Lesbók Morgunblaðsins - 09.04.1967, Blaðsíða 8

JOHN HINION
Enginn svipur var daprari þegar ró hvíldi yf-
ir honum, enginn fjörlegri þegar honum var
eitthvað niðri fyrir. Andlit hans var eins og
mynd eftir E1 Greco dregin upp af Modigliani
svo dapurleikinn hlaut að hafa yfirhöndina. En
þótt ótímabært hrun væri fyrirsjáanlegt var
þunglyndið sjaldan látið sitja í fyrirrúmi; að-
eins hrifnæmt örlætið og óviðráðanlegt rótleys-
ið voru álitin sýningarhæf. Því verður ekki neit-
að að tortímingin var sjálfsköpuð, endalok lang-
vinnrar innri baráttu, sem háð var á kostnað
vina hans og hæfileika. Þegar leið að lokum
sniðgekk hann hvorttveggja af tregðu við að
horfast í augu við kröfur hvers um sig. Hafi
honum fundizt að listgáfan hefði yfirgefið sig —
og það fannst honum — þá kaus hann vissulega
ekki að ræða það. Örlæti hans hélzt óbreytt og
hann tæmdi vasa sína með sama hömluleysi og
hann hafði áður framleitt vatnslitamyndir. List-
gáfa hans var ljóðræn í eðli sínu, hann var róm-
antískur í skapferli (hvorttveggja á mjög sér-
enskan hátt), og þegar sú listgrein er honurn lét
bezt tók að glata hylli, reyndist honum um megn
að hliðra til eða halda áfram. Sú vitund ásótti
hann, að allt hefði þegar verið gert og ekkert
væri eftir til að gera, a.m.k. ekki fyrir hann. Á
vissan hátt er hægt að segja um hann, eins og
svo oft virðist eiga sér stað um ljóðskáld og mál-
ara með skylda hæfileika, að hann hafi dáið
á réttu augnabliki. Andi hans tilheyrði Soho
fimmta áratugsins, Wheatsheaf og Fitzroy, Mur-
iel’s og Gargoyle, og fátt var ömurlegra en flest-
ir þessara staða árin eftir 1950. Þar var drukkið
jafn fast og fyrrum, en munnmælasögurnar voru
útslitnar og hetjur þeirra látnar.
í herberginu þar sem þetta er skrifað, eru
fjórar myndir eftir John Minton. Þær voru all-
ar málaðar að Hamilton Terrace 37 á árunum
1947 til 1949, þegar Johnny var skyndilega, að
því er virtist samdægurs, bæði frægur og ríkur.
Hann hafði erft eitthvað af peningum; á sýn-
ingum hans í Lefevre Gallery seldust allar
myndirnar, aðallega vatnslitamyndir, og hann
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS----------------
var 1 blöðunum seint og snemma. Hann fór að
sýna stór, söguleg málverk, með nöfnum eins og
„Dauði Nelsons", á Royal Academy, sem virtust
mjög framúrleg í því sambandi og voru hluti
þeirrar rambandi milli akademiskrar og nútíma-
legrar mála-ralistar, sem komin var að hruni.
Sjálfur varð hann sífellt hvikulli og ofboðkennd
ari á hinni löngu leið til glötunarinnar, eigrandi
stað úr stað, af knæpu á krá, með hjörð aðdá-
enda, nemenda og alls konar sníkjudýra í kjöl-
farinu.
Svo var því skyndilega öllu lokið, málara-
ástríðunni, velgengninni, lífi hans. Hann dó fyr-
ir eigin hendi rúmlega fertugur að aldri. Hann
var elskaður að verðleikum af nemendum sín-
um og öllum sem þekktu hann, því að hann var
jafn örlátur á ástúð sína, tíma, hrifningu og fé.
Hjá hans líkum er gjafmildi á slíka hluti öllum
fyrir beztu.
CAROIE10MBARD
Nafn hennar var Jane Alice Peters, en allir
kölluðu hana Carole Lombard. Hún var drottning
skopmyndanna á fjórða tug aldarinnar og hún
giftist kónginum, Clark Gable. En þau urðu ekki
leikpar. Hefðu þau orðið það, myndu þau hafa
gert hreint borð, í líkingu við Elizabeth Taylor-
og-Richard Burbon. En allir möguleikar til þess
voru úr sögunni 16. janúar 1942, þegar flugvél
með Carole Lombard innanborðs rakst á Table
Rock fjallið í námunda við Las Vegas í Nev-
ada. Enda þótt hún kæmi fyrst fram í myndum
árið 1921, var það ekki fyrr en 1934 sem hún
vann allra hjörtu með því að standa uppi í
hárinu á eða öllu heldur sparka í John Barry-
more í kvikmyndinni „Tuttugasta öldin“. Hún
dansaði við George Raft í myndinni „Bolero“,
en það varð henni lítill fremdarauki í saman-
burði við leik hennar á móti William Powell
í myndinni „My Man Godfrey", árið 1935. Eftir
það héldu henni engin bönd: „The Princess
Comes Across“, „Nothing Sacred", „They Knew
What They Wanted" (þar sem hún lék póst-
kröfubrúði á móti Charles Laughton), „Mr. and
Mrs. Smith (þar sem hún stjórnaði Hitchcock
í einu atriðinu og krafðist þess með festu að
hann léki það aftur) og að síðustu „To Be Or Not
To Be.“ fyrir Lubitsch. Og þótt ótrúlegt sé var
þetta allur frægðarferill hennar. Carole Lombard
vár þrjátíu og þriggja ára þegar hún lézt, hin
kvenlega hliðstæða Cary Grants.
Dylan Thomas lézt í New York 9. nóvember
1953. ÞangaÖ haföi hann farið til að lesa upp á
leikrita- og ljóðakvöldum, en á slíkum tekjum
hafði hann þurft að byggja í æ ríkara mæli. Eitt
kvöldið, að loknum nokkrum hluta upplestranna,
yfirgaf hann íbúðina þar sem hann bjó og var
fjarverandi 1 hálfa aðra klukkustund. Þegar hann
kom aftur tjáði hann húsfreyjunni að hann heföi
nýlokið við að drekka 18 óblandaða whiskysjússa
og vildi vita hvort það væri met. Skömmu síðar
féll hann í ómegin og lá meðvitundarlaus í sex
daga. Hann náði sér aldrei. Frásagnirnar af síð-
ustu ævidögum Thomas voru gróflega ýktar af
fólki sem rifjaði upp fyrir sér óstöðugt hátterni
skáldsins á fyrri upplestrarferðum hans til Ame-
ríku. Jafnvel saga hans sjálfs um sjússana 18 reynd
ist við nánari rannsókn brezkra vina hans vera
dæmigert karlagrobb. En Thomas hafði neytt
áfengis í sama mund og hann veiktist og hann
hafði fundið til lasleika og þunglyndis um nokk-
urt skeið. Það var eins og opinber staðfesting á
munnmælasögu meðal bóhema, þegar dánarorsök-
in var úrskurðuð „svívirðing við heilann."
Thomas var aðeins 39 ára gamall, en óreglu-
samt líferni hans hafði ekki gefið neina tryggingu
gegn ótímabærum dauðdaga. Hann var í stöðug-
um fjárkröggum. Fram til ársins 1949, þegar hon-
um var fengið Bátahúsið í Laugharne, Carmart-
henshire, til frjálsra afnota, átti hann ekkert fast
heimili. Hann var matgrannur, reykti án afláts
og gortaði eitt sinn af því að hann hefði aldrei
skrifað eina einustu ljóðlínu á þeim tíma sem
knæpurnar væru opnar. Hann var afskaplega
feiminn við að hitta nýtt fólk, einkum ef það var
HORFNAR
HETJUR
DYIAN THOMA
9. apríl 1967.