Lesbók Morgunblaðsins - 20.06.1971, Blaðsíða 5

á sig krók rj’am'li]á voBalegum I
portum og uppvakningar með
gamagaul híma í skotum til að
verjast norðanhryssingnum.
Smám saman færðist ölv-
uð gleði í vitundina og griman
leystist upp í töfrum næturinn-
ar. Menn tuggðu nú með opinn
munninn, sungu rútulögin öll,
llka spítalalögin og óskalögin
og fiðlan grét, ellegar dillaði
og gaf undir fótinn og menn
sungu Hreðavatnsvalsinn og
störtuðu kórum og stöppuðu
niður hælunum eins og á Mall-
orca og gleðin náði svo há-
marki, þegar þeir gátu í kata-
lónískum ástarsöng klappað
saman lófunum fyrir ofan sitt
eigið höfuð og gert smellí með
fingrunum, þvi allir voru
kastanettulausir i svipinn
og það brakaði í sil-ki og pur-
pura og faldarnir lyftust ögr-
andi og að lokum minnti þetta
helzt á volduga gleðióperu i
kinversku leikhúsi, þar sem
draumurinn einn kemur í stað-
inn einn kemur í staðinn
fyrir þúsund hesta. Svo fór
fisksalinn að pissa.
Fyrst kreisti hann hendurn-
ar á konunni sinni mjúklega og
gleðin í hálfluktum augum
hans var mild og unaðsfull. Eft
ir að hann var farinn, leit hún
kringum sig, en skauzt svo upp
ó I iffæramarkaðinn, Hvað nú?
Hvað var hún að gera þangað?
Var þetta öll tryggðin við bein
lausan mann? — og við geng-
um einnig upp stigann til þess
staðar er síðasta vonin
deyr í hjartanu, unz hún vakn-
ar upp í barndómi vestur á
elliheimili.
Við gengum eftir konu fisk-
salans fram hjá borði manns-
ins, sem var með pappíra upp á
full réttindi og fram hjá borði
mannsins, sem lét ekki lengur
troða á sér. Hann sat nú einn
og talaði við vegginn andspæn
is sér og hann var hálfsokkinn
ofan í jakkafötin, en reis
upp inn i fötunum öðru hverju
tál að hóta illu, en seig svo aft-
ux niður.
Stiginn upp í líffæramarkað-
inn var þröngur. Efst uppi á
skörinni sáust fyrstu merki
þessarar undarlegu félagsmála
stofnunar. Feitar ekkjur með
holur í staðinn fyrir olboga og
armbönd I húðinni og horfðu
dreissugar á konur, biðjandi á
kallmenn, sem hér voru aðeins
með tveim ellum og þær höfðu
rnálað forhliðina á þyrstu and
litinu upp úr jukki og mírru.
Fjólubláu skuggamir undir
augunum og exportstykkja-
rauðar varimar minntu á ná-
lægð framhaldsHfsins og dauð-
ans og andlitin hvæstu, þegar
raunalegur maður leiddi inn-
virðulega á brott einhverskon-
air sængurkonu í bleikfoláum
kjól: En sá smekkuir sagði lág-
vaxin kona með röng líkams-
hlutföll.
Máluð andlitin voru I beinní
röð meðfram Iangveggnum eins
og skildir á langskipi, alfoúnu
til siglingar. Máluð andlitin
lyftust, þegar við gengum inn
ð skörina og þau horfðu illi-
lega á konu fisksalans, þegar
hún tiplaði meðfram langsúð-
inni þar sem hún blandaðist í
kös vitfirrtra leikara og
kúnstnera og þingmanna i mál-
Rtofu þjáiningairinnar og áður
en varði var hún komin i faðm
Framhald á bls. 10.
Síðari hluti
1 ljós kom, að frú Heiberg
hafði verið í tygjum vdð
sænskan barón, Gyllenbourg
að nafni og svo fór, að hún
fékk skilnað frá hinum útlæga
eiginmanni sínum og gift-
ist Svíanum. Þau settust að
í Kaupmannahöfn. Þetta olli
mikilli hneykslun og óvild
vina Heibergs í garð frú Gyll-
embourg, og Rahbekhjónin
buðust til að taka 10 ára gaml-
an son Heibergs, Johan Lud-
vig í fóstur. 1 maíbyrjun 1802
kom fóstursonurinn í Bakka-
hús.
Kamma umvafði hann ást
sinni og vildi allt fyrir hann
gera, hóf að kenna hon-
um stjörnufræði og spænsku,
og hann tók þátt í garðyirkju-
störfunum með henni og gekk
ýmist undir viðurnöfnunum
„Undursamlegheitin,, eða „Sá
spánski". En Kamma, sem allt-
af var veikbyggð og heilsu-
tæp átti það til að vera rrijög
úrill og duttlungafull, ef henni
leið verr, þö ekki stæði það
lengi í einu og vildi það þá
vitna á drengnum. Hann þráði
alltaf móður sina og átti bágt
með að þola kuldann og illt
umtal í hennar garð í Bakka-
•húsi, þar sem einungis
var dreginn taumur föður
hans. Þvi fór svo, að rökkur-
stund eina i janúar 1804, hvarf
hann óséður í burtu úr húsinu
og strauk til móðursystur sinn-
ar. Þar dvaldist hann í tvö ár,
en fluttist siðan alkominn til
móður sínnar og Gyllembourgs.
Þetta var Kömmu afskaplegt
áfall, en hún fylgdist þó alltaf
af ást og umhyggju með íerli
hans og fullar sættir tókust
þeirra á milll um áratug síðar,
þegar J.L. Heiberg hafSi aft-
ur sarrrband við Bakkahúsið, er
hann vildi koma „vaude-
villum" sínum á framfæri hjá
Konunglega lelkhúsinu, en
Rahbek var þá í stjóm þess.
Rahbekhjónin voru ekki brif-
in af þessari tegund leiklistar,
sem fékk þó iimi á f jölum hrns
virðulega leikihúss (svo sem
„Aprilsnarreime“ o.fl.), en inni
Xeg fölskvalaus var gleði
þeirra, þegar Heiberg hinn
ungi kom og las fyrir þau úr
„Elverhöj“.
1 öngum sinum eftir strok
Johans Ludvigs eignaðist
Kamma einn sinn bezta og
tryggasta vin, Jacofo Feter
Mynster, prest I Spjelderup.
Carl, bróðir Kömmu, (sem hún
nefndi alltaf ,,Hufe“), var
kunningi séra Mynsters og
kyrmti þau Kömmu. „Hufe“
dvaldist langdvölum í Bakka-
húsi, og þau systkinin undu
sér mjög vel i návist hvort
annars. Carl Heger var elsku-
legur maður og hvers manns
hugljúfi. Hann lagði stund á
guðfræði, en lauk aldrei prófi
og gerðdst síðan bókavörður.
Þannig var umhorfs innanstoklts í Gamla Bakkahiisi, begar vegur þess var seni mestur.
UNUHUS
KAUP-
MANNA-
HAFNAR
Eftir
Önnu Maríu
I>órisdóttur
Fræg er sagan um það, þegar
gest bar að garði i Bakkahúsi
og rakst á Carl Heger, hald-
andi í seglgamsspotta, sem
hann hafði bundið í
gluggapóstinn, og var hann í
óða önn að æfa sig í vagn-
akstri, en þau Kamma fengu
sér lánaðan hestvagn til að
heimsækja prestinn í Spjeld-
erup. Þrátt fyrir æfingar
bróðurins, batt Kamma inn-
rammaða rmynd af Lúter á bak
hans á leiðinni, til að tryggja
það, að hún kæmist óbrotin á
leiðarenda, en hana hugðist
hún færa séra Mynster að
gjöt Sjálf þóttust systkinin
vera sláitrarahjðn frá Kaup-
mannahöfn, sem hygöust fala
kú í Spjelderup.
Séra Mynster kailaði
Kamma aldrei annað en „Job
frænda“. Vináttu sinni við-
héldu þau með bréfaskrrftum,
en auk þess fóru Rahbekhjón-
in stunduon í heimsókn til
Spjelderup. 1811 varð Mynster
kapellán við Frúarkirkju í
Kaupmannaihöfn, og Kamma
fór á hverjum sutnmudegi til að
hlusta á hann predika, og
voi’U það eiginlega hennar
einu ferðir inn til bongarinmar.
Komumgsfoölliin og Bakkahús-
ið voru tveir andstæðir pólar
í Friðriksbergi. Vegur hallar-
innar var mestur á dög-
um Friðriks VJ, sem löngum
dvaldist þar. Á sunnu-
dögiuan fór almúgimn úr Kaup-
mannahöfn út á „Fressberr" til
að sjá hátignirnar líða tignar-
lega hjá undir skrautleg-
um tjaMhimni á bábuim, sem
róið var eftir sikjum skemxnti-
garðsins.
En þó að konumglegar per-
sónur gengju ekki um lágreist-
ar stofur Bakkahúss. fór brátt
að vienja komur sinar þangað
konungsbonin vera i andans
ríkL Og kom reyndar úr „höll-
mmi“, sonur aðstoðarráðe-
mannsins, un.gur, friður, svart-
hærður, lokkaprúður sveinn:
Adam Oehlenschláger. Þeir
Rahbek þekktust áður og nú
tókst vinátta með Kömmu og
honum, og hét hann í munni
hennar hinum ólikustu nöfn-
um, svo sem „hinn óskíröi
Adam“ og „ada.gioIeikarinn“.
Oehlenschlágier var að stiga
fyrstu spor sin á skáidabraut
inni og las ósjaldan upp Ijóð
sim í Bakkahúsi. Kamana sá
strax, hvað í honum bjó, en
hákaði heldur ekki við
að hlæja að honum og setja
ofan I við hann, ef henni fiund-
Framhald á bls. 13.
20. júní 1871
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5