Lesbók Morgunblaðsins - 06.10.1968, Page 1

J(U*0UMWftteiit0
( 37. tbl. 6. oktéber 1968 — 43. árg |
í þessari grein og þremur til við-
bótar ef mér endist örendið segi ég
frá ferð minni með Esju umhverfis
landið. Mannlífið er tragikomedia eða
sorgarskip og samkvæmt þeirri kenn
ingu blanda ég frásögnina með hug-
leiðingum margskonar, misjafnlega
spaklegum — og þó kannski heldur
misjafnlega heimskulegum — og er
lesandanum hér með tekinn vari fyr-
ir þessu.
Ásgeir Jakobsson.

Ásgeir Jakobsson:
I. GREIN
Esjan hélt úr höfn, full af ófullum
farþegum, í hringferð austurum, að
kvöldi mánudagsins, 19da ágústs.
Um leið og sleppt var landfestum og
bakkað frá, ‘læstist rómantíkin um mig
eins og eldur um þurran móhrauk.
Veruleikinn stóð þó við hlið mér, en
rómantískur lika og hallaði sér uppað
mér, eins og ég væri Romeo (og hún
þá auðvitað Júlía) — en ekki gamall
brúkunarjálkur úr brauðstriti hversdags
lífsins.
Titringurinn, sem fer um skip, þegar
skrúfan byrjar að hrista það, læsist frá
skipsþiljunum og uppeftir líkömum far
þeganna, örvar ímyndunarafiið vessan
og eftirvæntinguna.
Skipafélögin hafa ekki hingað til lagt
áherzlu á titringinn og afleiðingar hans
í auglýsingum sínum, en málið er nú
í rannsókn
Rómantíkin lætur ekki að sér hæða.
Þetta er mjög annarleg tilfinning fyrir
menn, sem ekki eru vanir henni, og
ekki óáþekk vægri sjóveiki — eða
kanmski vanka?
Esjan stefndi til hafs móti hnígandi
sól, sem hellti geislum sínum yfir stú'lku
kind, sem kom steðjandi inní iágan
geislann og húð hennar, hvíit af fíla-
penslum, litaðist rauðgullin en mildur
kvöldblærinn utan af Flóanum, 'lék í
gullnum lokkum, svörtum í rót, og blær-
inn ætlaði af gömlum vana, að gæla
duldið við kjólfaldinn og lyfta honum
uppyfir knéskelina, eins og hann gerði
í gam'la daga á dögum rómantísku skáld
anna, en það var þá enginn kjólfald-
ur lengur, þar sem hann var í þá daga,
heldur aðeins ber lærin með gæsahúð.
Þó að ég hafi ekki mikið vit á list,
þá verður mér það alltaf ljóst, þegar
ég horfi á sólsetur við Faxaflóa, að
það verður nokkur bið á því, að við
mennirnir mátum drottin í listsköpun.
Þar sem ég stóð nú þarna í róman-
tískum þönkum baðaður kvöldsólinni,
kemdur þveginn og puntaður með kven
mann uppá arminn (konuna mína) — á
hvítþvegnum þiljum með borðalagðan
offisera í brúnni og rekkju með hvítu
líni bíðandi mín, þegar mér þóknaðist
að segja við konuna:
— Eigum við ekki að fara að koma
niður góða mín. . .
— Þá varð mér hugsað til þess, að
ég mátti muna tvenna tímana á siglingu
útúr þessari höfn, og þó voru þeir marg
ir, sem búið höfðu lengur og bjuggu
enn við það, sem nú var liðinn tími
fyrir mér.
Það fór lítið fyrir rómantíkinni um
borð í gömlum togarakláfi, á stríðsár-
unum síðari, þegar lagt var frá landi í
skammdegismyrkri og gaddi, með dekk
ið þakið netadruslum og járnadrasli,
sem þurfti að ganga frá og gera sjó-
klárt í pusandi ágjöf út Flóann — en
þó er mér ‘ijóst — og það er vonandi
fleirum, að forsendan fyrir því að kunna
að meta logn og sólsetur — og reyndar
kynnzt lítið eitt við harðræði — ef þessa
þjóð vantar eitthvað, þá er það harð-
ræði — hún er að verða deig og limir
hennar mjúkir af of löngu góðæri. . . .
Við megum aildrei missa sjómennsk-
una, hún er okkar herþjónusta. En þó
að togari sé eitthvert órómantískasita
fyrirbæri þessa mannlífs, þá er far-
þegaskip, sem leggur úr höfn á sumar-
kvöldi fullt af rómantík stafnanna á
mil'li svo að jafnvel „gamlir símastaur-
ar syngja og verða grænir aftur.“ —
ég sá útundan mér hvar gömul hjón
hölluðust hvort að öðru eins og ást-
fangnir unglingar og í hverju auga mátti
sjá draum um eitthvað það, sem kynni
að ske á siglingunni.
Það er þessi draumur um hið óvænta,
sem gerir ferðalag með skipi annars
eðlis en ferðalag með flugvél eða bif-
reið.
Skipið er heimur á ferð og þessi heim
ur er landfólkinu framandi og gefur
fyrirheit.
GJALDEYRISSPARNAÐUR OG
HAMINGJULEIT
Gjaldeyrirsslóðin, sem 'liggur frá ís-
landi og allt að miðbaug er talin eitt
af furðuverkum heimsins.
Það var um tíma sporrækt suður um
um alla álfu í valútu ýmissa þjóða-
dollurum - pundum - mörkum - peset-
um - sem þessir eyjarskeggjar utan af
íslandi dreifðu um sig í gleðihúsum,
verzlunum og baðstöðum.
Það hefur verið gert mikið veður af
þessu bruðli og haft ó orði, að margur
íslendingurinn hafi orðið api af aurum
sínum á þessum ferðalögum í fjarlæg
lönd, en það verður að hafa það í huga
að hér var heil þjóð á ferð og þá auð-
vitað margur misjafn sauðurinn.
Eg get ekki skilið, að íslenzku al-
múgafálki hafi verið það ofgott, þegar
það loksins losnaði úr langri einangr-
un og basli, að kynnast loks við aðrar
þjóðir og hinu ljúfa 'lífi Evrópu
Þessu verður þó auðvitað að fylgja
sá fyrirvari, að fólki'ð fái ekki glýju í
augun og missi sjónar á þjóðlegum verð
mætum, heldur verður það að snúa heim
aftur úr útlenzkum gleðisölum, enn
sælla en áður yfir því að vera íslend-
ingar og hafa orðið þeirrar náðar for-
sjónarinnar aðnjótandi að mega búa á
þessu landi.
Þjóðin þarf áreiðanlega ekki enn að
sjá eftir þeim aurum, sem hún hefur
varið til ferðálaga á undan gengnum
góðæristíma.
— Ég var ekki einn á ferð —
enda var þaö nú kannski eins
gott.
Esjan lætur úr höfn og stefnir
til hafs móti hnígandi sól.