Lesbók Morgunblaðsins - 17.11.1968, Blaðsíða 1

Lesbók Morgunblaðsins - 17.11.1968, Blaðsíða 1
AGNAR ÞÓRÐARSON: Stúdentaóeirðirnar í vor sýna að þegar sízt varir geit'ur eon soðð upp úir þeiim mikla nor'niaikia/bli sem Parisarborg er og eiminn lagt fyrir vit manna vi’ða um lönd. Á ytra borði virðist þó „velferðarríki" de Gaulle standa traustum fótum, jafnvel á vinstri bakka Signu, sem allt frá dögum stjórnarbyltingarinnar miklu hefur verið órólega deildin í frönsku þjóðlífi. Á alþj óðlegum vettvangi hafði París orðið fyrir valim sem heppilegasti staðurinn til að setja niður deilur stríðandi aðila í Víetnam og frankinn var orð- inn traustari gjaldmiðill en sjálfur dollarinn. Franskir borgarar keyptu gull í strfðum straumum meðan igullforði annarra þjóða þvarr að sama skapi, olíuviðskipti Breta virtust vera að dragst úr höndum þeirra til franskra banka og sjálfur var de Gaulle crðinn nokkurskonar frelsisgyðja í huga margra manna. Allt þetta gerbreyttist á nokkrum vordögum, og sumir haida því fram að Rauði-Danni hafi komið í veg fyrir að dollarinn hafi lotið í lægra haldi fyrir frnkanurri eins og allt útlit var fyrir seint í vetur sem leið. En París sjálf breytir ekki mikið um svip hvað sem á dynur. Kaffihúsalífi'ð er með sama yfirbragði og á dögum impressíonistanna, byggingarnar eru að mestu leyti þæ: sömu þó að sumsstaðar megi líta í fjarlægð stórbyggmgair úr áli og stáli, sem virðast stefna að hjarta borgarinnar líbt og risaeðlur framtíðarinnar til að drottna yfir mauraþúfu mannlífsins með tölvum og völvutn vísindanna. Nú í haust var enn jafn þétt setið á Café de Flore eða á Deuix Magots og forðuim daiga þegaj- kiaffiihúsa- gestir gátu átt von á því að sjá sjálfan meistarann úr Svartaskóla, Jean-Paul Sartre í háspekilegum sam- ræðum eða við skriftir út í homi. Sartre sézt þar ekki meir og hefur lagt skáldskapinn að mestu leyti á hilluna, fornvinur hans Camus fórst í bílslysi fyrir nokkrum áruim, en fylgi'konan, Simone die Biauvoir, sem kölluð var Vor frú — Notre Dame og hefur gert kynni þeira þremenninganna að uppistöðu í verki sínu, Mandarínarnir skrifar nú um ellina og einveruna sem hún óttast meira en nokkuð annað. Existensialistarnir eru ekki lengur menn dagsins í dag, rökræður um frjálst viljaval er útrætt mál og svo kyrfilega hefur Sartre jarðsungið Guð almáttugan að enguin dettur í hug að eyða frekar orðum a'ð þessu. Góðborgararnir hafa markað sér staðinn og þeir ræða um tízkuna og heimsins lystisemdir en ekki há- speki og guðleysi. I París 1948, talið frá vinstri: Thor Vilhjálmsson, Örlygur Sigurðsson, Halldór Þorsteinsson, Guð- mundur Elíasson og Agnar Þórðarson. — Málverk eftir Örlyg Sigurðsson. Existeirsialisminn er ekki lengur í tízku, hann er orðinn úreitur. Nú er það strúktúralisminn sem gáfað íólk talar um, ef til vill fylgjast með. Levi-Strauss, hámenntaður mannfræðingur, er hinn mikli meistari. Helzti heimspekingur stefnunnar er þó rúmiega fertiuiguir maiður að nafni Miche‘l Fouoaiult. í nýútikom- mni bók eftir hann, sem hefur selzt í tugþúsunda ein- tökum og nefnist Orðin og hlutirnir ræðst hann hat- rammlega á Sartre sem hann kallar „síðasta heim- speking nítjándu aldarinnar". Foucault heldur því fram að veröldin verði mann- inum ekki skiljanleg fyrr en honum tekst að gefa orðum og hlutum innra samhengi. Maðurinn hafi alltaf lei'ast við að mynda sér kerfi, strúktúr, þar sem orðum og hlutum er skipað á ákveðinn bás. Biaininhielgi, goðsaignir oig töi'rar fruimmiainniiiiinis svari til siðfer'ðishugmynda, bókmennta og visinda nútíma- mamnsins. < Okkur sé tamt að líta á framvindu tímans sem þróun, en það se mjög hæpið sjónarmið, allt og sumt sem gerist er að istrúktúrinn er annar, viðmiðunin önnur við breytt þjóðfélagsaðstæður. Frummaðurinn hafi að því leyti verið betur á vegi staddur en nútímamaðurinn a'ð allt grufl út í sjálfan sig hafi verið honum gjörsamlega framandi, han.n sá ekki sjálfan sig öðru visi en sem þátttakanda í strúkt- úr þar sem honum var ætlað ákveðið hlutverk. Fouc- ault segir að maðurinn geti ekki rannsakað sjálfan sig objektívt, vegna þess að hann verði alltaf súbjektív

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.