Lesbók Morgunblaðsins - 08.12.1968, Blaðsíða 16

mmmmwwmmmmmitmm
Fátt er öllu viðkvœmara og vanda
samara í þjóðarbúskapnum en
launamál almennt. Þar þykjast víst
flestir bera skarðan hlut frá borði.
Það er talsvert rœtt um launamis-
rétti í þessu þjóðfélagi; sennilega út
frá því sjónarmiði, að allir œttu að
hafa jafnt, hvernig sem störfum
þeirra, menntun og reynslu er hátt-
að. Þesskonar jafnaðarmennska er
fögur í orði en óframkvæmanleg á
borði og þar að auki ósanngjörn.
Þrátt fyrir allt okkar tál um mis-
rétti, er vafasamt að hœgt sé að
finna þjóðfélag, þar sem launajafn-
rœði er meira. 1 nágrannálöndum
okkar í Evrópu og í enn ríkari mæli
vestanhafs, er algengt að forsvars-
menn fyrirtækja hafi margföld laun
á við óbreytta
starfsmenn.
Hér hefur jöfn
uðurinn á
þessu sviði ver
ið rekinn út í
þvílíkar öf.jar',
að þessu er
stundum öfugt
farið. Yfirmað
urinn sern
ábyrgð ber á
rekstrinum,
hefur jafnvel lœgra kaup en undir-
menn hans. Þeir geta drýgt tekjur
sínar með eftirvinnu eða jafnvel
næturvinnu, en yfirmaðurinn er sá
eini í öllu fyrirtækinu, sem ekki
getur reiknað sér eyrisvirði fyrir
eftirvinnu; sama þótt hann leggi
nótt við dag.
Hitt er svo annað mál, að það er
ekki œskilegt að miða lífvœnlega
afkomu við svo og svo mikla eftir-
vinnu. Og engin fjölskylda getur
lifað af tíu eða tólf þúsund krónum
á mánuði í fastakaup, ef aðrar tekj-
ur koma ekki til. Jafnvel fyrir störf,
sem lœgst eru metin, verður að
koma kaup, sem hœgt sé að lifa af
mannsœmandi lífi.
En menntun, hœfileikar, reynsla
og ábyrgð eru atriði, sem taka verð-
ur fullt tillit til. En það er því mið-
ur ekki gert. Við teljum, að nauð-
synlegt sé að sérhæfa sig og við
segjum börnunum okkar aö mennt-
un sé bezta fjárfestingin: Það borgi
sig að leggja á sig gífurlegt erfiði
og eyða mörgum árum í skólanám.
Erum við kannski að skrökva að
þeim vísvitandi, eða er þetta bara
Nýlega fór fram Evrópukeppni fyrir
spilara 30 ára og yngri. Keppni þessi
fór fram í Prag og er eftirfarandi spil
frá lei milli Tékkóslóvakíu og írlands.
Sagnir gengu þannig hjá tékknesku
spilurunum:
SuSur Norður
1 Hjarta 1 Grand
3 Spaðar 4 Hjörtu
Norður
A 9-4
V 10-7
4 D-G-9-6-3-2
* K-4-2
Vestur Austur
A G-8-5-3 A Á-10-7
V K-6 V D-9-8
4 Á-5-4 4 10-7
4 D-9-8-6 4 G-10-7-5-3
Suður
A K-D-6-2
V Á-G-5-4-3-2
4 K-8
4 Á
Tékkneski spilarinn Jarosiav Ghvalina
óskhyggja. Okkur dreymir um, að
þeir tímar komi, að þessi staðhœfing
okkar verði heilagur sannleikur.
Sá sannleikur er hinsvegar meira
en vafasamur eins og sakir standa.
Unglingur á landsprófsaldri, sem
stendur frammi fyrir þeirri ákvörð-
un að hálda áfram námi, eða láta
þar við sitja, gæti hœglega snúið
mann út af laginu með því að benda
á jarðýtumann eða skurðgröfu-
mann, sem ber miklu meira úr být-
um en viðskipta- eða norrœnu-
fræðingur frá Háskóla íslands.
Hverju svarar maður þá? Ef til vill
því, að menntun sé nokkuð, sem
ekki verði metin til fjár. Eða þa,
að allir ættu helzt að stefna að því
að verða læknar eða verkfrœðingar.
Þœr stéttir hafa af einhverjum
ástœðum langtum betri launákjör
en aðrir háskólamenntaðir menn.
Hversvegna?
Spurningin er þessi: Álítum við
sjálf álmennt, að góð menntun,
hœfileikar og reynsla, séu svo nauða
lítils virði, að verulegur mismunur
á launum vegna þess arna sé óraun-
hœfur? Vissulega bendir margt til
þess. Allstaðar eru dœmin. 1 einu
af stœrstu fyrirtœkjum landsins
hafa beztu vélritunarstúlkurnar
lœgra kaup fyrir sína vinnu frá kl-
9—5 en skúringákonurnar, sem
Ijúka sínu verki á þrem stundum.
Með uppmælingatöxtum, sem furðu
legt er að skuli látnir viðgangast i
velferðarríki, hafa múrarar og tre-
smiðir borið meira úr bitum en ha-
skólaprófessorar og vísindamenn
við þýðingarmikil rannsóknarstörf.
Nú er að vísu dauflegt framundan
hjá uppmœlingamönnum, en vceri
ekki betra minna og jafnara. Fljott-
tekinn gróði þeirra af uppmœlmg-
um hefur hœkkað byggingarkostn-
að uppúr öllu valdi og verið sem
olía á bál verðbólgunnar. Nú koma
afleiðingarnar í Ijós; óhjákvœmileg
ur vindur í bákseglið.
Það er kominn tími til að lett se
af okkur fargi ósanngjarnra upp-
mœlingartaxta heilla starfshópa og
það er kominn tími til þess, a
ríkið gangi fram fyrir skjöldu og
sýni þeim í verki, sem vinnn 1
þjónustu þess, að \ostnaðarsr,mt
nám fyrir sérhœfð siörf borgi sl(!
raunverulega, og það í beinhörð"m
peningum.
Gísli Sigurðss'
var sagmhafi og vann spilið á skemmti
legan hátt. . .-kk
Vestur lét út laufa 6 og sagnhati
slaginn á laufa ás. agnhafi le s a _
stundis út tígul 8. Drepi Vestui
ásnum kemst sagnhafi a'ðeins emu * *
inn í borðið og kemst ekki hja þv
gefa 2 silagi á tromp og slagi a sPa
o.g tíg.ul ás. , . f-klc
Vestur drap ekki og sag™a!:. vaI
slaginn á tígul gosa í borðx “ •
iaufa kóngur látinn út og tigul o
gefinn i heima. Næs.t lét
spaða úr borði, Austur gaf. drep .
heima með drottningu og spaða
út. Síðar í spilinu trompaði sagni
spaða í borði og ásinn féll í og þ
vannst spilið.
BRIOGi