Lesbók Morgunblaðsins - 01.02.1970, Page 2

*
Dr. Barnard
segir
frá lífi sínu

Christian var snemma keppnis-
maður og fljótur a3 hlaupa. En
hann hafffi ekki efni á aff kaupa
g-addaskó og hljóp berfættur.
Velg'engni á unga aldri. Christi- Á brúffkaupsdaginn. Christian og Marius bróffir hans, ásamt
an Barnard, 14 ára, meff 1. Louwtjie og brúffarmeyjum.
verðlaun í tenniskeppm.
við hainn. Christiaan listli fann
þó ekki mjög fyrir þessu í æsku.
Hann lék sér við önnur börn
og var vel tekið á heimilum
þeinna. Að vísu mátti greina mun
»un í einstökum atriðum. Christ-
iaan þurfti ekki að búast við
neinum jólagjöfum; og þegar
feom að hinn-i árlegu íþrótta-
keppni Mjóp hann einn berfætt
ur. Christiaan og_ faðir hans
voru samrýndir. Á suninudög-
um gengu þeir oft út úr borg-
inni upp á hæð eina, þar sem
sá yfir dalinn; þar tylltu þeir
sér og röktu raunir sínar hvor
fyrir öðrum.
Séra Barnard hafði oft þung
ar áhyggjur og ekki sízt fjár-
hagslegar. Fjöiskyldan skuldaði
fimim hundruð pund í húsverði
auk ótaldra annarra smærri
skulda. Þetta var þungur baggi
fátæklingum. Við þetta bættist,
að elzti sonurinn hafði tvívegis
fallið við háskólapróf og eftir
var enn að komia þremur drengj
um geginum skóia,
Nánasti leikfélagi og vinur
Christiaans hét Midhel Ross-
ouw. Hann var af ríku foneldri.
Þeir Christiaan voru óaðskilj-
anlegir og Michel deildi öLlu
sínu með vini sínum. FjöLskylda
Michels bjó í sitóru húsi, sem
stóð ofarlega í hiáð og þar voru
ýmis ajaldséð tæki eins og út-
varp og ísskápur! Búrið þeirra
var líka alltaf troðifullt, en það
varð ekki sagt um búrið heima
hjá Chrisitiaan. Hann svaf oát
heima hjá Michel og borðaði
þar. Þeir brölluðu mangt saman;
ein iðja þeirra var sú, að þeir
hinupluðu tómum kornsekkjum
einu sinni í viku frá gömlum
kaupmanni og seldu honum sekk
ina aftur fyrir tvo shillinga
stykkið. Þannig útveguðu þeir
sér smá aukasfcilding. Og sá
gamli borgaði ævinlega refja-
laust.
Christiaan svaf I sama her-
bergi og Marius, bróðir hans.
Herbergi foreldra þeirra var
við hliðina. Þar var hjómarúm-
ið; stórt jámrúm, þar sem þeir
höfðu allir fæðzt, bnæðurnir,
nema Bamey, sá elzti. Hann lá
fyrir dauðanum í næsta rúmi,
þegar Christiaan fæddist. Svo
hár sitt. Hún hafði aldnei klippt
Christiaain skrapp ofit inn til fior
eldra sinna, áður en hann fór
að sofa, talaði smástund við þau
og horfði á móður sína bursta
hár sitt. Hún hafði aldrei klippt
það og það tók hernni í mitti.
Christiaain fannst hún mjög
falleg kona og dáði og elskaði
bæði hana og föður sinn mjög.
Þegar faanm hafði rabbað smá-
stumd við þau hélt hann inn til
sín. Hann minntist þá gjarnan
þesis, sem faðir hans hafði sagt,
að menn ættu að vera ferðibún-
ir, þegar guð kallaði þá; Christ
iaan hespaði því baenirnar af á
meittíma, stökk uppí og reyndi
að sofna áðUr en hanm dæi!
Christiaan var látinn hjálpa
til við húsverkim. Hann fægði
húsgögn, tróð þvottinn, bar eldi
við að og snerist. Verst þótti
honum að bóna langan gan.g,
sem lá um mitt húsið, en móðir
hans vildi að hann gljáði eins
og spegill og Cbristiaan máltti
bóna hanm vikulega. Hann var
því fegmastur, er kom að árlegu
sumarfríi fjölskyldunnar, en
það stóð í mánuð. Þá losnaði
hann við fjárans ganginn'. Barn
ardfjöLskyldan átti gamilan
Ohevrolet, sem hún ók í niður
að ströndiiimi. Þar átbu þau smá
hýsi. Þar um Slóðir voru svalar
ár, fiskisæld við ströndina og
mikLir skóg.ar uppaf, flullir af
aiUs kyns villidýrum. Séra Barn
ard tók son sinn oft í göngu-
flerðir um skógana. Hann hafði
verið veiðimaður á ymgri árum.
Ohriatiaan fékk því snemrna tiL
sögn í veiðum. Nærir má geta,
hvort ungum dreng hefur ekfci
þótt æsandi að geta rekizt á fíl,
hiébarða eða eiturslönigu á
hverju augnaibliki sem var!
Þarna heyrði hann lika sögur
og þjóðsögur um forfeður sdna,
Búana, sem komu yfir fjöllin og
nárnu þarna Land.
Svo lauk fríinu og skólinn og
langi gangurimin tóku við.Chrdst
iaam gekk vel í skóla. Móðir
hans hvatti hann, áfeaflega
hemnd var mietnaðanmál, að syn-
ir henmar næðu sem beztum
árangri á lífsbrautLnni. CJhrist-
iaan brást hemnd ekfei, varð yfir
leitt efstur í símum bekk. Auð-
vitað gat þó ýmislegt komið
fyrir. Einn kenmarinn hafði t.d.
þanm háttinn á, að gæti eimhver
ekki svarað spurningu, þá barði
hanm alian bekkimm með staf.
Gilti þá einu hvort nemandi
stóð sig vel eða ekki, þvi þótt
ei.nhver styndi upp svarinu, hélt
sá gamli áfram barsmáðimni þar
til hann var kominn hrimginn.
Christiaam kveðst hafa orðið eitt
fyrsta fórnarlambið, er hanm
kom í skólann. En aðferðin var
ótrúLega álhrifarík: aldrei féli
neimn í bekk þeseia kenmara!
Smám saman þunfti Ohristiaam
minni hvatnimgu; í honum tók
að vaxa eigin mietnaður. Hann
vamn tenniskeppni skóLa'nsss,
hanm var efstur á próf-
um, ‘hamn varð bezti hlaup-
ari skólams. Það varð æ
mieiri freisting að tafea ásfeorun
um. Brautim virtist bein þar tiL
hann tapaði tvívegis hlaupi fyr-
ir Daantjie, symi séra Rabie,
sem var fjórum árum eldri
en Chris og átti metið í mfflu-
hLaiupi í Vesturhériuð'Uinum.
Christiaan hafði lagt miikið á
sig fyrir væntanlegam sigur og
þetta féLL honum þumgt. Hann
varð efstur á lokaprófimu, hann
héLt brottfararræðuna, hamn
stóð fyrir vinsæLld hLjómsveit og
hamn ihafði Loks flemgið að kyssa
Sissie Grimbeeck, en það var
stúlka, sem hann hafði gengið á
eftir með grasið í skónum. AlLt
þetta taldi hann upp, er hamm
íhugaði máláð, en það vax ekki
nóg: hamn hafði tapað hlaiup-
inu fyrir Dantjie Rabie. Hanm.
hLjóp þetta hlaup ótal simmum
í hugamum næstu vibumar þar
tiL önnur og mikilrvægari keppni
kom til sögumnar: Hanm hafði á-
sett sér að fara til Höfðaborgar
og læra til laskinás.
Aðskiimaðurinn fékk bæði á
Christiaan og foreidra hans.
Móðir hans eldaði ekfcert memia
uppáhaldsréitti hans í vitou fyr-
ir förima og Ghristiaan ráfaði
um garðinn og nágrennið í
þumglyndisLegum hugieiðimg-
um. Hann vissi það eitt, að
hamn viirii verða læfcnir,
kamnski frægur laéknir. Ann-
ars var allt þotou huLið. Faðir
hans fylgdi homum í lestina.
Christiaam kyssti hann og sagð
ist mundu satona hans. Faðár
hans kvaðst mundu biðja þess,
að alLt gemgi honum í haginn
og bað hann vinma veL Meira
var ekki sagt. Hið síðasta, sem
Christiaan sá var faðir hans,
þar sem hann stóð á paLLinium
og veifaði þar til lestin. fór
fyrir Leiti.
Höfðaborg þótti homum ys-
mikil og hávaðasöm. Eltóki var
hanm áhugasamur um merkar
bygginigar, sem honum voru
sýndar, nema Groote Schuur
sjúkr.ahúsið, sem hamn starði
hugfaniginn á. Þar átti þessi
unigi maður einmitt eftir að
vinna frægan sigur; það var í
þeirri sömu byggingu, sem
hamn va.nn glímiuna við dauð-
an.n sjálfan.
Er í háskólanm. kom sá
Christiaan Barnard þegar, að
hamn var ekki mógu vel undir-
búinn. Hann varð að leggja
mjög hart að sér til þess að
vin.na upp tapið. H.anm skildi
ekki eimu sinmi algemgustu
fræðiheiti sem notuð voru við
kennSLuma. Skömmu siðar kom
svo í Ljós, að hamm átti ektoi
móg fyrir bókum og kennslu-
gjöld'um. Hann gekk á fumd
hástoólaritara og féfck hjá hon-
um þriggja ára námsstyrk með
því skillyrði, að hanm félii ekki
á eiimu einasta prófi, því þá
yrði styrkurimn tetoinn af hon-
um. Hanm sítundaði mámið nú
'háLfu hraðar. Hamn fékk smá-
lán hjiá bróður sínum o.g móð-
ur, en húm fyLgdist mieð ferii
hans liíkjt og hún ætti son í
StyrjöLd á erlendri grund.
Barnard keypti sér nauðsymLeg
ustu knufln'ingartæki og noWk-
ur dýr, fór með þau heim og
krufði þar til dagur reis. Hainm
varpaði öLLuim skemmitunum fyx
ir borð og einnig íþróttumum.
Þegar kom að próflum gekk
honum vel í ödíLu, nema dýra-
fræðinni. Þar var útMltið svart.
Barnard hugsaði ráð siltt. Hann
varð nauðsynlegia að fá mjög
góða eimkunn. Prófmiorgiujninm
fór hann snemma út að bygg-
imgumni, þar sem próf.a skyldi.
ALlir giuggar vor-u byrgðir
svo ekki sæist í dýr þau, sem
nememdur áttu að kryfja, en
þau lágu í bökku.m inni í stofu
á meðstu hæð. Barnard þefaði
allt hvað af tók og hélit sig
finma daiu-fa lykt af háfi. Hamn
var óviss, en settist úit í garð
og las al'lt, sem hann toomst
yfir um gerð háfsins. Lotos
voru stofurnar opnaðar og mem
endu'r ruddiust inm. Barnard
kveðst nærri hafa getað kysst
kvikindið, sem lá þarma á
bakkaraum fyrir framiam hamn
— en það var háfur! Barnard
fékk ágætiseinkunnir. Hann
var kominn vel á veg með að
verða alvöruJæknir. Hamn var
bnátt bominn á kaf í líffæra-
fræðima, Mfeðlisfræði, Líflefnia-
fræðg vefjafræði og tilrauma-
Hfeðlisfræði. Þarma átti fyrir
hionum að Mggja að dvelja í
fimm ár. Námið átti nú buig
hans í ríkara mæli en nokferu
sinni. Hanm sfcóðist öll próf með
ágætum. Þegar dró að lokuim
þriðja náims-ársinis lauk einmiig
fangeLsiisivist hams í feemn,sLu-
stofumum. Upp frá því átti
hann að skipta tím.a símum milLi
þeirra og sjúkrahússinis, þar
sem hamn skyldi stumda sjúfel-
inga í fyrisifca sinn. En áður en
kom að því, vildi mokfeuð til,
sem fékk hanm á þá söfcoðum, að
hamm gæti aldrei orðið sfeurð-
læfemir.
— Ég hafði haft fyrir venju
að fara heim til Beaufort West
á hverju sumri og hiltta fjöl-
skyldiu mína og vini. Þannig
viildi tiil þetta su.miar, sem hér
um ræðir, -að ég var þar við-
srtaddiur fyrsta uppstourð, s.em.
ég sá gerðan á ævimni. Bæja-r-
Læknir einn, van der Merwe að
nafni bauð mér að ver.a við-
staddiur, er hanm gerði
botnlangaskurð. Ég þáði boð-
ið og var eftirvæmtin'gLn upp-
máluð. AL'lt var reiðiubúið fyr-
ir aðgerðima. Ég var í fuLLum
Læknisskrúða. SjúMimgurinm
var ung stúiLka, og er ég
sá framan í_ hana þektóti ég
hana þegar. Ég hafði verið með
systur henmar fyri-r mökkrum
árum. Ég fýlgdiist grannt mieð
van der Merwe, er hanm bjó
sig undiir sfeurðiinn. Við lutum
yfir sj.úklimginm. Hann mund-
aði hnífimn og xisti fyrir; ég
flann skyndiLega tii miáttLeysis í
hnján-uim. Ég beið andartak, en
mér hægði ekki. Ég reikaði að
næsita stól og seig n.iður á
hann. Hjúkrunarfeonan sá hvað
verða vildi. Hún kom til mín
og hjálpaði mér út á gam-g. Það
var að Mða yfir mig Van der
Merwe lét sem eklkert hefði
gerzt þar til við ótoum heim.
Þá sagði hanm mér, að ég
skyld'i etokert óttast; þetta kæmi
fyrir beztu menm. Hamin út-
skýrði fyrir miér ýmsar huigs-
anlegar orsakir til þessa og
mæltist skynsamlega. Ég festi
mér orð hans í huga og varð
öllu rórra, er ég huigtteiddi
málið rnámar frá S'jón.arhóLi
hans. Þetba fær.i brátt af mér.
En ég komst brátt á aðna akoð-
un. Er óg kom aftur í skóLann
áttum við að taka tiL við krufln-
ingar. Þegar við komum inn í
sfeurðstofluna og Lakiinu var
lyft af eirnu líkimu kiom hin
sama tilfinning emn yfir mig.
Þetta var lfk stúltou, sem
hefði vei g-etað verið tvfbur.a-
systir hinmar fyrri. Ég reyndi
aLlt hvað ég gat að herðia upp
hugann, em áranigursLauist. Ég
fann glöggt hvað verða vildi,
2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
1, flebnú'air 1970