Lesbók Morgunblaðsins - 20.06.1971, Blaðsíða 4

VETRARKVÖLD
SMÁSAGA
EFTIR JÓNAS GUÐMUNDSSON, STÝRIMANN
BÓKMENNTIR
OG LISTIR
ifin jia I J^Kj
þuti wm*"iHSo
ifpaój npfjjjjí
»Jaa 11 |j 1 mwKífw,Kt'
ijrö-u \1 || 1 BtJUI
B pKjt m
Sf*6e á=~es.
Saltur vindurinn feykti rusl
inu & götunum og svipti til föt-
unum á fólkinu sem gekk með
storminn í fangið upp Vestur-
götuna, og ungi maðurinn
studdi stúlkuna út í bilinn og
hann var blár í framan af
kulda. Inni i vertshúsinu var
hlýtt, djúpt rökkur og fólkið
hvislaðist á og vandaði sig að
borða og tuggði með lokaðan
munninn, eins og fyrirlagt er í
dönsku blöðunum og í öllum
kurteisisbókunum. Yfir staðn-
um var auðsæ þvingun og hátíð-
leiki, þvi það hafði tekið með
sér helgrímuna, sem það ber
allan liðlangan daginn, þeg
ar það segir að sér liði vel og
að allt gangi bœrilega, þótt í
rauninni sé allt farið til hel-
vitis fyrir löngu og búið sé
að loka símanum.
Ljós; kertaljós flökta og
skapa eldforna dul. 1 raun og
veru minnir þetta þig á kirkju,
eða dauðann. Salurinn er næst
um fullur af fólki, sem þjáist
hvern dag og það hefur uppi
þvingaða kurteisi, því lika hér
kiknar það undir lífinu, sem er
fyrir löngu orðið óbærilegt,
eins og söluskatturinn. Þjón-
arnir bera á borð af miklum
hraða og öryggi og án minnsta
hljóðs. Skóhljóð þeirra drukkn
ar án neyðaróps í brokþykku
teppinu meðan hljómsveitin
leikur madrigalia, eða þung
lamalegan menuett, og fólkið
heldur áfram að borða og fel-
ur hjarta sitt og sorgbúna sál-
ina bakvið kalda grimu.
Hér inni er hlýtt og nota-
legt — friðsælt, þótt úti næði
norðanstormurinn og sjóblaut-
ir draugar hími í portinu hjá
Glasgow svo að skyggnir menn
verða að taka á sig stóran
krók.
Dyrnar á vertshúsinu opn-
uðust öðru hverju og bláir
menn og bláar konur
komu inn fyrir úr kuldanum
og svo lokaðist hurðin á aft-
urgöngurnar, sem biðu fyrir ut-
an. Sumir gengu varfærnislega
inn í salinn, framhjá fisksal-
anum, framhjá manninum með
full réttindi og framhjá litla
manninum, sem lét ekki lengur
bjóða sér svona framkomu; en
aðrir brostu afsakandi og fóru
upp stigann, uppá lífíæramark
aðinn til að gráta svolítið fram-
an í ekkjur og sveitamenn og
til að afklæðast vonieysinu um
Stund.
Vínið glóði í glösunum
og hlédrseg framkoma breyttist
hægt og hægt í innilegt við-
mót og handsöl og menn
horfðu djúpt í augu hver ann-
ars og svipurinn mildaðist.
Maðurinn sem var með full
réttindi var farinn að bjóða
stóru stúlkunni að hlaupa heim
og sækja pappíra upp á það
sem hann sagði; upp á full rétt
indi og stóra stúlkan reyndi að
þagga niður i honum og sagðist
trúa hverju orði. Full réttindi,
sagði hún. Ég trúi þér vinur
og sorg hans sefaðist og hann
fékk sér einn í viðbót, Full
réttindi.
Við næsta borð voru brúð-
hjón. Þau voru líklega börn
ennþá. Stúikan var samt stór,
en eitthvað svo jafnþykk
á alla kanta og hún var í hvít-
um kjól. Einhvern veginn
minnti hún mig á stórvaxið
fermingarbam og hold hennar
var hvítt, eins og hún flæddi
út um ermarnar og út um háls-
málið og maður bjóst við að ef
hún færi úr hvita kjólnum
myndi hún leysast upp; og
hún brosti raunalega þegar
þrjár konur í brakandi silki-
kjólum gaukuðu að henni einu
og öðru í lífsreglum og brúð-
guminn ungi var hengdur upp
á þráð og hann horfði skelfd-
ur á frænkurnar þrjár í silki-
kjólunum, þegar þær skipuðu
hinum að dansa við barnsmóð-
ur sina; brúðina. Seinna, sagði
hann biðjandi — seinna.
Kannski vildi hann ails ekki
dansa madrigala við þessa
stóru stúlku, sem hann hafði
kvænzt. Seinna, þegar einhverj-
ir eru á gólifinu og það var auð-
séð að við þessu hafði hann
ekki búizt. Líklega hefði hann
aMrei kvænzt, ef harm hetfði
reiknað með því að þurfa að
dansa madrigala innan um fólk
með grimur og angist í hjart-
anu — og við fundum að eng-
um leið í rauninni vél, nema
kannski fisksalanum, sem
kreisti hendurnar á konunni
sinni, sem var á rauðum spari-
kjól og með tennurnar uppi í
sér.
Fisksalinn var stór. Stór
fisksali o g éinhvem veg-
inn minnti hann á beinlausan
fisk. Það voru líklega engin
bein 1 honum og engin hár virt
ust vaxa á likama hans.
Fisksalinn og konan hans í
rauðum sparikjól skáru sig úr.
Ekki samt vegna þess að þau
væru afbrigðileg útlits, heldur
vegna þess að þau voru ham-
ingjusöm; án hinnar auð-
sæju þjáningar, sem mað-
ur skynjar aðeins með hjart-
anu. Þau nutu lífsins og fisk-
salinn þrýsti hendur hennar
bliðlega I stóru, hvítu höndun-
um sínum og horfði dulráðum
augum inn í svip hennar og
hún leit undan með þeim hætti,
er minnir þig á vorið og fengi-
tímann og alla ástina úti á víða-
vangi á vorkvöldunum og glóS
in i hjörtum þeirra hríslaðist
um þau í upphafning líðandi
stundar.
Fisksalinn og konan hans
dönsuðu hvem einasta dans.
Madrigala, menúetta, tangóa
og allt það og þau hlupu eins
og tvö saklaus börn út í voriS;
inn á litla dansgólfið fyrir end-
anum og þau tóku salinn í þrem
skrefum í djúpristum tangóum
og konungbomum völsum og
fisksalinn hca-fðist i augu við
kjökrandi fiðluna, sem grét
angurvært um sorgina og sár-
in, sem blæða inn. 1 dansin-
um sameinuðu þau á einhvem
máta, eftir því sem það er hægt
i rauðum sparikjól og fám glös-
um af vodka, suðræna glæsi-
mennsku og hirðsiði, vetrarfarf
mannlifs þess er lifað er upp
á eMrönd heimsins, þar sem
skyggnir raenn verða að taka
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
20. júní 19T1