Lesbók Morgunblaðsins - 06.07.1969, Qupperneq 8

SKÚLPTÚR í SURTSEY:
Texti: ÁRNI JOHNSEN
Ljósm.: SICURCEIR JÓNASSON
Sandf j aran á norðurströnd
eyjarinmar tók á móti hverri
öldumini á fætur amniarri. Eg
ihljóp oft á milli boðafalla og
dansaði við öldumeyjarnar þeg-
ar þaer trítluðu í fjörunni eft-
ir að bylgjan féll og máði út
spor mín í sanddraum. Þeitta
igat verið hvaða fjara sem var á
suðurströnd Íslands, en nálægt
umhverfi var einstakt, því fjar
an var í Surtsey og þar bjó ég
tvö sumuT á m-eðan eldgosvoru
á svæðiniu. í eftirfarandi pistli
ætla ég aðeins að fjalla um eitt
atriði úir ævinitýraiegri dvöl
þar, en það er lisitsköpunin í
Surtsiey sjáifrL
XXX
Ég sat á rúmbálkruum mínunn
í Surtseyjarhúsinu seint um
kvöld. Um dagimn hafði verið
ausandi rigning og öslkufall um
leið úr Jólni sem gaus þá stöð-
ugt Skammt frá Surtsey. í mið-
Skipi hússins vonu kojumar og
á þakinu, sem náði niður að
góifii vom -finwn g'liugigiar, húsdð
var í laginu einis og tolambra.
Gluggarnir hölluðu eins og
þakið og ég hafði setið siðustu
klukkustundir og horft á regn-
ið og öskuma streyma niður gler
ið og búa til sdbreytileg lista-
verk í svarthvítu. Stundum var
mannf jöldi í myndunium, huldu
Blóm í náttúruvasa.
Likamór í dropasteini.
Undarlegt steinblóm frá hafi til himins.
fólk og mamnfólk, stumdum
Skógar, fjöll og dalir, draum-
heimar og uindirdjúpamyndir,
sem aðeinis ímyniduinin gat
greint. Listsýningin hafði stað-
ið daglaogt og aðeinis náttúran
sjálf gat leyft sér að gera lista-
verk á þeranan hátt. Ein reynd-
ar er möguleiki á listSköpun í
náttúnuinini svo til hvar sem cr,
í marana- og laradslagsmyradum
skýjanina, undarlegri tíbrá fjall-
anraa í fjarlægðimni og jafnvel
danisá rigninigiairdiriopa í kvöid-
pollum á malbiki við rafljós.
xxx
Steiraninn mótast hægt af veðr
um og vindi, en í Surtsey mót-
aði elduriiran haran jiafn-hratt og
regnið tætti í sundur öakusíký-
in, sem féllu á gluggana í dynj-
andi rignimgu suðaustanáttar-
ininar. Ég sat á rúmistökkinium
mínium að kvöldi sama dags og
listsýniragin var á glerirau. Gler-
ið var orðið hreint, það var
fullt af erngu, fullt af horfnum
lisitavertoum sem lifniuðu og dóu
í taktföstuim darasi rigningar-
drop'aniraa. I hönd mirani hól't óg
á höfuðstórum steind. Hann
'hafði komið bráðið hrauin úr
iðrum jarðar daginin áðux og
hvorki vindar raé vatn höfðu
haft tíma til að núa af smæstu
angaraa, sem þöktu hanin einis og
kristallsflísar. Sérhver mynd-
höggvari hefði stoltur getað
stillt þessu listaverki upp fyr-
ir framan þyrst auigu áhorfand-
ans. Ég lagði steininm á rótar-
hiniyðjunia sem ég hafði fyrir
borð og virti hainin fyrir mér.
Efni hans hafði verið nœrri tólf
hundruð stiga 'heitt daginin áð
ur, síkvitoult í krafti hraunæð-
arinnar. Nú var það kalt og ró-
legt og starði í krirag um sig
eirus og ald.agamalt, en það sem
mirarvti mig á uragan aldur þess
var ruggið á eyjunini. Það
voru stöðuigir jiarðsikjiáMtar
oig hún sló eins oig hjarta.
Það koimu sijiaildain mjög
snarpir kippir, hún rugigaði
hljóðlega eiras og vagga og
ölduigjálfrið sönig vöigguljóð
undir og upp úr glóaradi 'hracin-
pyttum víðs vegar um eyjruna
vall hrauinið og staðuaði í and-
ardrætti himirasinis.
XXX
Uppsprettur á heiðirani aulka
gróður og líf uimlhverfis ilm og
fegurð. Hrauirauppspretta á nýju
gróðurlauisu landi Skapaði stöð-
uigt ligtaverk í bmummyinid-
uim og stöiiduim, sk'apáði larad
sem var ei-nis og uindarlegt blóm
sem teygði sig úr hafirau upp í
himiniirain. Grjóitið var eiiras oig
lifandi j'Uirt og hrauinölduirnar
Fíngerð grjóthella eins og heklaður skrautdúkur.
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
6: j’úilí 1969