Lesbók Morgunblaðsins - 31.05.1964, Síða 9
........................................................
SSi
M aður veit þess da?imi að
menn fái vitlausan krúntappa í bát-
inn sinn með flugvél frá útlöndum
og standi eins og þvara fyrir bragð-
ið á miðri vertíð, krúntappaJausir.
Kn ég hygg það sé algert einsdæmi
að menn fái vitlausa prímadonnu frá
útlöndum. Ég get naumast hugsað
mér bagalegra silys. Útgerðarmaður
sem stendur með vitlausan krún-
tappa í höndunum getur sent hann
út aftur með fyrstu ferð með viö-
eigandi orðbragði. En þjóðdeikhús-
stjóri sem stendur úti á flugvelli með
vitlausa prímadonnu í fanginu á ekld
eins hægt um vik. I>að er einn reg-.
inmunur á prímadonnum og krún-
töppum. Ég segi fyrir mig að ég vildi
heldur endursenda þúsund vitlausa
krúntappa til Svíþjóðar til dæmis
en eina vitlausa prímadonnu til Ung
verjalands' til dæmis; ég vildi held-
ur endursenda tvöþúsund krúntappa;
og ég er ekki bara að hugsa um
burðargjaldið.
Menn reyni að setja sig í fótspor
þess manns sem fer út á flugvöll
með tólf rauðar rósir i seilófanpoka
að taka á móti prímadonnu, og það
fyrsta sem stígur út úr flugvélinni er
kolvitlaus prímadonna. Það er ekki
eins og maðurinn geti flýtt sér að
troða rósunum inn á sig, glápt sak-
leysislega upp í loft og látist cera
að telja kríur. Það er exki eins og
maðurinn geti eins og mjakað ser
upp að síðunni á -flugstjóranum,
glápt sakleysislega í hina áttina og
hvíslað: „Vitlaus prímadonna, væni.
Þú skýtur henni út fyrir mig aftur.“
Þetta væri hægt að gera við krún-
tappa. Þetta væri hægt að gera við
gírkassa. Þetta væri hægt að gera
við Ketil liggur mér við að segja.
En prímadonna er prímadonna, og
þó að prímadonnan sem steig út úr
flugvélinni á dögunum hefði verið
með rautt alskegg, þá hefði Guð-
laugur ekki getað verið þekktur fyr-
ir að endursenda hana strax. Ekki
á stundinni á ég við. Hann heifði í
mesta lagi getað stungið upp á því
að hún fengi sér rakstur.
M ér skiilst að Guðlaugur hafi
farið til Ungverjalands gagngert
þeirra erinda að finna fyrsta flokks
prímadonnu; og að hann hafi fund-
ið hana eftir nokkra leit í leikhúsi
nokkru; og að hann hafi þá bent upp
á leiksviðið á prímadonnuna og sagt:
,,Den der“, eða eitthvað þessháttar.
Ég hef þetta með ábendinguna eftir
Velvakanda sem hefiu’ það eftir Tím-
anum að hann segir. Það skyldi þó
aldrei vera að Guðlaugur sé með
undinn vísifingur? Ég nefni þennan
möguleika af því maður með und-
inn vísifingur getur bent vitlaust án
þess að hafa hugmynd um það. Þetta
er eins og kompásskekkja. Skipstjór
inn heldur að hann sé á leiðinni til
Færeyja, en þegar hann hefur land-
sýn, þá er hann á leiðinni til Hon-
olulu, og þegar hann snýr við í dauð
ans ofboði, þá hafnar hann í Cara-
cas, sem er því miður í Venezuela.
Ég er með undinn vísifingur og verð
að gæta ítrustu varúðar þegar ég
bendi. Ég þarf af þrí-, fjór- og jafn-
vel fimmbenda upp í hillurnár þegar
konan sendir mig út í búð. Þegar
ég þykist benda á tómatsósu frá
Heinz, þá réttir kaupmaðurinn mér
Ekstrafin dobbelt sósulit frá Fred-
eriksberg Sennepsfabrik. Þegar óg
þykist benda á grænu baunirnar, þá
réttir kaupmaðurinn mér fjögur
spjöld af þvottaklemmum. Ef þjóð-
leikhússtjóri er með undinn vísifing-
ur eins og ég og ef hann sat aftar-
lega í salnum þegar hann benti á
prímadonnuna, þá getur hann prísað
sig sælan að hafa ekki fengið bruna-
vörðinn. Kunningi minn einn, sem
er maður íhugull, fullyrðir meir að
segja að þjóðleikhússtjóri hefði allt-
eins getað fengið brunahanann.
En hvað sem öllurn vísifimgrum
líður, þá þarf að ganga þannig frá
hnútunum að svona mistök geti ekki
komið fyrir aftur. Það er of seint að
byrgja brunninn þegar prímadonn-
an er sloppinn upp úr honum. Svo
að við snúum okkur aftur að krún- =
töppunum, þá lærir hinn hyggni út-
gerðarmaður af reynslunni. ' Hann
kaupir sér krúntappa af réttri stærð g
löngu fyrir vertíð og geymir hann
vandlega. Hann heíur nógar áhyggj-
ur samt að krúntappar haildi ekki
fyrir honum vöku. Hann er búinn |j
að fá nc>g af því að starnda úti á flug- E
velli í misjöfnum veðrum með lífið
í lúkunum. Þjóðleikhússtjóri getur að
vísu ekki komið sér upp prímadonnu- i|
lager, og skal það umyrðalaust játað.
En hann getur komið sér upp betra ||
pöntunarkerfi. Vísifingursaðferðin er
ekki óskeikul eins og nú er komið á =
daginn. Best væri að þjóðleikhús- =
stjóri lærði umgversku. Hann getur jj
naumast hafa rætt kost og löst á
umgversku prímadonnunum sem g
hann skoðaði að neinu ráði, og kann jj
að ég veit best aðeins eitt orð í ur.g-
versku, nefnilega: „Gúllas!“ =
Makkai Rakovski Serbovitch: „Hér
er prijnadonna sem við þorum hik- |
laust að mæla með. Hún hefur mikla
og fa;gra rödd, og þér getið sjálíir séð
byggingarlagið.“ |
Guðlaugur: „Gúllas!“ |
Makkai Rakovski Serbovitch: I
„Þessi prímadonna heitir Mariska.
Hún er sérstaklega vinsæl í tann- 1
hjólaverksmiðjum. Hún er fyrrver- §
andi tannhjólasmiður, en yður lísit
kannski ekki á byggingarlagið.“
Guðlaugur: „Gúllas!“
Makkai Rakovski Serbovitch:
„Jæja, þá erum við búnir í dag. Á
morgun förum við til Gnask. Þeir
hafa þar tvær þrjár priimadonmur
sem ég held við ættum að líta á.
Góða nótt.“
Guðlaugur: „Gúllas!“
M ér finnst líka að þegar þjóð-
leikhússtjóri leggur inn prímadonnu-
pöntun í Ungverjalandi, þá eigi hann
að heimta kvittun. Ég endurtek það
sem ég sagði í upphafi: það er lýgi-
legur munur á prímadonnum og
krúntöppum. Ef ég væri í Guðlaugs
sporum (og stundum er maður nán-
ast dauðfeginn að vera það ekki),
þá mundi ég þar að auki heimta
mynd af prímadonnunni og staðfesta
uppmælingu. Og til vonar og vara,
þá mundi ég auk þess láta taka mynd
af mér rmeð prímadonnunni á eigin
reikning, og á spjaldi sem hún bæri
um hálsinn stæði til dæmis: „Pönt-
uð!“ og á spjaldi sem ég bæri um
hálsinn stæði þá: „Gúllas!"
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|l|l||||||||||||||||||||||||||||il||||lil|||i|ii|||||||IUIIIIIII||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||llllllllllllllllll|llllllllllllllllllllllllil|illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|l|||||||||||lllllllllllllllllllllll|,||||||||||,|||||||||||||li||||||,
sennilega enda í rifrildi. Flestir vís-
indamenn munu fallast á, að hnísur
séu greindari en hundar, og sumir taka
þær fram yfir sjimpansa. En aðeins ör-
lítill minnihluti trúir, að greind hnís-
unnar þoli samjöfnuð við eða standi
framar greind mannsins. En allir kunn-
áttumenn munu mú samt játa, að allar
þessar skoðanir séu enn ekki annað em
tilgátur, og koma sér saman um að
nuklu meiri vitneskja sé nauðsýnleg til
þess að kveða upp nokkurn lokadóm.
HAGALAGÐAR
hegðun", segir Norris. „Hmsurnar hafa
margiskonar vanafestu, sem okkur þætti
óeðlileg ef mannvera ætti í hlut. Ef
ungi fæðist dauður, til dæimis að taka,
eða deyr rétt eftir fæðingu, getur móð-
irin borið hann á bakinu vikum sam-
an, eða þá fengið sér hákarl eða ein-
hvern daúðan hlut til að bera.“
Annað greindarmerki, sem alltaf er
verið að vitna til, er þessi þjóðsaga, að
hnísa ýti dmkknandi sjómönnum til
lands. Margir vísindamenn vefengja
þetta, og segja, að sézt hafi til hnísu,
sem ýtir allskonar hlutum á land, þar
með taldar gamlar heydýnur. Og svo
bæta visindamennirnir því við, óhugn-
enlega, að við heyrum aðeins sögurnar
Um mennina, sem ýtt er til lands. Al-
veg eins vel geti aðrir verið, sem ýtt
6é frá landi, en bara ekki lifað til að
eegja frá því.
Allir þeir skraffundir, sem efnt væri
til um heilastarfsemi hnísunnar, mundu
GÓÐUR FAÐIR
Faðir minn lagði meiri stund á að
glæða skilninginn heldur en æfa
næmið. Hann var merkilega ljúíur
og óþreytandi þolinmóður að leysa
úr öllum spurningum mínum, svo að
ég kom ævinlega til hans hiklaust
og feimnislaust með allt, sem mér
datt í hug, og hann gerði sér jaifnan
far um að leysa úr spurningum min-
um, greiða úr öllu óljósu og benda
mér á allar veilur í hugsun og álykt-
unum. ... Yfir höfuð var faðir minn
mér eins og elskulegur eldri bróðir.
Þegar hann bannaði okkur eitthvað,
var það ekki gert með neinni hörku,
og ef ástæðurnar til bannsins voru
ekki alveg auðsæjar, var hann vanur
að segja okkur, af hverju við mætt-
um ekki gera það, sem hann þá
bannaði okkur. Ef ég hafði óhlýðnast
einhverju var hann sjaldnást byrstur
við mig, heldur var hann sorgbitinn
og sagði mér með mildum orðum,
hvað sér þætti mikið fyrir. Að
minnsta kosti einu sinni man ég, að
hann sagðist hafa hugsað, að mér
þætti svo vænt um sig, að ég vildi
ekki hryggja sig með því að gera sér
á móti. Og satt að segja hafði ég
svo mikla ást á föður mínum að ég
vildi með engu móti gera honum á
móti, enda bar það örsjaldan við, að
ég óhlýðnaðist honum, nema þá í gá-
leysi.“ r (Jón Ólafsson)
LESBOK MORGUNBLAÐSINS
SO. töUiblað 1904