Lesbók Morgunblaðsins - 11.02.1968, Blaðsíða 1

Á myndinni til hægri
sést hópur banda-
rískra unglinga sam-
an kominn til þess
að neyta LSD, eða
„fara í ferð“, eins og
það heitir á þeirra
máli. Þetta lyf er nú
að verða verulegt
vandamál víða um
heim og þykir Les-
bókinni þessvegna
rétt að eftirfarandi
upplýsingar komi
fram.
LSD
FER SEM LOGI
EITURLYF
YRR AI<UR
LSD, Lysergic Acid Diethylamide, hef
ir valdið viðtækum áhyggjum almenn-
ings. í venjulegum blöðum hafa menn
ýmist slegið upp um það æsifréttum,
kitlað forvitni manna, gefið heilræði,
litið skelfdir á útbreiðslu þess, ýkt um
staðreyndir eða umsnúið þeim.
Áróðursmenn og verjendur LSD hafa
með hrifningu sinni unnið menn á sitt
band og sett fram ósannaðar staðhæf-
ingar um kosti þess, gera lítið úr hætt-
unum, sem fylgja munu eftirlitslausri
notkun þessa sterka sálhrifalyfs. Marg-
ir löggjafar virðast hafa tekið sams
konar kennisetningarafstöðu til þess og
þá sem á sínum tíma færði oss upp
í hendurnar bannlöggjöf, sem var ó-
framkvæmanleg. Þeir hafa ekki sýnt
mikinn áhuga á að rannsaka áhrifarik-
ari aðferðir til að hafa hemil á notkun
LSD.
„Amerískt tímarit, Popular Science
fól það á hendur hugdjörfum frétta-
manni sínum , Bob Gannon, að fara í
„reynsluferð“ með LSD undir ábyrgu
eftirliti. Hann tók þátt í einni þeirri
virðulegustu rannsóknartilraun, sem
gerð hefir verið. Niðurstöðurnar af
reynslu hans eru nú gagnlegur hluti
af þeim vísindaritum, sem til eru um
þetta efni. Hér liggja því fyrir nákvæm
ar frásagnir, frá mínútu til mínútu af
sannleikanum um þessa tilraun - og um
LSD, svo langt sem menn þekkja það
nú.
II. Leiðangur minn með LSD.
Eftir Bob Gannon.
Kl. 11,01. f.h. Fyrir einni mínútu
fékk ég sprautu af LSD. Er nú
staddur á geðsjúkrahúsi í Fíla-
delfíu, hingað kominn til að fara
mína fyrstu reynsluferð inn í sál-
hrifin ástæður: Forvitni.
KI. 11,09. „Fyrstu áhrifin eru að
segja til sín. Loftið í herberginu
er farið að mjakast til og frá. Það
verpist líkt og upplímt sálhrifa -
auglýsingaspjald. Rjómagulur vegg
urinn hefir fengið á sig ljósleit-
ari blæ. Nú er hann vatnsblár. Nú
fara viðburðir að gerast of hratt.
Ég get ekki skrifað. Það gengur
of mikið á“.
Ofanskráð var í letur fært fyrir
nokkrum vikum, um leið og ég var að
síga inn í dularfulla veröld óraunveru-
leikans, sem framleidd var með of-
skynjanameðalinu LSD. Ég lá á legu-
bekk, sem notaður er við tilraunir. Á
borðinu hjá mér var tæpur einn lítri
af appelsínusafa. Herbergið, áþekkt lít-
illi skrifstofu, var í geðlækningastofn-
um Austur-Pennsylvaníu (EPPI). „Leið
sögumaður" minn var Dr. Karl A Ray,
fastráðinn geðlæknir, en honum hafði
ég tengzt sterkum böndum nokkrum dög
um áður en farið var í þessa „ferð“.
Máiið hefði verið ólíkt einfaldara ef
ég hefði farið til einhverrar hippía-
klíku á neðri hluta austurstrandar Man
hattan eyjar. En ég kaus mér heldur
rannsóknarstofu, af allmörgum ástæð-
um: Þá gat ég verið viss um að LSD
lyfið væri hreint, að móteitur, chloro
promazine, væri nærtækt, tilraunin væri
lögmæt, og ég yrði verndaður með all-
mörgum prófunum til að tryggja það að
ég væri ekki sú manngerð, sem hætt
væri við að færi úr sambandi um alla
framtíð.
Hinir sjúklingarnir - það fann ég út
síðar - höfðu taiið að vandi minn væri
á þá lund að ég þjáðist af langvinnri
ofdrykkjusýki. Ein ástæðan þess var
sú, að ofdrykkjusýkin, sem yfirleitt er
svo erfið að lækna að vonbrigðum veld
ur, er meðal þeirra viðfangsefna sem,
eins og sakir standa, reynt er að lækna
þarna með aðgerðum, sem LSD er notað
í.
Hvernig kemur LSD að notum? „í
raun og veru vitum vér það ekki alveg,“
segir Dr. Shagass, sem er forstöðumað-
ur starfsáætlunar EPPI. Hann veitir
forstöðu heilsuverndarþjónustu við
þessa stofnun Temple háskólans, og er
um leið prófessor í geðlækningafræði.
Allt frá árinu 1950 hefir hann notað
LSD til lækninga. „Aðgerðirnar eru
mjög nátengdar því að kalla aftur fram
í vitundinni gleymda eða niðurbælda
viðburði, með innsýn og endurmati á
þeirri mynd, sem sjúklingurinn hefir
gert af sjálfum sér“.
Áfengissjúklingur eða kynvillingur,
deyfilyfjaneytandi eða strípunarvilling-
ur, sem settur er undir áhrif LSD, getur
af einhverjum ástæðum , sem hingað
til hefir ekki verið auðið að setja fram
skýrt, skyndilega komist í skilning á
því hvers vegna hann á við þessi vanda
mál að striða, og hvað gera ætti til að
greiða úr þeim.
Eftir fimm daga rannsóknir komst Dr.
Shagass að þeirri niðurstöðu að ég væri
hvorki taugaveiklaður, né á mörkum
taugaveiklunar né þannig truflaður
að hætta væri á að mér yrði hrint
út í langvinna sálsýki.
Þar með var ég ferðbúinn. Lyfið var
framleitt í Sandoz lyfjaverksmiðjunni í
Sviss - þeim eina löggilta framleiðanda,
sem er - og dreift einvörðungu gegn
um NIMH. Minn skammtur, miðaður við
152 púnda líkamsþunga, var 173 míkró-
grömm. Þetta virðist lítið - þar sem t.d.
ein aspiríntafla inniheldur 300.000 míkró
grömm af aspiríni - en Dr. Shagass full-
vissaði mig um að svo væri ekki. (Eitt
míkrógramm er milljónasti hluti úr
grammi. J.H).
LDS er ekki aðeins eitt hinna kröft-
ugustu lyfja, sem menn þekkja til, held
ur hafa tilraunir sýnt að það LSD, sem
selt er á götunum, kann að innihalda
svo veika blöndu að einungis sjö af
hundraði séu hreint LSD. Svo þegar
einhver hippi heldur að hann sé að
taka þúsund míkrógrömm, má vera að
hann taki aðeins sjötíu. Nú var mínum
skammti sprautað inn, og „sú aðferð
veitir tvöfaldan eða þrefaldan hraða
miðað við venjulega inntöku um munn
inn“, segir Dr. Shagass.
Níu mínútum eftir að sprautan var
gefin, var ég kominn af stað, og sveif
upp á við í fallegum loftbelg mínum.
Eg reyndi að skrifa eitthvað hjá mér,
en gat ekki skrifað nema í tvö skipti.
Viðburðarásin varð of hröð. Það sem
hér fer á eftir byggir (1) á því sem
ég man (2) á því sem Dr. RAY skrifaði
jafnóðum (hér feitletrað) og (3) glefs-
um af óskýru tali mínu, sem upp var
tekið á segulband.
Fyrsta stig: Breytingar á skynjunum.
KI. 11,15. Sjúklingurinn óskýr. Hvíl
ist að vissu marki, er undrandi,
Segir „wow“ aftur og aftur
Kringum hurðir og glugga, sem virð-
ast furðulega vinkilskakkir, sezt lýs-
andi bláleit glóð. Hún er stórfengleg.
Hún leiftrar og verður ljósrauð, verð-
ur svo aftur bláleit. Ég svíf,svo sem á
bylgjum væri. Ég lít á Dr. Ray og sé
stórfurðulega ummyndun: Andlitsdrætt
ir hans vilja ekki haldast reglulegir,
þeir bylgjast, líkt og þeir væru fljót-
andi.
Allt virðist taumlaust, og mér finnst
ég sjálfur starandi og uppsperrtur. Þetta
er stórkostlegt, og nú veit ég nokkuð.
Skyndilega kemur fram meining úr öll-
um þessum sálhrifamálverkum. Öll
myndamótin eru raunveruleg. Orð Bob
Dylans láta sannfærandi í eyrum. Hann
hefir verið hér.
Kl. 11,30. Sjúklingurinn liggur fyr-
ir. Talar um bylgjuhreyfingar.
Reynir að túlka það sem fyrir hann
ber, en orðamyndunin gengur of
hægt. Segist viðlialda sambandi við
raunveruleikann, með því að skipta
um stellingar.
Herbergið sem í reynd er dauflegt,
hversdagslegt, óbrotið, með rjómagulum
veggjum, er nú iðandi af litum. Það er
því líkast sem það sé að blómgast.
Frá bláleitu rafljósi slær yfir í grænt
og appelsínugult. Ég legg aftur augun,
en litirnir halda áfram að veltast fram.
Heildarliturinn líkist morgunroða, en
sterkari þó. Ég tek af mér gleraugun,
þau leggja hömlur á það, sem er að
brjótast fram.
Mynstrin breytast, þau auka hrað-
ann og ég fer að skjálfa. Ég staulast
að legubekknum, því mér er ofraun að
finna út hvernig ég ætti að geta haldið
líkamanum uppréttum. Ég er að missa
alla stjórn á hreyfingum mínum. Breyt-
ingarnar eru of örar, skynjanir of
skyndilegar, glampar, skynhrif og
myndir ryðjast of hratt framhjá. Ég
reyni að segja Dr. Ray frá því, sem er
að gerast, en hann hefir ekki við að