Lesbók Morgunblaðsins - 11.02.1968, Blaðsíða 7

þ®r kysu helzt að útmá af jörðunni.
Sámur ætlaði aldrei að trúa sínum eig-
in augum og gat ómöguiega fellt sig
við þenna hofmóð kúnna, en var stöð-
ugt á höttunum við þaer, dillandi skott-
inu og spyrjandi hvers vegna í andskot-
anum þær létu svona frenjulega. Ja,
þær sögðust aldrei hafa séð svona
furðuskepnu, og það væri vond af hon-
lyktin. Hvort hann væri draugur? —
Og, þetta lagast, sagði Sámur. Það tók
hann heilt ár að vinna trúnað kúnna.
— Nú er hann orðinn það góður vinur
þeirra, að hann lítur ekki við þeim né
heldur þær við honum —.
Hann ætlaði líka í fyrstu, að gera sér
dælt við hænsnin, en þá var hastað á
hann og síðan hefur hann litið alla fugla
bróðurauga.
Svo hlédrægt fer þessi hur.dur að mat
sínum, að helzt vill hann ekki éta nema
í einrúmi. Þó er hann ekki mannafæla.
Ég held að þessi hlédrægni hans stafi
kannski af því, að hann kar.n ekki að
borða með hníf og gaffli en þyki hins
vegar sá átsiður svo fagur, að annar
sé ekki við hæfi á svona myndarlegum
bæ.
Einhverju sinni kom hingað í Skál-
eyjar einn byssuglaður cov/boy að sunn-
an. Hann fór strax að hlunka á kjóa og
hrafna úr riffli og hitti í hverju skoti.
Haldiði þá ekki að þessi hundur, þessi
hlédrægi hundur, sem aldrei hafði stig-
ið fæti inn fyrir þröskuid í bænum.
haldiði þá ekki að hann taki til fótanna,
þeytist heim allt tún, inn í bæ, upp á
á loft og undir rúm, þessi hlédrægi
hundur og færi að syngja sálma? — Og
þarna lá hann og söng, þessi hlédrægi
hundur, allan timann meðan á skothríð-
inni stóð, þessi hlédrægi hundur.
Þetta er stórmerkilegur sálfræðikapi-
tuli í sögu hans.
Kannski er hann að þessu spangóli
af því hann langi í tik.
VI.
E g gekk mig út á tún á vit kúnna.
Þær nösuðu af mér og hnstu hausinn
illskulega. Þeim finnst vond af mér
Ivktin eins og ég væri hundur.
Ég sá engan fugl á flögri. Hvað er
o’-ðið af öllum fuglunum mínum? —
Skarðströndin sefur í bláu mistri.
Talstöðin er merkilegt fyrirtæki. Ég
var að hlusta á samtal tveggja kvenna
milli eyja, ekki veit ég hverjar þær voru,
eii þær kvöddu fimmtán sinnum áður en
iauk. Konur eru óskaplegr interessant
fólk. Það versta við þessar talstöðvar
þeirra er, að þær skulu alltaf verða að
þegja yfir leyndarmáiinu. — Eða er
það kannski það bezta?
Nóttin er dottin á. Hundurinn sofnað-
ur. Það sést ekki glæta.
VII.
að er útsunnan rig'ning og rosi,
þó. ekki það mikiH rosi, að þeir fara
ekk* út í Flatey til að drepa fé. Þeir fá
hann vondan út yfir sundið, en þeir
tóku ábyggilega stýrið með, svo þeir
ættu kannski að slarka þetta með Guðs
hjálp.
Hrafn — loksins einn hrafn. Skemmti-
legur fugl hrafninn og heimalegur.
Hann veltir sér um hrygg í loftinu og.
það hlunkast út úr honum músíkin.
Ég sá líka einn hrossagauk úti á ey í
morgun. ósköp korkulegur greyið,
„puikurslegur fugl“, segir í einhverri
bók og hittir beint í mark. Hvernig má
það ske að ég heyri hann aldrei hneggja
nema á vorin? Ætli það sé ekki vitleysa
að hann hneggi með flugfjöðrunum
á sér? Mætti segja mér það.
Ég tel hann ekki til fugla þennan hvít-
másræfil, sem flögrar austur yfir hana
Stórulyngey í morgun og settist á
Löngutjörnina, gæti bezt trúað það hafi
verið í honum lurða. HVítmávinn veiddi
maður á færi í gamla daga, drap hann
og át. Það þótti sport en var skepnu-
skapur eins og raunar allar fuglaveiðar,
r.ema svartbaksveiðar. Við þurfum endi-
lega að haska okkur í stríð við svartbak-
inn, þetta er svoddan óskaplegur unga-
morðingi. Hreinasti minkur. Hann er
seinheppinn fjármálaspegúiantinn, sem
fyrstur importeraði minkinn á íslandi.
Minn uppáhalds fugl, þegar hrafnin-
um sleppir, er teistan. Hún er svo gljá-
andi svört og með svo fannhvítan speg-
ii á vængjunum, að hún er næst því
að vera heilagur fugl. Og svo góðlynd
er hún, að aldrei skal henni verða á að
reka í mann gogginn eins og hinir
skrattarnir. Og svo syngur hún líka svo
yndislega og lágvært.
Toppöndin er hálfgerð skessa en afar
skrautleg. Hún fjörgar mikið upp á
andrúmsloft útihúsanna í eggtíðinni.
Gæti bezt trúað hún hefði verið sauð-
kind í fyrra jarðlífi.
Lómurinn er dularfyllstur fugla í
Skáleyjum. Hann verpir úti í þúfu í
Lómatjörn og getur ekki gengið, en
skratti syngur hann fallega. — Og allt
i einu er eins og einhver sé farinn að
væla af yfirþyrmandi sorg. Það er sin-
fónía fuglsins. Hann er svo djúpsyndur
sé honum gerð heimsókn í varplandið,
af. stundum sést ekki annað upp úr gár-
uðum fleti tjarnarinnar en skimandi
hausinn. Hann er ósköp mikil manna-
fæla en Ijómandi skemmtilegur fugl.
Þegar lómurinn og hávellan syngja
dúett á stilllu suniarkvöldi. þá er mikil
hátíð.
Þe.r slörkuðu út yfir sundið eins og
ég bjóst við. Konan var að tala við
bóndann í gegnum talstöðma. Það lét
ósköp hátt í þeim báðum.
VIII.
I dag er hann sunnan útsunnan
með skúraleiðöngrum, nokkuð hvass.
Það skellur á skutröng hjá þeim heim
í dag. Hvað ætli þeir hafi nú drepið
margt í gær? Ég held það sé gert of
lítið að því að éta kálmeti, Kjötætur
miklar íslendingar.
Ennþá fellur sjór upp í tjarnir. Þó er
farið að draga úr straummim, en væri
þetta í gamla daga yrðum við ennþá
að dúsa í Langeyjunum og hóa. Það
var nefnilega svoleiðis, að þegar féð
var flutt í Langeyjarnar á haustin, þá
þurfti líka að flytja þangað fólk til að
gæta þess að það léti ekki stórstraum-
inn drepa sig frammi á skerjunum.
Þetta voru svoddan einstakir fjöru-
vargar. Og þarna bjó maður í litlum
hlýlegum moldarkofa, vöxnum melgresi
og töðu. Hann kúrði sig upp við mosa-
gulan klettarima og var áþekkastur
huldubæ. Og þarna mátti maður boll-
oka stórstraum eftir stórstraum, langt
h'.ngt í burtu frá menningunni og vaka
yfir skjátunum. Þetta var leikur og
glens á daginn, en næturnar, þær voru
ekki allar góðar. Oftast var regn og
rók og myrkrið svo þykkt, að maður sá
ekki sprænuna úr sjálfum sér. En ekki
tjáði að gefast <upp. Nei, það tjóaði ekfki.
Maður varð að gösla jafnt þang og leir,
marglittur, krossfiska og myrkur langt
fiam á sker, og alltaf hóandi. And-
styggilegt hljóð þetta hó, vælulegt,
hræðslufullt, skjálfandi. Og allt fullt af
fjörulöllum, sjódraugum og skrimslum.
Við gengum sinn hvoru megin inn eftir
Ystulangey, tveir smástrákar lítið
hetjulegir og hóuðum. Ef það kom fyr-
ir, að annars hvor okkar fór að lesa
bænir í hljóði og felldi r.iður hóið á
meðan, þá hélt hinn að búið væri að
drepa drenginn og fór líka tð lesa bæn-
ir en hætti að hóa. Þannig víxlaðist
spennan. Það voru ægilegar stundir.
Steins hljóð. Ekkert nema grautþykkt
myrkrlð og hvæsandi stormurinn. Kind-
urnar sá maður aldrei, ekkert nema
drauga og skrímsli og fjöru’alla. Skrítið,
að þetta skyldi alltaf hafa farið vel. Við
rákum fjárhópinn hulinn myrkrinu alla
leið inn í Innstulangey. Heima beið kof-
inn, þessi blessaða vin i eyðimörkinni.
Grútarlampinn í stofunni, hann var
okkar stjarna í austri. í skini hans var
vökulangt setið við smíðar og lestur og
Við innsig'Iing-una í Flatey.
uppbyggilegt skraf um guðfræði og
þjóðsögur. Og það sat engill á kofa-
kambinum og flautaði undir við storm-
inn.
Öðru hverju varð maður að skjótast
Ú1 til að hóa, því alltaf gat einhver
fjöruglennan hafa orðið eftir af rekstr-
inum. — Þegar sjór var hálf fallinn að
gat maður loksins farið að halla sér,
iesa bænirnar sínar og sofna sér.
Nú er þetta ævintýri úti. Gaddavír
og vörzlugarðar eru komn.r í stað smal-
anna, og kofinn er hruninn í rúst.
IX.
af að er gutti í honum, og þó skín
sólin og storminn er að lægja. Tvær
húsfreyjur eru að spjalla saman milli
eyja:
Hvunninn slátrunin gengur, ha? Sagð-
irðu, slátrunin gengur? Ég held hún
gangi vel.
Já, hvunninn þeim gengur að slátra,
Og. heyrðu. Hvunninn er veðrið?
Það er ágætt, hættur að rigna og
orðinn hægur. — Vantar þig lauk?
Ekki beinlínis. En hefði hann feng-
izt. Hann fæst ekki í verziuninni.
Ég skal senda þér lauk. Ég á nóg-
an lauk.
Það er óþarfi elskan mín. Ég meinti,
hefði hann fengizt.
Nei, hann fæst ekki. Ég skal senda
þér lauk.
Það er ó. . .
Heyrðu. Hvunninn er veðrið?
Það er gott. Allur . að glaðna til og
hægja. Átt þú lauk?
Ég skal senda þér lauk. Hvað ertu
að starfa?
O ég er nú svo sem lítið að starfa.
Ég var að hreinsa brúsa.
Leita lúsa?
Hreinsa brúsa,
Já, brúsa.
Jæja elskan mín, vertu blessuð.
Heyrðu. Ég á skítnógan lauk.
Er sá lrtli farinn að ganga?
Jájá, fyrir löngu.
En gaman. Og frískur?
Jújá, sprellfrískur. Jæja elskan mín,
vertu blessuð.
Vertu blessuð elskan mín. Heyrðu.
Vantar þig mikinn lauk?
Nei, nei, en hefði hann fengizt.
Það fæst enginn laukur í verzlun-
inni. Ég skal senda þér lauk. Heyrðu.
Jæja elskan mín, vertu blessuð.
Heyrðu. Heldur þú að þeir komi inn-
eftir í kvöld?
Ætli það ekki. Heyrðu.
Jæja, vertu blessuð elskan mín.
Vertu blessuð elskan. Heyrðu . . .
X
Þ að er logn á öllum sundum en
sólskinslítið.
Jón bóndi í Hvallátrum, Daníel bóndi
og Aðalsteinn oddviti, eru hér gestkom-
andi í dag. Hingað er líka kominn ein
hvers lags vélasérfræðingur. Hann er
nú að gogga ofan í mótorinn úti undir
vegg.
Jón gerði mikla reisu fyrir skömmu
síðan, ferðaðist ásamt konu sinni alla
leið suður að Kyrrahafi og vítt og
breitt um Bandaríkin. Það hefði þótt
góð saga til næsta bæjar hér í Breiða-
firði þá daga þegar næst þótti ganga
Bjarmalandsför að sigla út undir Jök-
ul. Og þó er ég vokins þess, að heims-
álfusigling vinar míns hafi verið meiri
þrekraun, en jöklaferðir hinna gömlu
frænda okkar beggja. — Mikil er menn-
ingin.
Af jöklaformönnunum er nú sá sein-
asti allur fyrir skömmu síðan. Svreinn
J'nsson frá Skáleyjum. Hann var lag-
inn og lánsamur, en ekki fór orð af
honum sem miklum fiskimanni. Lán-
samastur var Sveinn þegar hann ein-
hvern dag í stórsjó og kafaidsbyl sigldi
fram á sökkvandi bát úíi á miðjum
firði og tókst að bjarga öllum mönn-
Framhald á bls. 12
11. febrúar 1968 ■■
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7