Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1964, Side 22

LOÐKÁPAN
Mr að var kaldur vetur það árið.
Fólkið herpti sig saman í kuldanum og
minnkaði, allir nema þeir, sem áttu loð-
kápu. Ríkharður héraðsfógeti átti stóran
ioðfeld. f>að rnátti næstum segja, að það
tilheyrði embætti hans, því að hahn var
forstjóri fyrir öllum verklegum fram-
kvæmdum í nýju byggðarlagi.
Aldavinur hans, Henck læknir, átti
aftur á móti enga loðkápu, en þess í
stað fallega konu og þrjú börn. Henck
læknir var fölyr og magur. Sumar mann
eskjur horast við að gifta sig, aðrar
fitna. Henck var einn af þeim, sem hafði
horazt. Nú var komið að jólum. Það
hefur verið lélegt ár hjá mér þetta sem
nú er að enda, sagði hann við sjálfan
sig, þegar hann um þrjúleytið á aðfanga-
daginn, einmitt í ljósaskiptunum, var
á leið heim til vinar síns, Jóns Ríkharðs,
til þess að fá lánaða hjá honum pen-
inga. Þetta hefur verið afar tekjurýrt ár
hjá mér, og þar á ofan finnst mér ég
alveg farinn að heilsu. Sjúklingarnir mín
ir virðast aftur á móti vera heilsugóðir
allir upp til hópa. Það kemur varla fyrir
nú orðið, að ég sjái nokkurn þeirra.
Það verður að öllum likindum ekki langt
þangað til ég segi skilið við þennan
heim. Það heldur konan mín líka, ég
hef séð það á henni. Fari svo að þetta
gangi eftir, þá vona ég að það verði
áður en janúar er úti, því þá á bölvað
liftryggingargjaldið að greiðast.
Þegar hann var kominn að þessari
niðurstöðu, var hann staddur á horninu
á Stjórnargötunni og Hafnargötunni.
Þegar hann ætiaði yfir gatnamótin til
þess að halda áfram niður Stjórnargöt-
una, þá varð honum fótaskortur á hálu
sleðafari og datt kylliflatur, en í sama
mund kom hestvagn akandi á fullri ferð.
Ökumaðurinn bölvaði, og hesturinn veik
ósjálfrátt til hliðar, en Henck læknir
fékk samt sem áður högg á öxl-
ina af öðrum sleðameiðnum, og þar að
auki festist skrúfa eða teinn eða eitthvað
þess háttar í yfirfrakkanum hans og
reif stóran flipa upp í hann. Fólkið hóp-
aðist í kringum hann. Lögregluþjónn
hjálpaði honum á fætur, ung stúlka dust-
aði af honum snjóinn, og gömul frú bað
aði út höndunum vegna þess, hvernig
frakkinn hans liti út, og gaf í skyn að
hún hefði viljað liðsinna honum þarna
á staðnum, ef hún hefði séð nokkur ráð
til þess. Prins ár konungsfjölskyldunni,
sem af tilviljun átti leið þama fram
hjá, tók upp húfuna hans og setti hana
á höfuðið á honum, svo nú var allt orð-
ið gott aftur, nema frakkinn.
— Fjandi er að sjá hvernig þú lítur
út, Gústaf, sagði Ríkharður héraðsfógeti,
þegar Henck kom inn á skrifstofuna tii
hans.
— Já, það var keyrt á mig, sagði
Henck.
— Það er þér líkt, sagði Ríkharður og
hló góðlátlega. — En þú getur ekki
farið heim svona til reika. Þú mátt
gjarnan fá léða loðkápuna mina. Ég
sendi strák heim eftir yfirfrakkanum
minum.
— Þakka þér fyrir, sagði Henck lækn-
ir. Og þegar hann hafði svo fengið
hundrað krónur að láni, bætti hann við:
— Vertu svo velkominn í middagsmat-
inn.
Ríkharður var ókvæntur og það var
vani hans að vera hjá Henck-fjölskyld-
unni á aðfangadagskvöld.
Á heimleiðinni var Henck í betra
skapi en hann hafði verið langa lengi.
— Það er vegna loðkápunnar, sagði
hann við sjálfan sig.. — Ef ég hefði verið
nógu hygginn, þá hefði ég átt að útvega
mér fyrir löngu loðkápu uppá afborg-
un. Hún hefði styrkt sjálfstraust mitt,
og ég hefði vaxið að virðingu fyrir aug-
um fólksins. Menn geta ekki borgað
lækni í loökápu eins litla þóknun eins
skógarrefur, og það var nú hann Jón
Ríkharður líka til skamms tíma. Konan
rnin hefur verið köld og afundin við mig
í seinni tíð. Hún mundi áreiðanlega fara
að elska mig á nýjan leik, ef ég gæti
unnið fyrir meiri peningum og ætti loð-
kápu á skrokkinn á mér. Mér hefur
fundizt eins og hún héldi meira upp á
Jón, síðan hann eignaðist kápuna, en
Eftir Hjalmar Söderberg
og lækni í venjulegum yfirfrakka með
trosnuðum hnappagötum. Það er slæmt
að mér skyldi ekki koma þetta til hugar
fyrr. Nú er það um seinan.
Hann tók stefnuna gegnum konung-
lega lystigarðinn. Myrkrið var þegar
dottið á og farið að snjóa aftur, og kunn
ingjarnir sem mættu honum þekktu
hann ekki.
— Hver veit annars, nema það sé ekki
um seinan? hugsaði Henck með sjálf-
um sér. Ég er ekki orðinn gamall enn,
og mér hefur getað skjátlazt um heilsu-
far mitt. Ég er fátækur eins og lítill
hún gerði áður. Hún var nú víst eitthvað
ofboðlítið áistfangin af honum þegar hún
var ung stúlka, en hann bað hennar
aldrei, hann sagði þvert á móti við hana,
og raunar allar manneskjur, að hann
mundi aldrei þora að ganga í hjónaband
með minna en tíu þúsund króna tekjur
í árslaun. En ég hætti á það, og Ellen
var fátæk stúlka og vildi gjarnan gift-
ast. Ég held ekki, að henni hafi þótt
vænt um mig á þann hátt, að ég hefði
getað flekað hana, þó mig hefði langað
til þess. En það vildi ég nú heldur ekki.
Hvernig átti mig að geta dreymt um
slíka ást? Það hef ég ekki gert, síðan
ég var sextán ára og sá Faust í fyrsta
sinn með Arnoldson. En ég er nú samt
sannfærður um, að henni þótti vænt um
mig fyrstu árin sem við vorum saman,
maður villist ekki á slíku. Hvers vegna
skyldi henni ekki geta þótt vænt um
mig aftur? Fyrst eftir að við giftumst,
þá hreytti hún alltaf ónotum í Jón í
hvert sinn, sem þau hittust. En svo
stofnaði hann hlutafélag, bauð okkur
stundum í leikhús og keypti sér loð-
kápu. Og smátt og smátt þreyttist svo
konan min á því að ónotast við hann.
H enck hafði ennþá nokkrum störf-
um að sinna, áður en hann kæmist heim
tii miðdegisverðar. Klukkan var orðin
hálf sex þegar hann kom heim hlaðinn
bögglum. Hann var ennþá mjög aumur
í vinstri öxlinni, annars var ekkert sem
minnti hann á óhappið sem hann hafði
orðið fyrir um morguninn, nema loð-
kápan.
— Það verður gaman að sjá, hvernig
konunni minni verður við, þegar hún
sér mig klæddan loðfeldi, sagði Henck
læknir við sjálfan sig.
Það var svartamyrkur f anddyrinu.
Ljósið þar var aldrei kveikt nema í við-
talstímunum.
— Nú heyri ég tal hennar í setustof-
unni, hugsaði Henck. — Hún er eins
léttstíg og lítill fugl. Það er einkennilegt,
að mér skuli enhþá hitna um hjartaræt-
urnar, þegar ég heyri fótatak hennar
álengdar.
Henck læknir fékk grun sinn stað-
festan, að konan hans mundi taka ást-
uðlegur á móti honum en venja henn-
ar var, af því að hann var í loðkápu.
Hún smeygði sér fast upp að honum
í dimmasta horninu í anddyrinu, lagði
handleggina um hálsinn á honum og
kyssti hann heitt og innilega. Því næst
boraði hún höfðinu niður í loðkragann
og hvíslaði:
— Gústaf er ekki kominn heim enn.
— Jú, sagði Henck læknir nokkuð
hikandi röddu, um leið og hann strauk
báðum höndum um hárið á henni, —-
jú, hann er heima.
í vinnuherbergi Hencks logaði stór
arineldur. Á borðinu stóð viskí og sóda-
vatn.
Ríkharður héraðsfógeti lá endilangur í
stórum leðurklæddum hægindastóli og
reykti vindil.
Henck læknir sat saman fallinn í
sófahorninu.
Dyrnar stóðu opnar fram í setustof-
una, þar sem frú Henck og börnin voru
í þann veginn að kveikja á jólatrénu.
if að hafði verið hljótt við mið-
degisverðarborðið, þó að börnin væru
glöð og töluðu hvert upp í annað.
— Þú segir ekkert, gamli kunningi,
sagði Ríkharður. — Ertu máski að brjóta
Iheilann um rifna yfirfrakkann þinn?
— Nei, sagði Henck, — öllu heldur
um loðkápuna.
. Það ríkti þögn nokkur andartök, áður
en hann hélt lengra. — Ég er líka að
hugsa um dálítið annað. Ég er að hugsa
um það, að þetta eru síðustu jólin, sem
við höldum hátíðleg saman. Ég er lækn-
ir, og veit, að ég á ekki langt eftir ólifað.
Ég veit það nú með fullri vissu. Ég
vil þess vegna þakka þér alla þá vin-
semd, sem þú hefur auðsýnt mér og
konu minni á síðastliðnum árum.
— Þú hefur alveg rangt' fyrir þér,
xnuldraði Ríkharður og leit undan.
— Nei, anzaði Henck. Ég hef ekki
rangt fyrir mér. Og ég vil ennfremur
þakka þér fyrir, að þú léðir mér loð-
kápuna þína, Hún hefur veitt mér síð-
ustu hamingjuaugnablikin, sem ég hef
orðið aðnjótandi í þessu lífL
Margrét Jónsdóttir
þýddi úr sænsku.
22 lesbók morgunblaðsins
38. tbl. 1664