Lesbók Morgunblaðsins - 20.06.1971, Blaðsíða 5

á -sig krók framhjá voðalegum
portum og uppvakningar með
garnagaul híma i skotum til að
verjast norðanhryssingnum.
Smám saman færðist ölv-
uð gleði i vitundina og griman
leystist upp í töfrum næturinn-
ar. Menn tuggðu nú með opinn
munninn, sungu rútulögin öll,
líka spítalalögin og óskalögin
og fiðlan grét, ellegar dillaði
og gaf undir fótirm og menn
sungu Hreðavatnsvalsinn og
störtuðu kórum og stöppuðu
niður hælunum eins og á Mall-
orca og gleðin náði svo há-
marki, þegar þeir gátu í kata-
lónískum ástarsöng klappað
saman lófunum fyrir ofan sitt
eigið höfuð og gert smelli með
fdngrunum, þvi allir voru
kastanettulausir I svipinn
og það brakaði í silki og pur-
pura og faldarnir lyftust ögr-
andi og að lokum minnti þetta
heizt á volduga gleðióperu í
kinversku leikhúsi, þar sem
draumurinn einn kemur í stað-
inn einn kemur í staðinn
fyrir þúsund hesta. Svo fór
fisksalinn að pissa.
Fyrst kreisti hann hendurn-
ar á konunni sinni mjúklega og
gleðin í hálfluktum augum
hans var mild og unaðsfull. Eft
ir að hann var farinn, leit hún
kringum sig, en skauzt svo upp
a liffæramarkaðinn, Hvað nú?
Hvað var hún að gera þangað?
Var þetta öll tryggðin við bein
lausan mann? — og við geng-
um einnig upp stigann til þess
staðar er siðasta vonin
deyr í hjartanu, unz hún vakn-
ar upp í barndómi vestur á
elliheimili.
Við gengum eftdr konu fisk-
salans fram hjá borði manns-
ins, sem var með pappira upp á
full réttindi og fram hjá borði
mannsins, sem lét ekki lengur
troða á sér. Hann sat nú einn
og talaði við vegginn andspæn
is sér og hann var hálfsokkinn
efan 1 jakkafötin, en reis
upp inn i fötunum öðru hverju
tál að hóta illu, en seig svo aft-
ux niður.
Stiginn upp í líffæramarkað-
inn var þröngur. Efst uppi á
skörinni sáust fyrstu merki
þessarar undarlegu félagsmála
stofnunar. Feitar ekkjur með
holur i staðinn fyrir olboga og
armbönd í húðinni og horfðu
dreissugar á konur, biðjandi á
kallmenn, sem hér voru aðeins
með tveim ellum og þær höfðu
málað foriúiðina á þyrstu and
litinu upp úr jukki og mirru.
FjóluMáu skuggarnir undir
augunum og exportstykkja-
rauðar varirnar mmntu á ná-
lægð framhaldslifsins og dauð-
ans og andlitin hvæstu, þegar
raunalegur maður leiddi inn-
virðulega á brott einhverskon-
ar sængurkonu í bleikbláum
kjól: En sá smekkur sagði lág-
vaxin kona með röng líkams-
hlutföll.
Máluð andlitin voru I beinni
röð meðfram langveggnum eins
og skildir á langskipi, albúnu
til siglingar. Máluð andlitin
lyítust, þegar við gengum inn
á skörina og þau horfðu illi-
lega á konu fisksalans, þegar
hún tiplaði meðfram langsúð-
inni þar sem hún blandaðist i
kSs vitfirrtra leikara og
kúnstnera og þingmanna i mál-
ErtaodSu þjániegarinnar og áður
en varði var hún komin í faðm
l'ramlmld á bls. 10.
Síðari hluti
1 Ijós kom, að frú Heiberg
hafði verið í tygjum við
sænskan barón, Gyllenbourg
að nafni og svo fór, að hún
fékk skilnað frá hinum útlæga
eiginmanni sinum og gift-
ist Svíanum. Þau settust að
í Kaupmannahöfn. Þetta olli
mikilli hneykslun og óvild
vina Heibergs í garð frú Gyll-
embourg, og Rahbekhjónin
buðust til að taka 10 ára gaml-
an son Heibergs, Johan Lud-
vig i fóstur. 1 maibyrjun 1802
kom fóstursonurinn í Bakka-
hús.
Kamma umvafði hann ást
sinni og vildi allt fyrir hann
gera, hóf að kenna hon-
um stjörnufræði og spænsku,
og hann tók þátt i garðyxkju-
störfunum með henni og gekk
ýmist undir viðurnöfnunum
„Undursamlegheitin,, eða „Sá
spánski". En Kamma, sem allt-
af var veikbyggð og heilsu-
tæp átti það til að vera m'jög
úriU og duttlungafull, ef henni
leið verr, þö ekki stæði það
lengi í einu og vildi það þá
vitna á drengnum. Hann þráði
alltaf móður sina og átti bágt
með að þola kuldann og illt
umtal í hennar garð í Bakka-
húsi, þar sem einungis
var dreginn taumur föður
hans. Þvi fór svo, að rökkur-
stund eina i janúar 1804, hvarf
hann óséður í burtu úr húsinu
og strauk til móðursystur sinn-
ar. Þar dvaldist hann í tvö ár,
en fluttist síðan alkominn til
móður sinnar og Gyllembourgs.
Þetta var Kömmu afskaplegt
áfall, en hún fyligdist þó alltaf
af ast og umhyggju með ferli
hans og fullar sættir tókust
þeirra á milli um áratug síðar,
þegar J.L. Heiberg hafði aft-
ur samband við Bakkahúsið, er
hann vildi koma „vaude-
villum" sinum á framfæri hjá
Konunglega leikhúsinu, en
Rahbek var þá i stjórn þess.
Rahbekhjónin voru ekki hrif-
in af þessari tegund leiklistar,
sem fékk þó inni á f jölum hins
virðulega leikhúss (svo sem
„Aprilsnarrerne" o.fl.), en inni
leg fölskvalaus var gleði
þeirra, þegar Heiberg hinn
ungi kom og las fyrir þau úr
„Elverhöj".
1 öngum sínum eftir strok
Johans Ludvigs eignaðist
Kamma einn sann bezta og
tryggasta vin, Jacob Peter
Mynster, prest í Spjelderup.
Carl, bróðir Kömmu, (sem hún
nefndi alltaf „Hufe"), var
kunningi séra Mynsters og
kynnti þau Kömmu. „Hufe"
dvaWist langdvölum i Bakka-
húsi, og þau systkinin undu
sér mjög vel í návist hvort
annars. Carl Heger var elsku-
legur maður og hvers manns
hugljúfi. Hann lagði stund á
guðfræði, en lauk aldrei prófi
og gerðist síðan bókavörður.
I>amiiíi var umhorfs innanstokks í Gamla Bakkahúsi, ljcaar vegur bess var sem mestur.
UNUHUS
KAUP-
MANNA-
HAFNAR
Eftir
Önnu Maríu
í»órisdóttur
Fræg er sagan um það, þegar
gest bar að garði í Bakkahúsi
og rakst á Carl Heger, hald-
andi í seglgamsspotta, sem
hann ; hafði bundið í
gluggapóstinn, og var hann í
óða önn að æfa sig í vagn-
akstri, en þau Kamma fengu
sér lánaðan hestvagn til að
heimsækja presttnn í Spjeld-
erup. Þrátt fyrir æfingar
bróðurins, batt Kamma inn-
rammaða mynd af Lúter a bak
hans á leiðinni, til að tryggja
það, að hún kaamist óbrotin á
leiðarenda, en hana haigðist
hún færa séra Mynster að
gjöf. Sjéif þóttust systkinin
vei'a sláitrarahjón frá Kaup-
mannah&ín, sem hygðust íala
kú í Spjelderup.
Séra Mynster kallaöi
Kamma aldrei annað en „Job
frænda". Vináttu sinni við-
héldu þau með bréfaskrrftum,
en auk þess fóru Rahbekhjón-
in stunduim í heimsókn til
Spjelderup. 1811 varð Mynster
kapellán við Frúarkirkiu í
Kaupmannahöfn, og Kamma
fór á hverjum suinniudegi til að
hlusta á hann predika, og
voru það eiginlega hennar
einu ferðir inn til bongarininar.
KomMiírshöllin og Bakkahús-
ið voru tveir andstæðir pólar
i Friðriksbergi. Vegur hailar-
innar var mestur á dög-
um Friðriks VI, sem löngum
dvaldist þar. Á suniuu-
döguon fór aLmúgiinn úr Kaup
mannahöfn út á „Fressberr" til
að sjá hátignirnar liða tignar- ,
lega hjá undir skrautleg-
um tjaidhimni á bátuam, sem
róið var eftir sikjum skemmti-
garðsins.
En þó að konuinglegar per-
sónur gengju ekki um lágreist-
ar stofur Bakkahúss. fór brátt
að venja komur sínar þangað
konungsborin vera i andans
rikL Og kom reyndar úr „höll-
inini", sonur aðstoðarráðe-
mannsins, un.gur, friður, svart-
hærður, lokkaprúður sveinn:
Adam OehlenscMager. Þeir
Rahbek þekktust áðuar og nú
tókst vinátta með Köinimu og
honum, og hét hann 1 rmmni
hennar hinum ólikustu nöfn-
um, svo sem ,Jiinn óskírOi '
Adam" og „adagioleikarinn".
Oehienschlágier var að stiga
fyrstu spor sin á skáldabraut
inni og las ósjaldan upp Ijóð
sin í Bakkahúsi. Kaamma sá
strax, hvað í honurn bjó, en
hikaði heMur ekki við
að hlæja að honum og setja
ofan I við hann, ef henni fiund-
Framhald á bls. 13.
20. júní 1&71
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5