Lesbók Morgunblaðsins - 27.07.1969, Blaðsíða 9

töTc sig nærri strax og varð
okkur ékki vært niðri fyrir lát-
um oífan delkika. Sá oíkfkar sem
reyndastur var sagði nú: Þetta
hlýtur að vera nissinn. Hann
vill að við gerum eitthvað. . . .
Okkur kom saman um, að
hann vildi þá að við stikkuð-
um meira út af keðju og varð
það að ráði að við brutumst
upp, stikkuðum stjórnborðskeðj
unni á enda til og létum bak-
borðsakkerið falla líka og
stikkuðum þeirri keðju einnig
á ©nidia. Þegar við hötíðum ©ert
þefita — em (þetta vair ilQit veirk í
myhkrinu og ofviðrinu en við
illa haldnir — töldum við að nú
hlyti nissinn að vera ánægður,
ef hann hefði viljað okffcur
þetta og fórum niður og hreiðr-
uðum enn um okkur og varð
okkur nú ekki neitt til ónæðis
ofan af dekkinu það, sem eftir
lifði nætur.
Um morguninn 7. apríl, hörmu
legasta slysadag þessarar ald-
ar, var afspyrnuveður af vestri
og gekk á með svörtum éljum
og skóf sjóinn á höfninni. Ekki
vorum við í neinum vafa um
það, að hefðum við ekki látið
bæði akkerin falla, væri skút-
an komin á land og við þá allir.
Nokkru fyrir hádegið sást
milli élja, hvar skip kom sigl-
andi fyrir utan eyjar. Það hafði
uppi messan og fokku. Það virt-
ist ekki láta fyllilega að stjórn
með þessum seglabúnaði, en
stefndi inn á Viðeyjarsund.
Þetta var Ingvar og þarf
ég efkiki að rekja þá sögu,
svo alkumn sem hún er.
En því gleymi ég vita-
skuld aldrei, að ég horfði þarna
svo sam fjölmargir aðrir, því
að múgur manns safnaðist nið-
ur á höfn, á hvern manninn af
öðrum týnast úr reiðanum. Þeir
forðuðu sér fymst upp í forvant
inn eftir að skipið strandaði á
Hjallaskerinu en svo held ég
að þetta sker heiti, sem Ingvar
þá lokið þeim hrakningi, sem
hófst 27. marz. Skipstjórinn tók
á móti okkur í landi, hrósaði
okkur fyrir að hafa látið bæði
akkerin falla í tæka tíð, því að
það hefði bjargað bæði ottdkur
og skipinu, en við sögðum sem
var, að að það hefði ekki ver-
ið að okkar ráði gert, þó að
við gætum ekki sagt, hver það
var, sem réð oklkuir til þess.
Um Nýárssundið er lítið að
segja. Ég tók tvívegis þátt í
því. í annað skiptið var byl-
hraglandi en í hitt skiptið rign-
ing. Ég minnist þess ekki að
kuldi sækti neitt tiltakanlega á
okkur keppendurna, enda vor-
um við vanir ýmsu í þá daga.
Ég varð annar í fyrra skipt-
ið, sem ég synti, við urðum nán-
ast jafniir, ég og Stefán Ólafs-
son, en hann náði þó aðeins
fyrr að seilast £ bátinn. f síð-
ara skiptið sigraði Erlingur og
víst oftast eftir það.
Frá veru miinmi á Jóni forseta
hef ég áður sagt þér og um
gllímiujæfiiiniglar miímatr eir elkiki
mikið að segja, ég tók aldrei
þátt í keppni, sjómennskan kom
í veg. fyrir allt islílkt. Ég gat
eiginlega ek/kert iðkað glímu
nema meðan ég var á Stýri-
mannaskólanum. Ég hélt að Sig-
urjón myndi snúa af mér haus-
inn, þegar hann byrjaði að
æfa sig á mér, en svo þjálf-
aðist ég og slapp lifandi og Sig
urjón kallaði mig hraustan vel,
strandaði á, eða réttara sagt
barst á, því að hanm hafði látið
aiktkerin falla, en þau héldu
ekki fyrr en að skerinu kom,
þá héldu þau og héldu vel því
þau héldu skipinu á skerinu.'
Ef þau hefðu ekki verið úti
hefði slkipinu iskolað inn af Sker
inu og borizt á land í Viðey
og mannbjörg þá orðið, að
minnsta kosti einhver.
Við unglingarnir um borð í
Hafsteini vorum uppi allan tím-
ann meðan þessi harmleikur
gerðist, en forðuðum okkur svo
niður, skjálfandi af kulda og •
miður okkar af sultinum. Ekki
virtust horfur á batnandi veðri.
Veðurofsinn hélzt líka hinn
sami alla nóttina. Þegar skammt
var liðið nætur, heyrðum við
milkinn fyrirgang í segllestinni.
Milli hemnair og lúkamsins var
aðeins þunnt þil. Svo mikil
urðu þessi læti, að við héld-
umst ekki við í lúkarnum. Okk
ur hafði flogið í hug að fara
aftur í káetu, því að þar færi
betur um aklkur, en káetan var
fyrir yfirmennina og við strák
arnir veigruðum okkur við, að
gerast svo djarfir að leggja
hana undir okkur og höfðum
því heldur hírzt fraimmi í lúk-
arnum, en nú kom okkur sam-
an um að þar væri ekki vært
Deinigiuir og fæiriðium við okkuir
afituir í.
Ekki vorum við fyrr komnir
aftur í en við fundum eld-
spýtnastokk í koju stýrimanns
ins og gátum nú kveikt ljós á
lampa, en frammí höfðum við
orðið að dveijast í svarta
myrkri. Það var strax bót að
ljósinu og ihitanum, sem frá því
lagði, káetan var rninni en lúk
arinn og hlýrri og leið oikkur
miklum mun betur þarna. Það
kom okkur saman um, að þarna
hefði nissinn verið að verki og
hefði hann hrakið okkur úr
lúkarnuim að yfirlögðu ráði
okkur til góðs. Um morguninn
þann 9. apríl tók veður að
batna og um hádegisbilið velt
orðið fært milli skips og lands
og vorum við þá sóttir og var
Myndin sem Jón málaði 10 ára gamall.
Brezki setbekkurinn.
og það var ekki svo lítið lof
firá þvílíkum kalli.
Um togarann minn hefur all-
mikið verið skrifað, og enn
sámair mér þegar mér verður
hugsað til þess, hvernig farið
var með þá hugmynd fyrir mér.
Ég var ekki aðeins búinn að
teikna togarann og gera ýtar-
lega rekstraráætlun, sem var
sízt of djarf, heldur var ég bú-
inn að semja um smíði skips-
ins og tryggja möguleika á því
öílu. Ríkisframlagið átti ekki að
vera, neima sem svaraði 25prs.
af byggingarverðinu,^ sem þætti
eiklki stónfellt nú. Ég eyddi í
þetta allt löngum tíma, mig
minnir upp undir ári en svo
var þetta allt drepið fyrir mér.
Lystisnekkjan. Það er nú
heldur lítið að segja af þeirri
skipstjóirn, en kannski er það
rétt, að ég sé eini íslending-
urinn, sem verið hefur kap-
teinn á lystisnekkju, því að
Skjöldur en svo hét skipið var
notuð algerlega um tíma, sem
lystisnekkja og við sigldum
hér um Sundin með gesti Elías-
ar Stefánssonar og það voru
haldnar veizlur um borð. Skjöld
ur var 200 tonn og það voru
gerðar miklar breytingar á ká-
etunni og öðru um borð við
hæfi lystisnekkju.
Björgun mannanna af Ascha
er kannski ekki stórfellt afrek
og minn hlutur máski ekki mik-
ill, en ég var þó skipstjórinn
á öðru skipanna, sem aðbjörg-
uninni stóð og uni því þess
vegna illa, þegar sagt er frá
þessari björgun, hvort heldur
það er í blöðum eða útvarpi,
að mín eða skipsins, sem égvar
með, sé ekki getið. Því nefni
ég þetta, að um það er nýlegt
dæmi úr útvarpinu. Við björg-
uðum þarna á Snorra goða 280
manns um borð til okkar, og
er mér ekki kunnugt um ann-
að íslenzkt skip, sem fleiri
mönnum hefiuir bjargað.
Mála! Það er langt síðan ég
fór að mála. Þessa mynd, sem
þið ætlið að birta mynd af, mál-
aði ég tíu ára gamall, en sjór-
inn drap þetta föndur fyrir
mér, og það var ekki fyrr en
ég var Ikominn í lamd efitir sið-
ara stríðið, að ég tók að mála
af einhverjum krafti, en síðan
hef ég gripið hverja stund.“
Jón á margt muna í búi sínu,
sem tfoirvitnilegir eru og fágæt-
ir hérlendi-s. (Þessa muni íkeypti
hann á ýmsum tímum á sigl-
ingaferli sínum. Þarna er set-
bekkur einn mikill og hef ég
ekki annan þvílíkan séð hér á
landi. Þetta er hin mesta völ-
undarsmíð og isvo milkill er út-
skurðurinn að ég efa að hann
sé jafnmikill á öllum okkar
ágætu rúmfijölum og brílkum
samanlagt á Þjóðminjasafninu.
Setin eiru þrjú á bekknum og
bakið er full bakhæð manns og
allt útskorið, svo og allur bekk-
urinn, með fígúrum mörgum og
eklki slkornar inn í viðinn, svo
sem við létum okkur oftast
nægja, heldur standa þær allar
út úr fletinuim og hefur það ver
ið mikill eljumaður, sem þenn-
an bekk hefur skorið út. Dansk
an bekk á Jón einnig all-stór-
an og er og á honum mikill út-
skurður og bekkurinn forn.
Klukku mikla á Jón úr marm-
ara, og þó reyndar tvær, en
önnur þeirra er miklum mun
veigameiri en hin og vegur 100
pund eða meira, þó að hún sé
ekki ýkj-aisitóir um siig. Kistifl.
einn merlkilegan á hann líka.
Keypti hanm gripinn af
elklkju hershöfðingja úr
Búastríðinu. Kistillinn er ekki
stór en þó er hann einis konar
skrifborð og skatthol, og er
smíði hans fádæma margbrot-
in.
Margt er þarna fleiri muna,
sem frásagnar væru verðir, en
þessir sem nú hafa verið nefnd-
ir eru helztir.
27. júM 1969
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 9
1