Lesbók Morgunblaðsins - 11.02.1968, Blaðsíða 14

NÝJAR
DANSKAR
BÆKUR
WiIIiam Heinesen: Kur mod onde Ánder
Gyldendal 1967.
Enn er mönnum í fersku minni, er
William Heinesen hlaut bókmenntaverð-
laun Norðurlandaráðs fyrir fáum árum
•fyrir bók sína Det gode Háb, en þá
var hann löngu kunnur höfundur og
talinn í fremstu röð þeirra, er rita á
danska tungu. Verðlaunabókin mun
hafa verið níunda verk höfundar, sem
kom fyrir almenningssjónir.
Bók Heinesens, sem hér verður gerð
að umtalsefni,
Kur mod onde
Ánder, er safn
þátta og skáld-
skaparmála um
ýmis óskyld efni.
Skiptist bókin,
sem er tæpar 200
bls., í þrjá meg-
inkafla, sem síð-
an skiptast í
nokkra minni
þætti. 1 fyrsta
kaflanum eru
þrír þættir, Leon
ard og Leonora, Elvesuset og Arkadisk
eftermiddag.
Leonard og Leonora er lengstur þess-
ara kafla, rúmar 50 bls. í undirfyrir-
sögn segir að þetta sé smækkuð mynd
.skáldsögu frá góðu gömlu dögum ólíu-
luktanna. Sagan er tímasett laust fyrir
síðustu aldamót og fólk og umhverfi
kemur kunnuglega fyrir sjónir. Megin-
inntak sögunnar er það, að dóttir kon-
súlsins festir ást á fátækum pilti. Hann
lofar föður hennar að endurgjalda ekki
ástina, en getur ekki staðið við það
loforð sitt er til kastanna kemur. Um-
hverfislýsing og annað fólk, sem kemur
við sögu, er mjög í þeim stíl er tíð-
kazt hefur í bókmenntum, sem lýst hafa
þessu tímabili, en sagan öll ber þess
glögg merki að Heinesen hefur farið
höndum um efnið.
Elvesuset, niður árinnar, fjallar um
nokkra unglinga á gelgjuskeiði og líf
þeirra á bökkum árinnar. Er frásögn-
in einkar nærfærin og lýsingar lifandi
og vel gerðar. í síðasta þætti kaflans,
Arkadisk eftermiddag, segir frá því er
sögumaður leiðir kú sína bæjarleið í
nauðsynjaerindum. Verður þessi för
Heinesen notadrjúgt yrkisefni.
I öðrum kafla bókarinnar eru fjórir
þættir, ritaðir í formi endurminninga,
Smástad og Biaíbel eru minningar frá
Þórslhöfn, Kur mod onde Ánder, sem
bókin dregur nafn af, segir frá mar-
traðarkenndum minningum drengs og
þætti andavera ýmissa í hugmyndum
hans og draumum. Má að lokum ekki
lengur við svo búið standa og gripið er
til læknisráðs: Faðirinn fer með son
sinn hátt upp í fjallshlíð og þar syngja
þeir sálma úti í heiðríkju guðsgrænnar
náttúrunnar við undirleik fossins. Ekki
kemur annað fram en lækningin hafi
verið árangursrík. Tveir síðustu þætt-
ir þessa kiafla, Gæster fra Mánen og
Under Tordengudens Trone, eru
einnig settir fram í formi bernsku-
minninga.
Síðasti kafli bókarinnar, Fluerne, er
dagbókarblöð skáldsins frá Suður—
Frakklandi í september 1966.
Thomas Bredsdorff: Sære Fortællere.
Hovedtræk af ny dansk prosakunst i
tiáret omkring il960. Gyldendal 1967.
í þessari bók, sem er rúmar 200 bls.
að stærð, tekur Bredsdorff til með-
ferðar verk níu höfunda, sem hafa
komið út frá 1953 til 1966. Bókin hefst
á formála þar sem gerð er í stuttu
máli grein fyrir þróun dansks sagna-
skáldskapar frá dögum raunsæishöf-
undanna til skálda samtímans og dregið
fram það sem sameiginlegt er.
Þá skiptir Bredsdorff höfundunum,
sem hann fjallar um, í þrjá flokka.
Fyrst telur hann furðusagnahöfunda og
í þeim flokki eru Villy Sörensen, Sven
Hólm og Peter Seeberg. Þegar fjallað
hefur verið um verk þeirra fylgir sér-
stakur kafli um furðusögur, Den fan-
tastiske fortælling, þar sem þessari bók-
menntagrein er skipað í bókmenntalegt
samhengi.
í öðrum kafla bókarinnar fjallar
Bredsdorff um natúraliska höfunda, þá
Klaus Rifbjerg, Leif Panduro og Peter
Ronild. Sérstakur skilgreinandi kafli,
Den naturalistiske fortælling, fylgir,
þegar gerð hefur verið grein fyrir ein-
stökum verkum þessara höfunda.
Loks eru teknir fyrir þrír höfundar
á þessu tímabili, sem teljast afstrakt,
Ulla Ryum, Svend Áge Madsen og
Cecil Bödker. Grein um afstaktstefnuna,
Den abstrakte fortælling, tekur við að
lokinni rannsókn á einstökum verkum
þessara höfunda.
f bókarlok fylgir skrá um þau verk,
alls 31, sem þarna eru brotin til mergjar.
Höfundur þessarar bókar, Thomas
Bredsdorff, er viðurkenndur bókmennta
fræðingur í heimalandi sínu og verk
hans handhægt til glöggvunar á því
nýjasta í danskri sagnagerð.
Tom Kristensen: Fra Holger Drach-
mann til Benny Andersen. Udvalgte
Artikler om dansk Lyrik. Ved Carl
Bergström—Nielsen. Gyldendal 1961.
Tom Kristensen er einn af kunnustu
bókmenntamönn-
um Dana, var
bókmenntagagn-
rýnandi Politiken
frá 1924 til 1963
og hefur átt sæti
í Dönsku aka-
demíunni frá
1960. Hann er
einnig mikilvirk-
ur sem skáld og
rithöfundur, hef-
ur sent frá sér
nokkur ljó'ðsöfn
og skáldsögur auk fleiri ritverka.
í þessari bók er safnað saman grein-
um Kristensens um danska ljóðlist, sem
hann hefur skrifað á síðustu fjörutíu
árum og flestar hafa birzt í Politiken.
f rúmlega 50 greinum eru jafnmörg
ljóðskáld tekin til meðferðar, en síðast
í bókinni er viðtal, sem eitt af yngri
skáldum Dana, Frank Jæger, átti við
Tom Kristensen að tilefni 25 ára starfs-
aldurs hans hjá Politiken.
Bókin er 255 bls. í vasabókarbroti.
J. H. A,
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstj. fltr.: Gísli Sigurðsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Útgefandi: H.f. Árvakur, Reykjavík
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
11. febrúar 1968