Lesbók Morgunblaðsins - 05.08.1962, Síða 3

ELSKHUGI HENNAR

Eftir MAXÍM GORKÍ

***
1
KUNNINGX minn sagði miér eitt
sinn eftirfarandi söigu:
' Þegar ég var stúdent í Moskvu vildi
svo til að ég bjó við hliðina á einni
af þessum konum sem — þú skilur
hvað ég á við. Hún var pólsk og þeir
kölluðu hana Teresu. Hún var fremur
hávaxin, sterkibyig.gð, dlökik yfirlitum,
með svartar loðnar augabrúnir og stórt
hrjúft andlit sem hefði getað verið
höggvið út með öxi. Dýrslegt blikið í
dökkum augum hennar, þyikk bassa-
röddin, ekilsgöngulagið og vöðvamikill
krafturinn, sem hefði sómt sér vel á
fisksölukonu — allt þetta vakti mér
ógn. Ég bjó á efsta palli stigans og
þakherbergi hennar var beint á móti
mínu. Ég skildi dyrnar aldrei eftir opn-
ar þegar ég vissi að hún var heima.
En það var reyndar sárasjaldan. Stund-
um kom fyrir að ég rakst á hana í
etiganum eða garðinum, og þá brosti
Ihún til mín brosi sem mér fannst vera
slægt og ruddalegt. Endrum og eins
sá ég hana drukkna með sljótt augna-
ráð, tjásulegt hár og viðbjóðslegt bros
á vörum. Undir slíkum kringumstæðum
var hún vön að yrða á mig:
„Komdð þér nú sælir, herra stúdent!“
og heimskulegur hláturinn magnaði
enn andstyggð mína á henni. Ég hefði
helzt viljað skipta um bústað til að
komast hjá slíkum fundum og kveðj-
um. En litla herbergið mitt var við-
kunnanlegt, frá glugganum var stór-
kostlegt útsýni, og auk þess vár alltaf
svo hljótt í strætinu íyrir neðan. Ég
var því kyrr.
ö G einn morgun lá óg í leti á
legubekknum og reyndi að hugsa upp
eimhverja afsökun vegna þess að ég
hafði ekki farið í skólann, þegar dyrnar
opnuðust og frá þröskuldinum þrum-
aði bassarödd Teresu hinnar skelfilegu:
„Góðan daginn, herra stúdent!"
„Hvað vilt þú?“ sagði ég. Ég sá á
svip hennar að hún var ringluð og
auðmjúk. . . . slíkur svipur var mjög
óvenjulegur á andliti hennar
,Sjáið til, herra! Mig langar til að
biðja yður um greiða. Viljið þér gera
xnér hann?“
Ég lá þar þögull og hugsaði með
sjálfum mér:
„Hamingjan góða! Árás á siðprýði
mína, hvorki meira né minna. Hertu
upp hugann, drengur góður!“
„Mig langar til að senda bréf heim,
það er það sem mig langar til,“ sagði
hún og röddin var biðjandi, viðkvæm,
titrandi.
„Fjandinn hirði þig“, hugsaði ég með
mér, en stöíkk á fætur, settist við borð-
ið, tók fram pappírsöhk og sagði:
„Komdu hérna, seztu niður og lestu
mér fyrir!“
Hún kom, settist m.jög gætilega á
Stól og leit á mig með sektarsvip.
„Hverjum viltu að ég skrifi?"
„Til Boleslavs Kasjputs í bænum
Svéptsjana við þjóðveginn til Var-
sjár. . . .“
„Jæja, láttu það koma!“
„Elskulegi Boles .... ástin mín ....
tryggi elskhugi. Megi Guðsmóðir ætíð
varðveita þig! Þú sem hefur hjarta af
gulli, hvers vegna hefur þú ekki skrif-
að svona lengi til þinnar syrgjandi
litlu dúfu, Teresu?‘‘
E G fór næstum að skellihlæja.
„Syrgjandi lítil dúfa“, meira en fimm
fet á hæð, með hnefa sem voru fimm
tán pund eða meira, og andlit.sem var
svo svart að því var líkast sem litla
dúfan hefði eytt allri ævinni í reyk-
háfi og aldrei þvegið sér. Ég sat samt
á mér og spurði:
„Hvar er þessi Bólest?“
„Boles, herra stúdent,“ sagði hún
eins og hún hefði móðgazt yfir því
að ég skyldi ekki hafa nafnið rétt
eftir, „hann er Boles — ungi vinur-
inn minn.“
„Ungi vinurinn?"
„Hvers vegna eruð þér svona hissa,
herra? Get ekiki ég, sem er stúlka, átt
ungan vin?“
Hún? Stúlka? Nú jæja!
„Því ekki það?“ sagði ég. „Allt er
mögulegt. Og hefur hann verið ungi
vinurinn þinn lengi?“
„Sex ár."
„Naumast er það!“ hugsaði ég. „Jæja,
við skulum skrifa bréfið . . .“
Og ég segi þér satt, að ég hefði fúslega
viljað skipta á hlutvehkum við þennan
Boles, ef hinn fagri bréfritari hefði
ekki verið Teresa, heldur eitthvað minna
en hún.
„Ég þakka yður af öllu hjarta, herra,
fyrir vinsamlegan greiða yðar,“ sagði
Teresa við mig og hneigði sig með kné-
beygju. „Kannski get ég gert yður ein-
hvern greiða, eða hvað?
„Nei, en ég þakka samt auðmjúklega
gott boð.“
„Kannski, herra minn, þurfið þér að
láta gera við skyrtu eða buxur?“
Mér fannst þessi fíll í pilsum hafa
komið mér til að stokkroðna af skörnm
og sagði henni allhastarlega að ég hefði
enga þörf fyrir þjónustu hennar.
Hún kvaddi mig að svo mæltu.
E IN eða tvær vikur liðu. Það var
kvöld. Ég sat hjá glugganum blístrandi
og var að hugsa upp eitthvert úrræði trl
að komast burt frá sjálfum mér. Ég
var leiður, veðrið var grámollulegt. Mig
langaði ekki út, og af einskærum lífs-
leiða fór ég að sálgreina sjálfan mig
og sökkva mér í hugleiðingar. Þetta var
raunar leiðinleg iðja, en mig langaði ekki
til að gera neitt annað. Þá opnuðust
dyrnar. Hamingjunni sé lof, einhver var
kominn.
„Æ, herra stúdent, ég vona að þér
hafið ekkert aðkallandi verkefni."
Það var þá Teresa. Fari það bölvað!
„Nei, hvað er það? “
„Ég, ætlaði að biðja yður, herra, að
skrifa annað bréf fyrir mig.“
„Allt í lagi! Til Boles, er það ekki?“
„Nei, í þetta skipti er það frá hon-
um.“
„Hv-hvað?“
„Vitleysa er þetta í mér! Það er ekki
fyrir mig, herra stúdent, ég bið yður
afsökunar. Það er fyrir vin minn, það er
að segja, ekki vin, heldur kunningja,
kunningja sem er karlmaður. Hann á
vinkonu alveg eins og mig, Teresu.
Þannig er það. Viljið þér, herra, skrifa
bréf til þessarar Teresu?“
Ég horfði á hana — hún var vand-
ræðaleg í framan, fingur hennar titruðu.
Þetta var dálítið þokubennt í fyrstu —
og svo gat ég mér til hvernig í öllu lá.
„Sjáðu til, kona góð,“ sagði ég, „það
er hvorki til neinn Boles né nein Teresa,
og þú hefur logið mig stútfullan. Þú
skalt ekki vera að læðupokast hérna
kringum mig framar. Ég hef alls enga
löngun til að ala á kunningsskap yiB
þig. Hefurðu skilið mig?“
Og allt í einu varð hún kynlaga
skelfd og ringluð; hún fór að tvístiga
fyrir framan mig og frussa hlægilega
eins og hún vildi segja eitthvað en gæti
það ekfci. Ég beið til að sjá hivað úr
þessu yrði, og ég sá og fann að mér
hafði greinilega skjátlast hrapalega
þegar ég grunaði hana um að hafa ætlað
Frh. á bls. .5.
Hvítar bárur
Eftir Eggert Laxdal
Lítill bátur
úr hljóðri vör
hrekst á öldunum;
hvort mun hann aftur
ná landi?
Brostin augu
taka í klukkustrengina
er hefja harmasöng
með tómlátum hljómi
yfir víkina.
Drúpandi höfuð
horfa tregafull á sveininn
er freista vildi gæfunnar
í trylltum dansi aldanna
og segja hann er ofurseldur
djúpinu.
En í morgunskímunni
sáu árvakrir menn,
að hvítar bárur
fluttu hann að landi,
hvítar bárur fluttu
hann að landi.
Saltar hendur .
þreifa á grundinni
þar sem þörungarnir gráta,
og hvítar bárur velta
upp í sandinn,
bárur velta lengra
upp í sandinn.
Hljóð er ströndin
en bárur kyssa steinana
og velta lengra
og lengra upp í sandinn,
bárur velta lengra
upp í sandinn.
i l 19. tölublað 1962
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS Q