Lesbók Morgunblaðsins - 09.01.1972, Blaðsíða 24

I»AÐ ER EKKI AÐ FURÐA
I»ÓTT PARÍSARBÚEM þyki
eftisjá að Les Halles. Þessi
gamii matvælamarkaður á norð
urbakka Signu á sér næstum
þúsund ára gamla sögu. Hann
er eidri en handritin okkar.
Snorri Sturiuson hefði sem
bezt getað komið þangað til að
fá sér bita, ef hann hefði ver-
ið túristi og næturhrafn á
borð við nútíma Islendinga.
Endur fyrir löngu tóku akur-
ytfkjubændur að koma með
grænmeti sitt- inn í Parísar-
borg og selja á götunni. Og
Gailar, sem við iesum um í
íornum latínutextum í mennta-
skóia, hafa vafaiaust lagt þang
að ieið sina með kjötskrokk-
ana sína. En árið 1181, á stjórn
arárum Filipusar Ágústusar
voru fyrstu þökin sett þama
upp, til að verja fólk og mat-
væli fyrír söl og regni. Og á
dögum Loðvilcs III. urðu til
stóru regnhlifarnar úr járni,
eem nú eru kaliaðar haliir.
Þama hefur svo verið liflegur
markaður á hverri nóttu í 800
Að inarkaðsskálunum í miðri Parísarborg streymdu hverja nótt trukkar með niatvæli borgar-
búa til næsta dags.
Elín Pálmadóttir
Minningarorð
um markað
ór i miðri Parisarborg, sem
með árunum og öldunum
teygði sig i allar áttir, þar til
imannfjöldi stórborgarinnar og
þrengslin gerðu út af við þetta
stóra, skemmtilega markaðs-
torg. Um aidaraðir urðu þarna
brunar, uppreisnir, hátiðir,
hengingar, skrúðgöngur, hækk
om á ostaverði og lækkun á
verði svinakjöts, slagsmál og
gleðifundir og skipti á fólki og
skoðunum miili blómkálshauga
eggjakarfa og sláturvagna. 1
800 ár þróaðist þarna sérstakt
mnannlif með sinum skemmti
lega blæ.
SKÁLDLEGAR EÝSINGAR
RITHÖFUNDANNA á lífinu á
þessum stað á síðustu öld settu
svip sinn á staðinn. Fyrir alda-
mót - komu kjóikiæddir karl-
jnenn og skrautbúnar konur
með skartgripi gjarnan frá
Maxims eða öðrum frægum
veitingastöðum. Fóikið viidi sjá
þennan „maga Parisar“, sem
Emile Zola lýsti svo: „Þessi
skrýtna borg með aðgreindum
hverfum, útborgum sinum,
(þorpum, vegum og gangstigum,
torgum og krossgötum, eins og
þessu hafi öliu verið forðað
undan rigningarskúr og stung-
ið eins og verkast vildi undir
þak.“ Alphonse Daudet sá
markaðinn elcki í eins róman-
tísku Ijósi í „Paris Vecu", þar
sem hann fjölyrðir með aðdá-
un um þessi stórkostlegu og al
veg einstæðu svinahöfuð, um
kæfuna, sniglana, dökku og
Ijósu bjúgun, þykku fiskisúp-
una o.s.frv., en honum liggur
heldur níðrandi orð til þess-
ara tötralegu gatna. Það var
þó ekki beint þetta, sem nætur
hrafnarnir voru að sækjast eft
ir í þessu skemmtilega hverfi,
þar sem, eins og Louis Aragon
sagði, „sverir og kröftugir karl
ar með bera, vöðvamikla hand
leggi virðast soga i sig og nær-
ast á móðurmjólk þessarar næt
urfóstru. Og tonn af grænmeti
hlaðast upp á gangstéttunum,
þar sem glóir á raðir af rauð-
um kjötslcrokkum.“
í SÍÐASTA SKEIÐ ÞESSA
MANNLÍFS náði ég, þegar ég
bjó í Paris fyrir 20 árum, þó
þá væri liðin sú tíð, að góðborg-
arar væðu skartklæddir bieyt-
una á markaðinum, skrýdd-
ir gimsteinum. Nú komu menn
þar nánast hversdagsklæddir,
eins og nú er siöur stórborgar-
búa, úr leikhúsum, kvikmynda
húsum eða af skemmtistöðum.
En aldrei hefi ég misst af því
að koma i Les Halles eina nótt,
hafi ég átt leið um París, þar
til nú siðast í fyrra — þá var
þetta aillt horfið. Orðið að nýj-
ffililll

M • •

UiU-l
'W> . llju
t— a-- i
'uni kældum og glæsilegum nú-
timabyggingum á 200 hektara
svæði sunnan við borgina í
Rungis, þar sem risinn er í stað
inn ein stærsta og nýtízkuleg
asta matvælamiðstöð 20. aldar
innar.
GAMLI MARKAÐSSTAÐUR-
INN I MIÐBORG PARÍSAR
blundaði ætíð á daginn, en um 2
leytið á nóttunni vaknaði hann.
f»á tóku að streyma að úr ölium
áttum stórir trukkar og alls
kyns farartæki, hlaðin matvæl-
um. Allt er losað á gangstétt-
irnar og innan skamms höfðu
heimamenn í Les Halies reist
þetta skammlífa borgarhveríi
til einnar nætur. Pýramídum
úr litium iaukum, háum súlum
af perum og löngum röðum af
rauðum nautakjötsskrokkum
er raðað upp af þeirri smekk-
vísi og nákvæmni, sem hver
kynsióð hefur lært af annarri,
og hefði ekki verið betur til
vandað á málverki.
Á HVERRI NÓTTU BÁRUST
ÞARNA orðið daglega 3000
tonn af grænmeti og ávöxt-
um, 750 tonn af kjöti, 300
af físki, 120 af smjöri og
40 tonn af eggjum, sem
allt átti eftir að fylla
maga Parísarbúa og gesta
þeirra næsta dag. Kaupendur
tóku að streyma að um 4
eða 5 ieytið. Eigendur litlu
veilingahúsanna fara þá að
velja sér efni í matinn handa
viðskiptavinum sínum, kaup-
mennirnir gera innkaup dags-
ins. í»eir ganga hægt fram hjá
röðum af svínahausum eða
ávaxtakössum, halla höfði og
virða þá fyrir sér með spek-
ingssvip, eins og gagnrýnandi á
málverkasýningu. Þeir vita að
velji þeir ekki vel hvem bita
fá þedr orð í eyra hjá vandlát-
um viðskiptavinum sinum og
geri þeir ekki góð kaup,
biómstrar ekki verzlunin og
hægar gengur að safna í spari
sjóðsbókina, til að geta keypt
sér lítið hús og setzt að uppi í
sveit í ellinni, sem er draumur
hvers hversdagsmanns í París.
A ÞESSUM TÍMA STREYMA
LÍKA A» GESTIR úr fjarlæg-
um hverfum Parísarborgar eða
frá Chicago eða þá enn lengra
að, til að fá sér franska lauk-
súpu í kránni á horninu eða
glóðarsteik við kertaljós í lit-
illi veitingastofu í stíl Muslcat
eranna uppi á annarri hæð. Og
jaínvel þó ekki sé borðað, er
alltaf skemmtilegt að reika
þarna um, hlusta á kliðinn og
draga að sér þennan skrýtna
þef og njóta andrúmsloftsins.
Ég á vissulega eftir að sakna
markaðarins Les Halles eins og
aðrir.
Um klukkan 7 tóku bílamir
jafnan að leggja af stað heim á
leið og farið var að hreinsa
staðinn. Næturhrafnarnir
hurfu i neðanjarðarlestirnar
og áður en langt um leið, var
þetta stóra svæði autt og
hreint, og tiibúið til að taka
við umferð dagsins. Með stækk
un borgarinnar reyndist þó si-
Á nýja markaðinum í Rungis
eru fínir loftkældir skálar, þar
sem upplýsingar og tilkynning-
ar berast stöðngt til seljenda
og kaupencla á sjónvarps-
skernmm.
24 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
9. janúar 1972