Lesbók Morgunblaðsins - 28.04.1968, Blaðsíða 13
Eftirfarandi endataflstaða gæti hæglega
hafa komið upp í tefldri skák, svo eðli-
leg sem hún er, en svo er þó ekki.
Hún birtist fyrst árið 1895 og er tileink-
uð félögum, G.E. Barbier og F.Saavedra
Barbier hafði upphaflega samið þessa
þraut og svartur átti að halda jafn-
tefli. En þá kom Saavedra til sögunnar,
og uppgötvaði að það fólst vinning-
ur í stöðunni fyrir hvítan. Hann er
þessvegna talinn eiga vissan heiður af
þrautinni og má það vissulega til sanns
vegar færa.
Hvítur byrjar að sjálfsögðu með 1. c7
og þar sem drottning á móti hrók er
ávallt talið fræðilega unnið, burtséð frá
nokkrum undantekningartilvikum, verð
ur svartur að reyna eitthvað árangurs-
rikt. Reyni svartur 1. — Hd2 í þeim
tilgangi að ná þráskák, leikur hvítur
2. c8D Hb2 3. Ka5 Ha2 4. Kb4 Hb2
5. Kc3 og vinnur. Svartur reynir því
1. — Hd6 . Nú má hv. ekki leika 2.
Kb7? vegna 2. —Hd7 og vinnur peðið.
fckki gengur heldur 2. Kc5? vegna
2. — Hdl og næst Hcl. Hvítur verður
því að svara 2. Kb5 Hd5 3. Kb4 Hd4
Nú áræðir hvítur loks að færa sig yfir
á c-línuna. 4. Kc3 Hdl 5. Kc2 Og þá
er sá möguleiki svarts úr sögunni, en
hann finnur þá upp á öðru. 5. -- Hd4!.
Leiki hvítur nú 6. c8D svarar svartur
með 6. — Hc4 1 7. Dxc4 og svartur
er patt. Þetta var þá hugmynd hr.
Barbier, en þá hefst þáttur Saavedra.
Hann vakt ekki upp drottningu í 6.
leik, heldur lék óvænt 6. c8H! Fljótt
á litið virðist hvítur hafa gefið upp
vonina um að vinna skákina, því hrók-
ur á móti hrók virðist að sjálfsögðu
einungus vera jafntefli. En hvítur hót-
ar nú máti í 2. leik með 7. Ha8 og við
því á svartur ekkert svar nema 6. Ha4
En þá leikur hvítur 7. Kb30 hótar þá
bvorutveggja máti á cl og hróknum á
A4. Við þessu á svartur ekkert svar
og tapar.
Hvítt: Gunnar Gunnarsson
Svart: Guðmundur Sigurjónsson
Frönsk vörn.
1. e4 e6
2. d4 d5
3. Rc3 Bb4
4. e5 c5
5. a3 Bxc3t
6. bxc3 Re7
7. Dg4 Dc7
8. Dxg7 Hg8
9. Dxh7 cxd4
10. Kdl Rb-c6
11. Rf3 Rxe5
12. Bf4 Dxc3
13. Rxe5 Dxal
14. Bcl Hfg
Báðir tefla samkvæmt nýjustu leið-
um í þessu fflókna en skemimtilega
afbrigði í Franskri vörn. Hvítur fórn-
ar skiptamun fyrir sóknarfæri, en
varla má á millum sjá hvor hefur bet
ur.
15. Bd3 Bd7
16. Ke2! o-o-o
Svartur er tilneyddur að gefa aftur
skiptamuninn, því hvítur hótaði 17.
Bh6.
17. Bxf7 Hxf7
18. Dxf7 Rc6
19. Hel ! Dc3
Ef 19. — Re5 20. Df6 Rxd3 21.
Dxd8f Kxd8 22. Bg5f og vinnur.
20. Kfl Dc5
21. h4 e5
22. Bf5 Bxf5
23. Dxf5 Kb8
24. Bh6 e4
25. Hxe4 Dxc2
26. Df4 Ka8
27. Hel Dd3
28. Kgl Dxa3
29. Bg7 d3
30. h5 Db3 !
31. h6 ? Dc2
Betra var 31 Hcl.
32. Df3 d2
33. Hdl He8
34. Bc3 Rd4
35. Dh5 Re2f
36. Kh2 De4
37. Bxd2 ? ? d4
37. 'h7 var vinninigsleikur.
38. Bg5 ? De5f
39. g3 Hf8
40. Kg2 De4f
41. f3 Rf4t
42. Bxf4 De2t
43. Kh3 Dxdl
44. Dd5 ? d3
45. Kg4 Dc2
46. Kh5 Hc8
Jafntefli.
Stutt skák, tefld í Kiel 1965,
Hvítt: Humburg
Svart: Mandel
Sikileyjarvörn.
1. e4 c5
2. Rf3 g6
3. d4 Bg7
4. Rc3 cxd4
5. Rxd4 Rc6
6. Be3 Rf6
7. Bc4 0-0
8. Bb3 Ra5?
9. e5 Re8
10. Bxf7 Hfx7
11. Re6 GefiS.
Sigurvegari í Haustmóti Taflfélags
Reýkjavíkur 1967 varð' Guðmundur
Sigurjónsson. f því tóku þátt flest-
ir okíkar beztu skákmianna enda til
mikiis að vinna. Fyrir utan verð-
laun, sem eru ferðastyrkur á eitthvert
erlent skákmót, þá hlaut sigurveg-
arinn réttindi til keppni í Alþjóð-
lega skákmótinu, sem haldið verð-
ur í Reykjavík í maí á þessu ári.
Guðmundur teflir við Gunnar Gunn
arsson í síðustu umferð. en þá hafði
Guðmundur þegar tryggt sér sigur
í mótinu.
í Barninu á götunni, sem kom út á
Akureyri 1943, er langur samnefndur
ljóðaflokkur í óbundnu máli. Sigurjón
hefur, þótt undarlegt megi virðast, náð
töluverðu valdi á þessu ljóðformi; hin
rímlausu ljóð hans eru bæði efnislega
athyglisverð, og hrynjandi þeirra og
málsmeðferð oftast áleitin og samfelld:
Snjór.
Eilijur vetrarsnjór.
Alhvítt jrá tindi til hafs.
Nema hamrabeltin, sem snjórinn
hrynur af.
Og laugin,
sem brœðir hann við eigin hita.
Eilífur snjór.
Hvítur.
Og kaldur.
— Eins og eigingirni mannanna.
Eins og vanþakklœti þeirra.
Eins og sjálfsblekkingin,
er smœkkar eigin yfirsjónir.
Eins og tilhneigingin
til að færa gjörðir náungans til
verri vegar.
Eilífur snjór.
Eilifur vetrarsnjór.
(Úr Snjór).
„Sýnir gróa fram í aálu minni“, segir
skáldið, og lýsir þar einkennum ljóðs
síns á effirminnilegan hátt. Það er yfir
því harmur, sár lífsreynsla. Aftur á
móti er það ólíkt Sigurjóni Friðjóns-
syni að gefa sig örvæntingu á vald:
Eg váknaði í næturmyrkri.
Á augum mínum var blinda.
Og hlustír mínar tóku ekki við neinu
veraldarhljóði.
En þó var söngur í sálu minni.
Og hver taug í líkama mínum tók við
geislum,
sem ég vissi ekki hvaðan voru.
Einhversstaðar nœrri mér,
eða fjarri,
var til lind, sem unaður streymdi frá.
Einhversstaðar nærri mér,
eða fjarri,
var til stjarna, sem geislaði til mín
mildu Ijósi.
Einhversstaðar nœrri mér,
eða fjarri,
var til vor, er grœddi hverja sorg.
Einhversstaðar nœrri mér
var það,
sem gefur lífið.
Það, sem enginn kann að lýsa.
Algleymiskyrrðin,
sem sýnd er spekingum austurlanda.
Greitt hann fór í góðu fötin
glæst silgja spent.
Hann var nógu hermannlegur
hvert skyldi vent?
Ekki skal nú dvelja.
Hann efndi heit í gær,
fór að Helga Harðbeinssyni
helfregnir þær.
Gleðja hana Guðrúnu
gjöld sín fær hann nú,
ástina hennar eftirsóttu
ó sú glæsta frú.
En í gegnum undirferlin
aðeins vitur sér.
Hölluson í helvíti
hátalaður er.
Hið viðkvœma vor,
sem sýnt var meistaranum
frá Nasaret.
( Stjörnunótt)
Mönnum hættir til að einblína á hin
hefðbundnu ljóð Sigurjóns Friðjónsson
ar, og er það skiljanlegt, því af nógu
er þar að taka. Bn hitt má ekki gleym-
ast, að margt í skáldskap hans bendir
til þess nýja tíma í íslenskum bókmennt
um, sem orðinn var veruleiki þegar
hann lést 1950 kominn á níræðisaldur.
Hann var bæði vitringur og unglingur
í senn.
Upp skal rifja æskustundir.
Fór ég fjall leið og fegurðar naut.
Lagði ég leið hjá Lambafelli,
heiðblárri tjörn, húsi og tanga.
Kom ég að Grímsstöðum,
kvöld var um haust.
Sá ég þar morgun í mildu skini.
Blasti við Snæfells bláhvíti jökull
og hillti glæst upp í himininn.
Heyrði ég ræða og rökstyðja
Hallgrím og Helga
hugðarvini,
skeggjaða skörunga,
skapið hreint.
Leiðrétting
Herra ritstjóri.
í hrakningafrásögn af vélbátnum „Fræg“
VE 177 á skírdag árið 1933, sem ég birti
1 Lesbók Morgunblaðsins hinn 21. apríl s.l.
13. tbl. 43. árg. eru ékki færri en 27 prent
villur og ritháttarvillur sem gjörsamlega
ganga í berhögg við handritið, en engin
blaðamaður, prófarkalesari né nokkur ann
ar hefir leyfi til að breyta þar nokkru um.
Vil ég nú gera leiðréttingar á villum
þessum: í texta undir mynd á forsíðu stend
ur marbrött, en á að vera snarbrött. Og
í texta undir mynd í 3. dálki á 2. bls
stendur „Frogur“ Á að vera „Frægur“
Aðrar lciðréttingar eru: í fyrsta dálki til
vinstri 14. og 15. línu Frederikssund, Les:
Frederikseundi. Saima dálki 24 l.a.o. háfizt
Les: haifist Sama dálki 21 l.a.n komizt
Les: komist. í þriðja dálki 5. l.a.n. sízt
Les: síst Fjórði dálkur: Önnur l.a.o. talizt
Les talist. Sami dálkur 15. l.a.n. sízt Les:
sist. Sami dálkur 8 l.a.n. stöðvazt les stöðv-
ast.
Á blaðslðu 2: Fyrsti dálkur: 16 la.o.
ifa Les: veifa Annar dálkur: 5. l.a.o. helzt
Les helst 21. l.a.o. brezkur Les breskur
24. l.a.o. Lógð Les lögð Þriðji dálkur
ð.l.a.o. fundizt Les fundist 16. l.a.o. kelf-
ann Les: Kefonn 23. l.a.o. Stúðu Les:
stóðu 27 l.a.o. tuninunum Les: stunmunum.
32. l.a.o. aðgæzlu Les: aðgæslu. Fjórði dálk-
ur: 5. l.a.o. sézt Les: sést 16. l.a.n. skipzt
Les skipst.
Á blaðsíðu 13: Fyrsti dálkur: 2.1.a.olagzt
Les lagst 22. l.a.o. skipbrotsmönnum Les:
skipbrotsmönmunum. 25. l.a.o. nærzt Les:
nærst 19. l.a.n morgunin Les: morguninn
18. l.a.n. brezkan Les: breskan 11. l.a.o.
frétzt Les: frést 7. La.n. Fræg“ Les: „Fræg“
Varðandi leiðréttingar mínar á z skal
þetta tekið fram: í öllum bókum mín
ritgerðum, frásögnum og útvarpserindum
er það föst regla að nota aldrei þaim staf,
enda tel ég að z sé skrípistafur sem ekki
samrýmist íslensku fremur en td. n með
homklofa og vægðarlaust eigi að útrýma
honum úr íslenzku máli, hva, svo sem ein
hverjir „spekingar“ hafa mikið dálæti á
honum.
Með þökk fyrir birtinguna.
Jónas St. Lúðvíksson
Tvö Ijóð eftir Kristján Helgason
Þorgils Hölluson
Langavatnsdalur
28. apríl 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13