Lesbók Morgunblaðsins - 03.09.1967, Qupperneq 16

LflHD
fl'Plflli-
Mfl«-
iLB.
SLÆMf)
+ Lftiflc
n'dL
mflm-
fJflF/J
V£I9-
R R-
JEÆM
HlT.
fSP«M
SlÁR
PÚKftRH

KiflN+í-
muro

(A
$

MlSSiR
Mf R6C
fOUU-
PRB
N> <=> N
UguR
DULifl
rwflw
NflFfl
jUN 0
YesfrH
H í-T-
'ond
LfVFlsr
lr/EK»
FfíKfl
HIITX.
FUC.L-
)H N
ÍTRIT-
L£
>
Yi€>«je
Uefni
Þrtt-
lUfllhlfl

FÆÐfl
rii-
ÍPLU

'/fLflí^
BRHUIf
fl Ðl
KUIKIf-
6or«-
M«fn
SflMHi-T.
Hnth
FlSoT/B
£/JD-
/N4
goLTH
SfllL-
uKuw
^e©
rp'cu
■V-
fWOTfi
hbkpn
N N
i'eR
EFTlR.
WflrKR
jTÍKJf)
FTórgfi
iK'oR-
J^í?

Ö'
£LP-
STOI
SfllflT-
TRVU-
na
fOR©-
URlfiN
'OLtfl
úUf>S
,EINS
FflU.FI-
e Ffli
LoPHf
STBFí/R
•RflMI
Éf'
KVf/J
NHF/J
fOHMHS-
HflFK
JKVfl-
FfERlfi
Fof?
V
KBRí.-
p >F R
% » \ Z ? -o rr\ -c. S.Í, c5 A g wud i ■ • §§ ■ : Hfl V I‘:l c .1 h y .ýaN* w pvS ■■'
•» o r 31 OD V/N 3> a: fili - 3 r CA -n V* lll
X X - Þ X o’ X 3' <t> 3 iA L 3 c- H 3> r % ii
o O* 33 2> CA X c <- 70 c X 3> > c- -ö c H 73 1
3) -f A X 5 2? 3 ■n 3 31 70 X 3> 7» 33 "S A o' -» 3 f* tí> o' H 73 Dr
I
- -í - r ty X 3 SísS 1 3 CL -« 3 ÍA o ©' W c -i o' 2 X* 70 X s 1 ss
r V Z - 3 X I 5Í X X <d c 7» öS 70 3 tA O - & X* r 3> <0 S? - *>
r* x* •Z § 7i 3 31 X m 2 c 3 I?? 1A 7% 3> 3 X- .70 c X ■7? X X rT\
3) t/N * 3 3) V- X * 33 m T X X X 3> 70 73 3 o X 2 3 j 1 c
7* X H 7« qi r a' H | 3> X m * f? » “1 X X 73 sr. I
03 - <ö ©• r “ ; 0 3 X ■R - H o' w 3« J x* 5 3> 3>* 33 •r rf •<.- ÍL ^ o
r 0’ H 3) "í -i - r 3 <' X •i 3' Va f ai -1 g 3> -i 3>' S C X <D X> r
x>~ r 3> x> tr r C' o -< +t - 3 X <- 3> 3>
7) 3 z •n o' 11 - - 73 -i 3 C 3- 73 ^ 73 3> <A CtN 73 X r T1 o'
Eftirfarandi spil er frá leiknum milli
Jtalíu og N-Ameríku í heimsmeistara-
keppninni, sem fram fór í maí s.l.
Norður
A G-9
V D-10-7
♦ K-10-9-7-5
* Á-K-G
Austur
é> 5 -4
V Á-9-4-2
♦ Ð-6-3
4- 9-7-6-4
Suður
A Á-D-10-8-6-2
V K-8
4 G-8-4-2
4* 8
Þar sem ítölsku spilararnir Avarelli
og Belladonna sátu N-S gengu sagnir
þannig:
Vestur
A K-7-3
V G-6-5-3
♦ Á
4. D-10-5-3-2
Norður — Austur — Suður — Vestur
1 Lauf — Pass — 2 Spaðar — Pass
3 Tiglar — Pass — 4 Spaðar — Allir
pass
Vestur (Kay) lét út tígul ás og síðan
hjarta 6. Austur (Kaplan) drap með
ásnum og eftir langa umhugsun lét
hann út tígul 6, vestur trompáði og
síðar í spilinu fékk vestur slag á spaða
kónginn og þar með tapaðist spilið.
Láti austur ekki út tígul 6, þegar
liann kemst inn á hjarta ós, vinnur
sagnhafi spilið. Hann getur kastað 2
tiglum heima í lauf og hjarta og gefur
aðeins einn slag á spaða, einn á hjarta
og einn á tígul.
Á hinu borðinu sátu Murray og
Kehela N—S og sógðu 3 grönd og unnu
auðveldlega. N-Ameríkusveitin græddi
því samtals 12 stig á spilinu.
Hér í þessum dálkum vék ég
fyrir nokkru að íslandssögu Jónas-
ar Jónssonar, sem kennd er í barna-
skólum. Það atriði, sem ég þá tók
til meðferðar, var sú fráleita ráð-
stöfun að gefa þessa kennslubók
út óendurskoðaða eins og gert var
á síðasta ári. 1 eftirmála segir höf-
undur, að hann hafi byrfað að orð-
færa bókina árið 1909, en hún kom
fyrst út á prenti árið 1915. En á
síðastliðnum fimmtíu árum hafa
verið gerðar rannsóknir, sem ger-
breytt hafa viðhorfi manna til
heimildanna, sem téð sögukennslu-
bók byggir á.
f hófsamlegri grein, sem Jónas
Jónsson ritaði að þessu tilefni féllst
hann einnig í meginatriðum á þau
sjónarmið, sem ég hafði sett fram.
Hann sagði m. a.: „Nú munu frœði-
menn í Islandssögu ekki mœla með,
að börnum landsins verði kennd
þjóðarsagan
án þess að
byggja frá-
sögnina á vís-
indalegum
grundvelli.
Þetta verður
vafalaust gert
og það innan
tíðar. Það
verður ný
saga rituð á
nýjum heimildum. Sagnfrœðing-
arnir munu krefjast vísindalegrar
sögu lands og þjóðar.“ Hér er tal-
að af víðsýni og skynsemi og mœttu
þeir, sem nú fjalla um þessi mál
af hálfu hins opinbera, taka sér
þessi orð til eftirbreytni.
Annað atriði í þessari grein Jón-
asar vil ég gera hér að umrœðu-
efni. Ekki fyrir þá sök, að ég œtli
að stofna til umrœðna eða skoðana-
skipta við greinarhöfund sérstak-
lega, heldur vegna hins, að sú skoð-
un sem hann setur fram, er mjög
almennt viðurkennd, ég hef heyrt
hana oft í annan tíma og af margra
munni. 1 greininni segir: „Á und-
angengnum öldum hafa tslendinga-
sögur verið frœgustu og styrkustu
varnarvirki íslenzkrar menningar“.
Og enn: „Flestir fslendingar töldu
fornsögurnar hellubjarg í sögulegri
þekkingu um líf œttstofnsins“.
Þetta tvennt er mönnum gjarnt að
nefna í sama orðinu. Áherzla er
lögð á reisn íslendingasagna, sem
lyftir þeim yfir samitímabókmennt-
ir miðalda og rennir stoðum undir
rétt okkar islendinga til sjálfstœðr-
ar menningartilveru. Þetta er rök-
rétt og sjálfsagt er að halda þessu
fram. En þegar menn gera jafn-
framt þá kröfu, að þessar rismiklu
bókmenntir, þessi skáldskapur, sem
hœst ber á miðöldum í Norðurálfu,
sé nákvœm sagnfrœðileg lýsing á
lífi manna hér úti á íslandi í önd-
verðri byggð landsins, þá er sett
fram þverstœða, sem undarlegt má
heita, að nokkur maður taki al-
varlega. Miklar bókmenntir eru
ekki og geta aldrei verið nákvœm
eftirlíking mannlífs, þœr verða því
aldrei teknar sem sagnfrœðilegar
heimildir um þann tíma, er þær
eiga að hafa gerzt. í því dœmi sem
hér um ræðir kemur og til, að höf-
undar fislendingasagna eru í skáld-
skap að lýsa atburðum, sem liðnir
eru fyrir hálfri þriðju öld. Ef ís-
lendingasögur vœru hinsvegar ein-
ungis sagnfrœðilegar heimildir um
búskap manna hér á fslandi og at-
vik í sambandi við það, og aðeins
skráðar sem nákvœm frásögn at-
burða, sem vitanlega hefðu gerzt,
hefðu þœr áldrei orðið þœr bók-
menntir, sem athygli heföu hlotið
utan landsteina, en aðeins gagnleg-
ur fróðleikur fyrir okkur um við-
fangsefni forfeðra okkar.
Það sem veldur því, að tslend-
i ngasögur eru „varnarvirki ís-
lenzkrar menningar“, er, að fornum
minnum úr sögu lands og þjóðar er
lyft í veldi skáldskapar, þau eru
Framhald á bls. 15