Lesbók Morgunblaðsins - 12.01.1964, Blaðsíða 11

um, og bætti því við að allir væru
hræddir við afleiðingarnar af morði for-
setans; fólk óttaðist jafnvel að styrjöld
brytist út vegna þessa.
IVrir utan byggingu utanríkisráðu-
neytisins eða „State Depaxtment" eins
og það heitirj var talsverður fjöldi gljá-
fægðra Rolls Royce-bdla frá ýmsum
sendiráðum borgarinnar. Hafa menn
vafalaust verið að ganga frá ýmsu varð-
andi þáttöku erlendra sendimanna við
útförina. Við dyrnar stóðu verðir, og
ikönnuðu s'kilríki manna. Eftir að hafa
dregið upp blaðamannaskírteini og
nefnt númer á herbergi því, sem við
bugðumst fara til, var okkur hleypt inn.
í anddyrinu var slaeðingur af mönnum,
flestir í klæðum diplómata, röndóttum
buxum etc. og töluðu saman í hálfum
hljóðum.
Eftir að hafa gengið um langa ganga
í þessari miklu byggingu fundum við
loks herbergi það, sem við leituðum að,
í blaðadeild utanríkisráðuneytisins.
bangað hafði íslenzka sendiráðið hringt
kvöldið áður, og tilkynnt að von væri
á tveimur fréttamönnum frá íslandi,
sem hyggðust vera viðstaddir útför
forsetans.
Okkur var tjáð, að ekiki væri um að
ræða að við kæmumst inn í S-t. Mattheus
arkirkjuna. Hún væri lítil, og ailur heim
urinn vildi þangað inn. Aðeins fáum
fréttamönnum auðnaðist að komast í
kirkju, og þá eingöngu þeir, sem höfðu
blaðamannaskírteini frá Hvíta Húsinu
frá fornu fari. Hinsvegar fengum við
skilriki, sem okkur var sagt að myndu
aaðvelda viðskipti okkar við lögregluna
og leyniþjónustuna, og voru það orð að
sönnu. Hræddur er ég um að lítið hefð-
um við komizt ef ekki hefðum við haft
þessi litlu, hvitu spjöld frá ráðuneytinu.
Aö svo búnu náðum við í leigubíl og
ókum sem leið lá til íslenzka sendiráðs-
ins. sem er í hverfi því, sem flest hinna
eriendu sendiráða eru. Þar blakti ís-
lenzki fáninn í hálfa stöng. f sendiráð-
inu hittum við Ingólf Thors, en hann er
m.a. fulltrúi Loftleiða í Washington.
Bauðst hann til að aka okkur til mið-
borgarinnar og aðstoða okkur eftir föng-
um. Reyndist Ingólfur okkur ómissandi
hjálparhella í einu og öllu þennan dag.
Okkur reiknaðist svo til, að bezt væri
að koma sér fyrir hjá Hvíta Húsinu, og
fyigjast þaðan með líkfylgdinni. Ætt-
ingjar og þjóðhöfðingjar fóru í bílum
frá Þinghúsinu til Hvíta Hússins, en
þaðan skyldi gengið á eftir kistu Kenne- ‘
dy‘s síðasta spölinn til kirkjunnar í ca.
hálfrar mílu fjarlægð.
Greinilegt var að mikið stóð til í hér-
aði er við komum að Hvíta Húsinu.
Taisverður mannfjöld hafði safnast
saman meðfram Pennsylvania Avenue
og fjölgaði ört. Margir höfðu með sér
lítil ferðaútvarpstæki, og fylgdust þann-
ig allir vel með því, sem var að gerast.
Er við höfðum komizt framihjá lögreglu
manni, sem gætti þess að áhorfendur
færu ekki nær en góðu hófi gegndi, og
teliið okkur stöðu við götuna, var lík-
fylgdin í þann veg að leggja upp frá
þinghúsinu. Heyrðum við vel í ferða-
tækjum nærstaddra, þar til að líkfylgdin
nálgaðist, en þá skrúfuðu allir fyrir tæki
sín, og einkennileg þögn ríkti meðan
kista forsetans og líkfylgdin þokaðist
hjá.
í almenningsgarðinum gegnt Hvíta
Húsinu stóðu sjónvarpsmenn með tæki
sín á upphækikuðum pöllum, og við hlið-
ina stóðu bílar, sem fluttu sendistöðvar-
nar. Samvinna var með hinum þremur
stóru sjónvarpsfyrirtækjum, CBS, ABC
og NBC þennan dag, og var sjónvarps-
vélum komið fyrir bókstaflega alls stað-
ar, þar sem líkfylgdin fór um, frá þing-
húsinu að kirkju, og frá kirkju til
Arlingtonkirkjugarðsins. Fréttaflutning-
ur bandaríska sjónvarpsins þessa daga
var einstakur í sinni röð, og mér er sagt
að fólk, sem ekki hefur mátt heyra sjón-
varp nefnt, hafi setið sem límt við sjón-
varpstæki hvar sem til náðist.
Á meðan við biðum þarna, varð mér
hugsað aftur í tímann, er ég átti því
láni að fagna að hitta Joihn F. Kennedy
og hina glæsilegu konu hans í febrúar
mánuði 1960. Undirritaður var þá við
nám í Madison, höfuðborg Wisconsins-
ríkis, og þangað lágu á þessum tíma
ieiðir flestra þeirra, sem hug höfðu á
því að komast í framboð ti’l forsetakjörs
nokkrum mánuðum síðar. Þangað komu
Jacqucline Kcnncdy gengur milli bræðranna Robcrts og Edwards Kennedy á eftir
fcistu maniLs síus. (Ljósm. Mbl.: Erling Aspelund)
Guffmundur f. Guðmundsson gengur i hópi erlendra fyrirmanna í líkfylgd Kenne-
dys. (Ljósm. Mbl.: E. Aspelund)
Nixon, Nelson Rockefeller, Hubert
Humphrey, — og Jack Kennedy, þá öld-
ungardeildarþingmaður. Prófkosningar
nar í Wisconsin, hinar fyrstu í Banda-
ríkjunum, voru taldar mjög afgerandi,
og réðu e.t.v. úrslitum fyrir Kennedy.
Var því mikill áróður rekinn í fylkinu,
og kom Kennedy-fjölskyldan nær öll
þangað og „agiteraði“. M.a. man ég
eftir því, að Edward Kennedy, nú öld-
ungardeildarþingmaður, kom til Madi-
son, og brá sér á sunnudegi út fyrir
borgina, þar sem skíðastökkkeppni fór
fram. Þar steig hann á skíði, brunaði
fram af stökkpallinum — og hafði ald-
rei áður stokkið á skíðum! Bandarísk
stjórnmálabarátta er á köflum æði und-
arleg frá sjónarhóli Evrópubúa séð.
Hvað skyldu menn t.d. segja hér heima,
ef frambjóðendur til alþingis þyrftu að
stökkva fram af Kolviðai-hólspallinum
til þess að komast á þing!
Kvöld eitt boðuðu demókratar til
kosningafundar í samkomuhúsi einu í
Madison, og þar mætti Kennedy ásamt
konu sinni. Um 600 manns voru þarna
saman komin til þess að fagna þeim hjón
um, og hlusta á boðskap manns þess,
sem hugðist bjóða sig fram til forseta.
Bandarískir kosningafundir eru æði
frábrugðnir því, sem við eigum að venj-
ast hér. Minna þeir oft meira á skraut-
lega leiksýningu eða „show“ en stjórn-
mál, og svo var um þennan fund.
Grammófónn var í einu horni salarins
og lék kosningaslagara sunginn af
Frank Sinatra. „K-e-n-n-e-d-y — Jack‘s
tihe nations favorite guy“ hljómaði um
salinn hvað eftir annað, og menn gengu
skvaldrandi um, flestir með Kennedy
merki í barminum eða Kennedy-hatta
og annað því um líkt.
Þarna flutti hinn tilvonandi forseti
stutta ræðu, fléttaði bröndurum inn í,
og skemmtu menn sér hið bezta. Síðan
stilitu menn sér upp í röð, og gengu
framhjá þeim hjónum og borgarstjóran-
um í Madison, og tóku í hönd þeirra.
Gekk svo langt að karl einn farlama
var borinn til Kennedy's svo hann gæti
tekið í hönd hans, og ljómaði síðan eins
cg sá, sem frelsast hefur.
Er farið var að síga á siðari hluta
þessarar móttöku, kom ég mér fyrir í
röðinni, og heilsaði upp á Kennedy
og frú. Átti ég stutt saimtal við Kennedy,
líklega í tvær minútur, en varð þá frá
að hverfa þar sem þeir, sem á eftir
fylgdu í röðinni, gerðust all óþolinmóð-
ir. Ekki man ég orðrétt hvað okkur fór
á milli, nema hvað samtalið snerist að
miklu um kosningar þær, sem fram-
undan voru. Kvast Kennedy vongóður,
og bætti við: „Þér hafið komið langt að
tii þess að sækja kjósendafund hjá mér“.
Ég játti því, og spurði hvað hann vissi
um samband íslands og Bandaríkjanna.
Man ég að Kennedy var furðu vel að
sér um þetta efni, minntist á þátttöku
íslands í Atlantshafsbandalaginu, kvað
enga keðju sterkari en veikasta hlekk-
inn, og væri ísland þvi ekki þýðingar-
minna en önnur lönd.
Ekki þarf fram að taka að Kennedy
vann prófkosningarnar í Wisconsin
með yfirburðum, og var það fyrsta
stóra skref hans á leiðinni í forsetastól.
Og nú, tæpum þremur árum síðar,
stóg óg fyrir utan Hvíta Húsið til þess
að sjá þeásu unga glæsimenni og stjórn-
málaskörungi fylgt til grafar.
Eins og fyrr getur höfðu margir í
mannþrönginni, sem orðin var mikil
andspænis Hvíta Húsinu, með sér lítil
ferðaútvarpstæki, og fylgdust aliir
með því hversu líkfylgdinni miðaði
frá þinghúsinu. Sveitir trumbuslag-
ara voru í líkfylgdinni. Skyndilega
barst hvísl um mannfjöldann: „Þarna
koma þeir“. Slökktu þá allir á útvarps-
tækjum sínum, og heyrðust þá engin
hljóð önnur en daufur klukknahljómur
frá kirkjum í nágrenninu og háttbund-
inn trumbuslátturinn, sem virtist korna
úr fjars'ka.
Á þessum augnablikum gengu þrír
bandariskir ljósmyndarar yfir Pennsyl-
vania Avenue og ræddu saman í hálf-
um hljóðum. Flestir í kringum okkur
horfðu á þá. Skyndilega rak einn þeirra
upp hveilan hlátur. Enginn sagði neitt
umhverfis ofckur en greinilegt var að
menn hneyksluðust á þessu framferði.
Mér var hugsag til þess að seint verði
logið á ákveðnar tegundir bandarískrar
blaðamennsku, og þær manntegundir,
sem hana stunda.
Fyrir kistu forsetans fór mikill fjöldi
hcrmanna úr öllum herjum Bandaríkj-
anna. Báru þeir byssur um öxl, og
glóði á fægða byssustingina í nóvember-
sólinni. Síðar var mér sagt að liðlega
Fnamhaid á bls. 14
1. tölublaö 1964.
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS U