Lesbók Morgunblaðsins - 04.08.1968, Blaðsíða 2

r
Vinsœldir hans eru slíkar að meira minnir
á pop-stjörnu en stjórnmálamann
Trudeau.
dL

„Frjálslyndi flokkurinn í Kanada
vann mikinn yfirburðasigur undir
forystu hins nýja leiðtoga síns,
Pierre Elliot Trudeau, í kosningun-
um í gær og tryggði sér öruggan
þingmeirihluta. Þetta er mesti kosn-
ingasigur, sem dæmi eru um í Kan-
ada síðan íhaldsflokkurinn vann
mikinn sigur í kosningunum 1958,
undir forystu John Diefenbakers.“
Þannig segir á forsíðu Morgunblaðs-
ins þann 27. júní síðastliðinn og
munu úrslitin ekki hafa komið þeim
á óvart, sem fylgzt höfðu með kosn-
ingabaráttunni. Sigur Frjálslynda
flokksins var að margra dómi frem-
ur persónulegur sigur Trudeaus.
Enda þótt Trudeau hefði alllengi set
ið a (þingi og starfað sem dómsmála-
ráðherra í rúmt ár í stjórn Lester B.
Pearsons, var hann lítt þekktur öllum
almenningi í landinu, þegar hann var
kjörinn formaður Frjálslynda flokksins
í apríl s.l. — aðeins tveimur mánuðum
fyrir kosningar.
A alið er, að viðbrögð og ákafi al-
mennings í kosningabaráttunni í vor,
sé einsdæmi í Kanada. Trudeau aflaði
sér á skömmum tíma svo miki'lla al-
n.ennra vinsælda, einkum meðal ungs
fóiks, að stundum var þvi líkara að
„pop“stjarna væri á ferðinni, en ekki
stjórnmálamaður Kanadamenn hafa
ekki hingað til aðhyllzt bandarískar bar
áttuaðferðir í kosningaáróðri og því
þótti nokkur nýlunda þar í landi, að
sjá Trudeau í miðri kosninabaráttunni
meðal barna og blóma og hrifnæmra
unglingsstúlkna, sem sóttust eftir að
smella á hann kossi. Trudeau lét sér
heidur ekki bregða, þótt unglingar slitu
hár af höfði honum til minja, en hárið
pun hann þó sizt af öllu mega missa,
Forsœtisráðherra Kanada
svo mjög er það tekið að þynnast. Sum-
um hefur ofboðið þessi tillfinningahiti,
sem einkenndi kosningabaráttu Frjáls-
lynda flokksins — formaður í halds-
flokksins, Robert Stanfield, lét svo um
mælt, að frambjóðendur hefðu sett á
svíð skrípaleik fyrir þjóðina.
rudeau hefur engan veginn verið
í sviðljósi stjórnmála fram til þessa.
Hann hafði að vísu ritað nokkrar fræði
bækur um stjórnmál, en þær voru lítt
kunnar nema sérfræðingum. Hann þótti
íarsæll sem dómsmálaráðherra þann
stutta tíma sem hann gegndi því starfi.
og beitti sér einkum fyrir endurbótum
á löggjöf varðandi afbrotamál og félags
raál. Hann krafðist m.a. réttlátari hjóna
skilnaðarlega á þeim forsendum,
að ríkið ætti ekkert erindi inn
í svefnherbergi þjóðarinnar. Slík
ummæli á virðulegu þingi Kanadamanna
vöktu þó nokkra athygli og þykir mönn
um sem þar sé að finna nokkra skýr-
ingu á gífurlegum vinsældum Trudeaus
meðal unga tólksins: hann er hispurs-
laus og frjálslegur, óbundinn allri hefð
í orðum, atferli og jafnvel klæðaburði.
Aidrei fyrr í sögu kanadíska þingsins
hefur það gerzt, að dómsmálaráðherra
mætti ti'l þingfundar í sportskyrtu og
sportjakka og með sandala á fótum, en
þannig klæddur birtist Trudeau einu
sinni í þingsölunum. Enda varð for-
manni Nýja Lýðræðisflokksins að orði,
þegar Trudeau var valinn eftirmaður
Pearsons. Það verður einkennilegt að
hafa forsætisráðherra, sem á erfitt með
að troða sér í búðarskó. Því er þó
haldið fram, að rangt væri að leggja ein
hliða áherzlu á þennan þátt í fari Trud
eaus, því að enginn kunni að klæða sig
glæsilegar en hann, þegar hann sé í
skapi tii þess. Trúdeau á Mercedes
300SL sportbíl, en síðan hann varð for
sætisráðherra, er hann hættur að aka
sjálfur, þegar hann er í embættiser-
indum. Nú notar hann sér svarta Catillal
bíiinn og bílstjórann sem fyílgir embætt
inu. Það fylgir sögunni að hinn nýi

forsætisráðherra kunni vel að meta fé-
lagsskap ungra, ljóshærðra stúlkna,
enda er maðurinn ókvæntur.
-*- rudeau er fæddur 18. oktober,
1919 og heitir fullu nafni Joseph Phil-
ippe Ives Elliotte Trudau. Faðir hans
var efnaður kaupsýslumaður af frönsk
kanadískum ættum, en móðir hans átti
til skozkra ætta að telja. Fram að þrít-
ugu stundaði Trudeau nám og ferðalög,
enda mun hann aldrei hafa þurft að búa
við fjárskort. Hann þótti einstakur náms
maður. Lögfræðipróf tók hann með
iiiiklum ágætum við háskólann í Montr
eal og lauk síðan meistaraprófi í stjórn
málahagfræði við Har.vard háskólann í
Bapdaríkjunum á tveim árum. Þaðan
hél’t hann til Parísar og stundaði fram-
haldsnám við Ecole des Sciences Poli-
tikues og við lagadeild Sorbonne-há-
skólans Síðan innritaðist hann í The
London School of Economics, þar sem
hann lagði stund á hagfræði. Að þessu
námi loknu lagði hann af stað í ferða-
]ög víðs vegar um heim og settist ekki
um kyrrt í heimalandi sínu fyrr en að
hálfu öðru ári liðnu.
þessu flakki sínu lenti hann í
ýmsum ævintýrum, enda sótti hann
þangað er umsvif voru mikil. Arabar
tóku hann til fanga, þegar styrjöldin
um Palestínu stóð sem hæst, vegna þess
að þeir grunuðu hann um njósnir á veg
um Ísraelsríkis. Hann fylgdist með bar-
dögum í Indókína og hann var staddur
í Kína, þegar kommúnistar tóku þar
völd. Árið 1949 sneri hann aftur heim.
Þá stóð yfir verkfall verkamanna í
Quebec gegn amerískum verktökum þar
í borg — þáverandi borgarstjóri lagði
hinu ameríska fyrirtæki lið og hugðist
beita verkamennina valdi. Trudeau gekk
í lið með forustumönnum verkamanna
og tókst þeim að leiða sitt mál fram til
sigurs. Talið er, að þetta sé upphaf
stjórnmálaafskipta Trudeaus, enda þótt
hann hefði á háskólaárum sínum skrif-
að nokkuð í blöð og tímarit um slík
málefni.
-*■ rudeau starfaði lengi sem lög-
fræðingur verkalýðssamtaka unz hann
náði kjöri sem einn af þingmönnum
Montreal-borgar, árið 1965. Á þingi
iagði hann mikla áherzlu á nauðsyn
þess að endurskipuleggja efnahags-
kerfi landsins. Sum fylki Kanada hafa
dregizt aftur úr öðrum í efnahagslegu
tiiliti og benti Trudeau á nauðsyn þess
að byggja upp atvinnuvegi í þeim
fylkjum og draga frekar úr styrkveit-
ingum og tryggingum til handa þeim
einstaklingum, sem byggja þessi fylki.
I kosningabaráttunni í vor neitaði
Trudeau hins vegar að ræða fjármál
ríkisins á þeim forsendum að útlit í
efnahagsmálum væri svo ótryggt, að lof
orð um bættan efnahag hlytu aðvekja
aðeins tyllivonir. Allar staðhæfingar á
þessu sviði hlytu því að bera vott um
ábyrgðarleysi. Hins vegar eru menn
ekki í vafa um skoðun hans á einingu
Kanada. Þótt hann sé sjálfur fransk-
kanadískur, er það bjargföst skoðun
hans, að Sambandsstjórnin í Ottawa
eigi að vera áfram æðsta stjórn lands-
2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
4. ágúst 1968