum skjöl- .
um míiium. Það var ekkert áhlaupa-
verk, því að skjölin voru mörg og
sum löng. En úr þessu varð þó óve-
FÖSTUDAGINN 8. sept. 1961 fór
fram athöfn í Fossvogskirkjugarði
í Reykjavík, til minningar um sjó-
menn þá, sem fórust með pólska
flutningaskipinu Wigry fyrir Mýr-
um í janúar 1942. Við það tæki-
færi var afhjúpaður minnisvarði
á grafreit pólsku sjómannanna. —
Frá þessari athöfn er sagt í
Reykjavíkurblöðunum, og í Tím-
anum 7. sept. og Morgunblaðinu 9.
sept. er frásögn af sjóslysi þessu
og tildrögum þess. Vegna rangra
frásagna af strandstað skipsins,
vil ég greina frá því sem réttara
er varðandi þetta sjóslys. — Árið
1942 hef ég skráð hjá mér eftir-
farandi atriði varðandi þetta
sjóslys. —
16. jan. 1942 gekk yfir eitt mesta
afspyrnu sunnanveður. Hér í
Hjörsey var innan við 10(1 metra
skygni vegna sædrifs þegar hvass-
ast var. Hélzt veðrið fram ímyrk-
ur, en kl. 9 um kvöldið lægði
veðrið niður í ca 8 vindstig. Sáum
þá siglingaljós á skipi suðvestur
frá eynni í stefnu á Selboða. Sigl-
ingaljósin hurfu eftir fjórðung
stundar. Sáum þá lítið hvítt ljós
berast undan vindi — reiknuðum
með að menn hefðu komizt í
skipsbát. Símasambandslaust við
Reykjavík. Yfirmönnum varnar-
fengjanleg skýrsla um að eg hefði
komið þangað, og hún var margar
blaðsíður.
Seinna tók eg mynd af öllum for-
vigismönnum bæarins, og þeim þótti
vænt um það eins og öllum öðrum
bæarstjórnum. Upp úr því urðum við
beztu vinir. Og þá uppgötvaði eg
mér til undrunar, að svo að segja
hver einasti fullorðinn karlmaður var
í bæarráðinu, eða gegndi einhverju
embætti fyrir bæinn. En svo sá eg
liðsins í Borgarnesi tilkynnt sjð-
slys, og að líkur bentu til að á-
höfn hefði komizt í bát, sem ræki
í stefnu á innanvert Snæfellsnes.
— Morguninn eftir komnir menn
frá varnarliðinu að Hjörseyjar-
sundi. Daginn eftir rak úr skip-
inu í Hjörsey: timbur, fatnaður,
merkjaflögg, pólski fáninn. Næstu
daga rak síldarmjölspoka í hundr-
aðatali. 4. febr. fórum við út að
Selboða á litlum árabát. Sáum
fyrir skipssíðu, sem braut á. Tvær
bómur, fastar í vírum, flutu við
flakið, ca 20—26 feta langar. Flak-
ið er ca. 150—200 metra norður
frá Selboða, á svonefndum Boða-
töglum. Selboði er upp úr um
fjöru allt að 2 metra. 7 faðma dýpi
er um fjöru við flakið. — Skip
hefur ekki áður strandað á þess-
um stað.
Frásögn þessa sendi ég Slysa-
varnafélagi íslands fyrir árslok
1942. Hvort hún hefur glatast get
eg ekki sagt um, því árbók SVFI
frá því ári hefi ég ekki við hönd-
ina.
En Wigry fórst á Selboða við
Hjörsey milli kl. 9 og 10 að kvöldi
hins 16. jan. 1942, en ekki við
Skógarnes á Snæfellsnesi.
20. sept. 1961
Hjörtur Þórðarson frá Hjörsey.
að þetta var ágætt fyrirkomulag, og
gæti orðið öðrum bæarfélögum til fyr-
irmyndar, í stað þess að láta minni
hlutann eitra þar allt andrúmsloft
með brauðníði.
Nú kom borgarstjórinn til mín og
sagði með mikilli áherzlu: „Hér í
bænum er morðingi og situr í fang-
elsi. Okkur þætti ákaflega vænt um
ef þú vildir taka mynd af honum
og senda okkur síðan við tækifæri“.
Það voru ekki svo lítil drýgindi í