Lesbók Morgunblaðsins - 22.06.1968, Blaðsíða 16

Lausn á síðustu krossgátu
BRIDGE
SPILIÐ, sern hér fer á eftir er frá
Evrópuimjótinu í Kaufpmannalhöfn fyrir
um það bil 20 árum. Franski spilarinn
P'lerre Albarran leikur lálstir sínax og
vinnur spilið á skemimtilLegan hátt.
Suður.
é> 4-3
V 9-5-3
♦ D-9-7-6-3
Jt. D-10-5
Vestur. Austur.
D-10-9-8-6 A 5-2
4 V K-10-7
Á-10-4 4 K-G-5-2
K-G-6-2 « 9-8-4-S
Norður.
A Á-K-G-7
V Á-D-G-8-6-2
♦ 8
4» Á-7
Sagnir gengu þannig:
Suður — Vestur — Norður — Austur.
1 Hjarta 1 Spaði Pass Pass
4 Hjörtu Pass Pass
Veetur lét út spaða 10 og saignhafi
fékk slaginn á gosann. Sagnlhafi vissi,
eftir sögniunum, að Austur átti annað
hvort einn eða 2 spaða. Hann áleit að
■rétt væri að reikna með hjarta kóng
hjá Austur og jafnvel tveimur hjört-
um með kóngnum og ákvað því að haga
úrspilinu á óvenjulegan hátt.
Hann tók spaða ás, iét spaða kúng,
kastaði laufi í úr borði og Austur
trompaði. Austur lét lauf, sagnhafi drap
með ási, iét út spaða 7, kastaði enn laufi
úr borði og Vestux átti slaginn. Vestur
tók tígul ás, lét enn tígul, sem sagnhafi
trompaði heima.
Nú gat Albarran komizt inn í borðið
með því að iáta út laufa 7 og trompa
i borði. Næst lét hann út hjairta, Vestur
lét tíuna og sagnhafi drottninguna og
þar með var spilið unni’ð.
L
„Heimspeki er ekki til í íslenzk-
um bókmenntum. Frá alda öðli hafa
íslendingar sýnt, að þá vantar bœði
löngun til sjálfstæðra heimspeki-
legra rannsókna og hæfileika til
þess.“ Þessi orð er að finna í bók-
menntasöguágripi Finns Jónssonar
prófessors, er út kom árið 1892.
Hann hefði ef til vill eitthvað dreg-
ið úr þessu, ef hann hefði endur-
skoðað afstöðu sína með hliðsjón
af þeim bókmenntum, sem fram
hafa komið eftir að þessi dómur var
á lagður, en þar hefði ekki orðið
um neinn grundvallarmun að rœða.
Og hafi dómur Finns Jónssonar
verið réttur,
er hann var
upp kveðinn
er hann engu
síður ágœtt
hugleiðingar-
efni nú.
En því koma
mér þessi orð
í hug, að
fyrir fáum
dögum barst
mér bók, sem fjallar um við
horf þessara mála í Danmörku
(David Favrholdt: Filosofi og sam-
fund, 1968). Höfundurinn er prófess
or í heimspeki við háskólann í
Odense og tekur til meðferðar
stöðu heimspekinnar í landi sínu.
Hann segir í aðfararorðum: ,;Dan-
mörk er vanþróað land í heimspeki-
legu tilliti og hefur verið það öld-
um saman. Fram til síðustu ára höf-
um við ekki átt á að skipa fleiri
kunnáttumönnum í heimspeki en
hœgt hefur verið að telja á fingrum
annarrar handar . . . .“ í umsögn
um bók þessa segir í framhaldi
þessu: „Af þessu leiðir, að hér í
landi eru fáir menn handgengnir
viðfangsefnum heimspekinnar og
heimspekilegri hugsun. Sé Dan-
mörk borin saman við það land,
sem nœst okkur liggur, er áberandi,
hve hverftndi hlutverki heimspeki
gegnir í menningarumrœðum“.
Háskóli íslands er í flestu tilliti
sniðinn eftir Háskólanum í Kaup-
mannahöfn og eftir fyrirmynd það-
ra
an er sú heimspekikennsla, sem
veitt er við Háskólann hér. Þessi
orð Favrholdts eiga því erindi til
okkar tslendinga engu síður en til
Dana, því að fullyrða má, að ástand
í þessum efnum sé ekki betra hér á
landi en í Danmörku. Það er t.d.
áberandi hve svonefndar menning-
arumrœður hér á landi rista oft
grunnt, hve ósýnt mönnum er um
að brjóta mál til mergjar og takast
á um heimspekilegan kjarna við-
fangsefnis. Deilur snúast í þess stað
oft um ýmis ytri atriði, er raun-
verulega skipta minna máli.
Hinu er ekki að leyna, að til eru
þeir menn, sem gera sér Ijósa grein
fyrir því hvernig ástatt er í þessum
málum hér á landi og hafa fullan
hug á að bæta úr. Þannig lét pró-
fessor Símon Jóh. Ágústsson að því
liggja í samtali fyrir skömmu, að
trúlega yrði áður en langt um liði
tekin upp kennsla í heimspeki við
Háskóla íslands í einhverjum mœli
og hann taldi ekki fráleitt, að taka
upp vísi að heimspekikennslu í
menntaskólum landsins. Er ekki að
efa, að slík kennsla, ef upp vœri
tekin, myndi hafa góð áhrif á
þroska og skoðanamyndun unglinga
á menntaskólaaldri.
&g hygg einnig, að íslenzkir há-
skólastúdentar hefðu gagn af að
takast á við viðfangsefni samtímans
eftir heimspekilegum aðferðum.
Heimspekileg aðferð forðast kenn-
ingar eins og heitan eldinn, en skil-
greinir og afmarkar viðfangsefni
sitt og reynir á þann hátt að fá
niðurstöðu sem nœst réttu lagi.
Þess er ekki að vœnta að við Is-
lendingar höfum mikla þjálfun í
þessu þar sem bókmenntir okkar
hafa verið svo firrtar heimspeki
sem raun ber vitni og við kannski
ekki haft löngun eða hœfileika til
heimspekilegra rannsókna. En hér
er brýnt að spyrna við fótum, því
að samtíminn krefst þess af okkur,
að við vitum hvað við viljum, hvað
við erum að gera og hvert við stefn
um.
Jón Hnefill Aðalsteinsson.