Lesbók Morgunblaðsins - 16.06.1968, Blaðsíða 11

wr ■ pessum tnsetta tlma. Slöngunum
verður að ná lifandi og úr þeim er unn-
ið móteitur gegn slöngubiti og slöngu-
hamur er dýrmæt verzlunarvara. Ung-
um mönnum finnst þetta spennandi
sport.
Hér í Austin veit ég ekki til að séu
neinir íslendingar eða hafi verið þessi
sex ár sem ég er búin að vera hér. En
það eru nokkrir búsettir bæði í Huston
og San Antonio: þær borgir eru ekki
langt héðan. Eitt sinn frétti ég þó af
íslenzkum pilti, sem mér var sagt að
stundaði nám hér við háskólann. Ég
hóf mikla leit að þessum unga manni
og loksins tókst mér að hafa upp á
honum mér til mikillar ánægju en þó
vonbrigða: Ungi stúdentinn frá íslandi
var nefnilega enginn annar en Kristinn
sonur minn.
— Hvað getur þú sagt mér um hina
fyrirhuguðu heimssýningu í San Ant-
onio?
Þessi heimssýning verður að vísu ekki
eins stór og sú sem var haldin síðasta
ár í Montreal, en hún verður að
minnsta kosti að einu leyti fremri. Eng-
ar byggingar verða rifnar niður að sýn
ingunni lokinni. Heilt hverfi hefur ris-
ið upp og mun standa áfram. Þarna
er búið að reisa hæsta turn, sembyggð-
ur hefur verið að undanteknum Eiffel-
turninum í Paris. Á efstu hæðinni verð-
ur veitingasalur sem snýst, og þaðan
verður útsýni í 140 km. fjarlægð.
Gestir á sýningunni munu geta ferðazt
Sigríður með rósina sem hún tók inn
úr garðinum á aðfangadagskvöld.
um sýningarsvæðið á gondolum. Allar
þjóðir sem sýna þarna muna nota sams-
konar sýningarskála svo minni þjóðir
njóti sama réttar og þær stærri.
— Hvernig kanntu svo við að vera
búsett hér?
— Bara vel, segir Sigríður. Ég hef
eignazt hér marga góða vini og hér er
oft margt um manninn, eins og venja er
á íslenzkum heimilum. Margir vinir
sona minna una sér hér vel og hafa
jafnvel lært að borða íslenzkan mat.
Ég hef haft hér gott tækifæri til að
afla mér þekkingar á minni uppáhalds
tómstundaiðju, ljósmyndatökum, og
þeim árangri hef ég náð, að ýmsar
af myndum mínum hafa fengið verð-
laun og ein þeirra var tekin til sýnis
í heilt ár á Louisiana Art Commission,
en það þykir sérstök viðurkenning
hér. Mér hefur stundum dottið í hug,
að gaman væri að taka þátt í ljósmynda-
sýningu heima í Reykjavík.
Söngur ómar utan frá, hópur af ungu
fólki stendur utandyra og syngur jóla-
sólma: Þetta eru vinir og skólafélagar
sona Sigríðar, sem hafa safnazt saman
fyrir utan húsið og syngja jólasálma
fyrir íslenzku húsmóðurina í Austin til
að votta vinarhug sinn og þakka gest-
risni og gleðistundir á heimili hennar.
— Já, segir Sigríður, ég er þakklát
fyrir það, sem mér hefur hlotnazt hér
af góðhug og gengi, en margs er að
minnast frá æskustöðvum. Ég var aðeins
þriggja ára gömul, þegar ég fluttist
heim til íslands með Helgu móður minni
og kvaddi föður minn G. Sætermoen
verkfræðing, sem var áfram búsettur í
Oslo. Upp frá því var heimili mitt hjá
ömmu minni, Kristínu Vídalín Jacob-
son og móður minni í Garðastræti í
Reykjavík. Seinna stofnaði ég mitt eig-
ið heimili, einnig í Reykjavík, og bjó
þar alla tíð síðan þar til ég fluttist
til Bandaríkjanna.
En engin veit sína æfina fyrr en öll
er og lengra hvarflar hugur en höndin
má ná.
TIL BJARCAR
Framhald á bls. 7.
sinni. í einni slíkri tilraun til sjós
voru allar upplýsingar fyrst festar á
segulband, en reikningsheili átti síðan
að vinna úr upplýsingum. Þegar til-
rauninni var lokið, var segulbandið orð-
ið 54 mílna langt. Það má því segja
að meginvandamál vísindamannanna við
raunveruleikatilraunir á höfum úti, sé
að vinza úr þær upplýsingar um hegð-
an skipsins í sjógangi, sem máli skipta,
en það er auðvitað erfitt, þegar þær
eru talaðar inn á um leið og athug-
unin fer fram.
Samfara þessum athugunum á fiski-
skipum fást þessar stofnanir, en þó að-
allega BSRA, við rannsókn á olíubor-
unarstöðvum á hafinu.
Olíufélög víðsvegar um veröldina
hafa verið að leita lengra og lengra
frá landi bæði að olíu og gasi. Þessu
hefur vitaskuld fylgt mikið rannsóknar-
starf á krafti sjávarins, þar sem erfitt
er að fá þessar stöðvar til að haldast
ofansjávar kyrrar á blettinum.
Síðustu hrakfarirnar á þessu sviði,
þegar Sea Gem fórst, og nú nýlega
Ocean Prince, hafa fyllt menn efa um
haldgæði þessara stáleyja, sem menn
hafa verið að reisa. til þessara nota.
Það skortir enn nægjanlegar upplýsing-
ar til þess, að hægt sé að byggja á
þeim nýja tegund stöðva. Nú hefur ver-
ið komið fyrir margskonar mælitækjum
um borð í olíustöðinni Sea Kuest, sem
eiga að mæla allskonar krafta, sem
verka á stöðina.
Sea Quest er af þeirri gerð sjávar-
olíuborunnarstöðva, sem kalla mætti
hálfkafara. í stað þess að hvíla á súl-
um, eins og Sea Gem, sem hlaut svo
dapurleg örlög, hvílir Sea Quest á flot-
holtum, sem laus eru við botninn, og
þau liggja það djúpt, að yfirborðsöld-
ur hafa ekki áhrif á þau. Venjulega eru
notaðar strengjafestingar til að halda
stöðinni kyrri á blettinum, en það er
nauðsynlegt, vegna borsins, en stund-
um eru notaðar skrúfur, sem stjórnað
er af vélheila, sem bregður hart við,
ef einhver hreyfing kemst á stöðina.
Enda þótt þessar stöðvar, sem byggjast
á lausri undirstöðu, séu taldar örugg-
astar eins og nú standa sakir, eru þær
ekki óforgengilegar. Ocean Prince, sem
áður hefur verið nefnd var af þessari
gerð, og fórst samt. Það getur hent
þessar stöðvar einnig, að þær slitni upp,
og það gerðist með Ocean Driller sem
slitnaði laus í hvirfilbylnum Hildu 1964
og rak þvert yfir Mexico flóa. Ocean
Prince sökk afturámóti vegna þess, að
öldur, sem voru furðulega og aldeilis
óvenjulega háar, keyrðu bortæki í gegn
um dekkið á stöðina og smáliðuðu hana
þannig í sundur.
Nú stendur sem sé baráttan um það
á þessu sviði, eins og með togarana,
hvernig hægt sé að byggja stöð, sem
sé algerlega örugg fyrir hverju sem á
gengur. Það er svo fjölmargt, sem get-
ur valdið tjóni á sjó, að hér er um
ærið verkefni að ræða. Stöðugleiki skip
anna er þó nærtækasta og mest að-
kallandi verkefnið.
Þekkingunni á verkunum hins sí-
breytilega sjávar á hinar ýmsu fleytur
sem á floti eru, fleygir fram, en sú
starfsemi öll er of seinvirk til að
bjarga þeim mannslífum, sem nú eru
í hættu. Það hefur því orðið að ráði
að einbeita sér að því sem brýnast er,
án þess þó að láta verði á hinu al-
menna vísindastarfi.
Eins og nú standa sakir eru ekki til
neinar lögákveðnar reglur um stöðug-
leika togara. Nú hefur IMCO (the Int-
ernational Maritime Consultative Org-
anization) í býgerð að mynda einhvern
slíka alþjóðlegan stöðugleika stuðul og
í því skyni hefur nú verið hert á til-
raunum og eiga slysfarirnar við ísland
•ekki sízt þáttinn í því.
Það er nú jafnan þannig, að það er
margt, sem leggst gegn róttækum breyt-
ingum, jafnvel þótt um mannslíf sé að
ræða. Það er ekki hægt að leggja um-
svifalaust heilum flota fiskiskipa, jafn-
vel þótt vísindamenn geti sannað, að
þau séu úrelt. Það er samt mikill kost-
ur, þegar það liggur ljóst fyrir, eins
og nú virðist vera, að hægt sé að auka
stöðugleika togara með nýju byggingar-
lagi.
Við þessa ensku grein mætti ýmsu
bæta, t.d., því að það er ótrúlegur
munur á stöðugleika þýzkra og brezkra
togara og hefur alla tíð verið. Af því
höfum við íslendingar langa reynslu.
Þó að Bretar hafi verið hér miklu meira
við land á togurum en Þjóðverjar og
því eðlilegt að slys séu hér tíðari á
brezkum togurum, er samt ekkert eðli-
legt hlutfall á milli tíðna slysa hjá þess-
um tveim þjóðum á íslandsmiðum. Þó
að stöðugleiki fiskiskipa sé viðfangs-
efni allra, sem fiskveiðar stunda, er
það þó sérstaklega brezkt vandamál, og
virðist í þann mund, að verða sér-ís-
lenzkt líka. Það veldur hver á heldur.
Það er ekki víst að eins róttækra breyt-
ingar sé þörf og greinarhöfundur legg-
ur til.
(Ásgeir Jakobsson þýddi og endur-
sagði úr Illustrated London News).
SMÁSAGAN
Framhald af bls. 5.
samur að maður gleymir sjálfum verk-
færunum og veit svo ekki hvar maður
á að gánga að þeim!
Hann þaut upp stigann, og þegar
hann var að leggja hallamælinn að
karminum heyrði hann óm af manna-
máli, en hann veitti því enga nánari at-
hygli. Mæla lágrétt og lóðrétt, hugsaði
hann. Sjáum nú til.
Hann negldi spýtukubba inn á milli
karms og veggja að neðan og beggja
vegna við lóðrétta fletina. Hann var
að saga af einum slíkra kubba til að
stínga inn á milli karmsins að ofan og
veggjarins þegar Andri kom ans þruma
úr heiðskíru lofti og á hæla honum
Sjana Jónsdóttir. Þau höfðu staðið á-
lengdar um stund til að virða hann fyr-
sér og sáu að hann var hinn áfjálg-
asti og virtist hvorki vita í þennan
né annan, og þau gláptu á hann
dolfallin.
Sjá minn mann, sagði Andri við Sjönu.
Að timbra í samfestíngi.Það er ekki
fyrst og fremst að hann er leirskáld,
en að sjá svona hnellið leirskáld í sam-
festingi. . .Nei, ekki vegna þess að hann
er leirskáld, heldur vegna þess að það
er hann Nonni, gamli góði strákurinn
á listabrautinni!
Jóni varð í fyrstu bylt við og hann
starði til þeirra um stund án þess að
þekkja þau. Þegar hann loksins sá
hver þau voru horfði hann enn á þau
eitt andartak ans hann væri rínglað-
ur og sagði ekki orð. Hann var klædd-
ur bláum samfestíngi, og hann var
ekki mikið slitinn, en hann var ataður
steihlími og mold. Hann studdi þeirri
hendinni sem ekki hélt um sögina við
heflaðan dyrakarminn, blómlegur, og
hsndur hans höfðu þrútnað við jask-
sama byggíngarvinnuna.
Guð, hann er ans smiður! skrækti
Sjana.
Hann hafði skekið verkfærið svo að
söng í öllu og bar sig fremur liðlega að
verki, með tommustokk í skálmarvasan-
um, og stóð allt í einu frammi fyrir
þeim móður og álútur og sagði ekki orð.
Hvað sér maður! sagði Andri. Er vin-
urinn að byggja!
Svo á það nú víst að heita, sagði Jón.
Sitt eigið hús, ef maður má spyrja?
Ojá.
Það er naumast að maður trúi þér,
gamli prakkarinn, sagði Andri. Að því
búnu skálmaði hann um endilángt her-
bergið. Hverju á maður að trúa! sagði
Cunnlaugur Sveinsson:
Tvö ástarorð
fyrir eitt Ijóð
Segðu við sjálfan þig
að svona hafi það verið
og svona muni það verða.
Teygðu úr þér á bekk í garðinum.
Horfðu á gamla móður hennar
koma með innkaupatösku út úr húsinu.
Leiktu þér við bróður hennar
undir trénu og segðu honum sögur
af fiðrildum og prinsessum í álögum.
Láttu tímann líða í gáska dagsins.
Og þegar kvöldar feldu þig einan
bakvið runna 1 garðinum.
Horfðu í augu glugganna opnast.
Hlustaðu á kyrrðina koma upp úr grasinu.
Gangtu hljóðlega yfir garðinn.
Ljúktu mjúklega upp útidyrunum.
Taktu af þér skóna í ganginum
Taktu af þér skóna í ganginum
og læðstu upp stigann.
16. júní 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS H