Lesbók Morgunblaðsins - 16.01.1972, Blaðsíða 7

Allt frá |tví að Bítlarnir hófu
fræs'ðarferil sinn hefur
George Harrison verið dular-
fulli inaðurinn í hljóinsveitinni.
Gítarleikarinn seni saindi ekki
nema eitt og eitt lag; os þá oft-
ast injög; gott, maðurinn sein
sagðist eiga í svo inikluin erfið
leikum ineð að seinja tcxta, en
barði þó saman jafn frábær-
lega Iiáðskan texta og „Tax-
man“ er. BítiIIinn sem sökkti
sér niður I indverska dulspeki
og nienningn og olli uppliafi
jógaævintýrisins fræga með
því að koma félögiun sínuin í
kynni við Maharislii Maliesh
Yogo. Einnig innleiddi hann
sítarinn í pnppið í hiiiu frá-
bæra lagi John Lennons, „Nor
wegian Wood“, og gerði hann
síðar að sígildtt rokk-hljóðfæri,
þegar hið stórkostlega iag
lians, „Witliin You, Without
You“, kom út á tíniainótaplötu
Bítlanna, „Sgt Peppers". Sé
litið á feril George sein laga-
sniiðs iná sjá franifarirnar allt
frá því liann saiudi „Cry for
a Shadow“ með John, jiar til
hann geftir út hið frábæra
þrefalda albtini sitt, „All
things must pass“, fyrir um
það til ári síðan. I»ó að lög hans
hafi verið fá á meðan hann var
með Bítliiniini, þá voru ]iau
iðulega mun betri en flest lög
Lennons og McCartneys, og sá
grunur læðist að manni að
hann hafi verið maðurinn á
bak við velgengni Jieirra. Sem
dæmi iná benda á „Wliile my
guitar gently weeps“ á hvíta
albiiniinu tvöfalda, „All too
much“ á Yellow Submarine,
„Something“ á Abbey Road og
ekki þó síðttr „Inner light“,
(aftan á Lady Madonna) og
„sönginn um gamla hrúna skó-
inn“ aftan á „The ballad of
Jolui and Yoko“.
En á meðan Bítlarnir voru
enn við lýði sendi hann einnig
frá sér tvær „sóló“-plötur
„Wonderwall Mtisie“ og „Elec
tronic Sounds“. Hvorugri plöt
unni var veitt nein sérstök
eftirtekt því að allir voru upp-
teknir af heiinilisástandinu hjá
John og Yoko. „Electronic So-
unds“ er í liæsta máta óvenju-
leg plata, á henni er ekkert
það að finna er lieitið getur
Iaglína. Við heyrum alls kyns
fiirðuhljóð, hainarshögg, suð í
Bítillinn sem leyndi á sér
bor hjá tannlækni (úff) og
þannig fram el'tir götunum.
„Wonderwall Music“ er aftur
á móti mun aðgengilegri plata
og- margt á henni frábært. Efn
ið er allt sainið, útsett og tekið
upp af George sjálfum, en
liann snertir ekki á hljóðfæri.
Lögin á plötunni, sem eru flest
ineð mjög austurlenzkum blæ,
leika ýmsir indverskir tónlist-
arnienn, ásaiut ekki ómerkari
mönnum en Astlion, Gardner &
Dyke, John Barham og fleir-
iim. Tónlistin var samhi fyrir
kvikmynd sem ber sama nafn,
en aðalhlutverkið í m.vndinni
fer Jane Birkin með, sú er
stundi „Je t'aime — moi ne
plus“ fyrlr einu eða tveimur ár
um. Einnig hyrjaði hann uin
þetta leyti að stjórna upptök-
um fyrir aðra listamenn með
góðum árangri. Má sem dæmi
nefna Billy Preston, Jackie
Loniax, Doris Troy, að
ógleymdri upptökunni á laginu
lians Ringos, „It don’t coke
easy“.
En eftir að Bítlarnir hættu,
tók Harrison sig til og tók
upp plötn. Hann hafði saiua
liáttinn á og þegar liann tók
upp „Wonderwall", var með
fjölda aðstoðarinanna, en spil-
aði sjálfur á gítar og sá um all-
an söng. Og útkoinan var væg
ast sagt stórkostleg. Albúmið
„All things iiiust pass“ inniliélt
ekki aðeins tvær stórar plötur
með 20 löguni heldur eina í við
bót með „janimi" Georges og
nokkurra vina lians. Tónlistin
var öll einstaklcga l'ágiið, hljóð
færaleiknr nijög vandaður,
upptaka Georges og Phil Spe-
ctor á köfliun meistaraleg og
það sem meira var: Textarnir
voru liver öðrum betri og
sýndu að hér var á ferðinni til
finninganænnir og djúpliygg-
inn maður sein lét sér ekki
nægja að sarga á gítar og
garga „Yeah, yeali". Og platan
fékk líka mjög góðar viðtökur,
eins og vinsældakosningar und
anfarlð hafa sýnt. Tveggja
laga platan „My sweet Lord“
seldist í slíkiim risaupplöguni
að annað eins liefur varla
þekkzt áður, og lagið var val-
ið lag ársins i M.M. nú í liaust.
í sumar hélt hann hljóinleika
i Madison Square í New York
til styrktar Bangla Desh hreyf-
ingiinni. I>ar koinu fram auk
hans stórstjörnur eins og Bob
Dylan, Eric Clapton, Ravi Sh-
ankar en liaiin kenndi George
á gitar, og Leon Russell, að ó-
gleymdinn Ringo gamla Starr.
in.iOmleikarnir hliitu frábært
lof Jieirra er Jiar voru og allt
heila klabbið var kvikmyndað.
Einnig var tónlistin öll tekin
ujip og er áforniað að gefa út
plötur með úrvali af Jieirri tón
list sem þar var flutt en kvik-
myndina á að selja til sjón-
varpsstöðva. Allur ágóði á að
renna til flóttamannanna í
Bangla Desli. Auk alls Jiessa
samdi George lag uni Bangla
Desli og gaf út, en það fékk
lieldur dræmar viðtökur þrátt
fyrir að gæðin vantaði ekki.
En livað er á döfinni lijá
George? llann var nýlega við-
staddur opnun splunkunýrra
upptökusala, sem byggðir voru
sérstaklega fyrir Bítlana og lét
|)á liafa eftir sér nokkur atriði:
„Ég er allur í Bangla Desh
söfnuninni um þessar nmndir,
verkefnið á hug minn allan. Ég
hef verið að ljúka við „mix-
inguna" á plötuniii og líka ver
ið að ganga frá filmunni. Pliit-
urnar verða líklega J)rjár í
albúniinu. Ef til vill mun ég
lialda nokkra liljómleika til
viðbótar, málefninu til styrkt-
ar“. Um nýja stúdíóið sagði
liann: „Þetta á að vera Jiað
bezta í heiminum í dag. l>að er
dálítið leiðinlegt að það skuli
hafa verið byggt handa okkur
og svo erum við iiættir sanian.
Við munum J)ó nota J)að, hver
i síiiu lagi, einnig Jieir lista-
menn sem gefa út lijá Apple og
eins verður það til leigu."
Það er hálf kaldhæðnislegt
að George skyldi vera einn
Bitlanna viðstaddur npnunina.
Þegar Jieir stofnuðu Apple
átti Jiað að vera til að gera allt
frjálsai-a og betra hjá Jieim.
I>að liefur þvert á móti orðið
þeim gífurlegt þrætuepli. Ef til
vill er ástæðan sú, að Paul
McCartney, sem er „einn gegn
ölliim liiiiiiin þremur", þoldi
ekki að finna að hann var ekki
liæfasti maðurinn í hljómsveit-
'nni. McCartney má eiga það
að hann hefur alla tíð samið
góð lög, spilað vel á bassa og
sungið vel. En hann liefur stað
ið í stað að niiklu leyti. Sú tón
list sem hann flytur í dag er
mjög svipuð J)\í fyrsta scin
kom frá Bítlunum, það er bara
niiklii vandaðra og er Jiað vel.
I>að hlýtur að hafa ierið mikið
áfall fyrir liann að sjá
George afhjúpa sig eins og
blóm eftir langa og' umhirðu-
sama ræktun. Fjölbreytt tón-
list er sá áburður sem George
hefur fengið í geginun árin og
það er aðalástæöan fyrir þvl
að liann keniur nú fram sem
jafn mikill tónlistarniaður og
raun ber vitni. Hann er sá seni
aldrei er ánægður, vill full-
koiuna allt, og eins og í svo
niörgu öðru, J)á na>st aðeins
góður árangnr í tónlist, að
Jiessi hugsunarháttiir sé fyrir
hendi.
Nú er sem betur fer allt út-
lit á að sanikomulagið niilli Bítl
anna lagist eitthvað. Þrátt fyr
ir ýmsa leiðindaatburði skul-
uni við gleðjast yfir því að Jieir
skyldu hætta að starfa sanian,
því að það varð til Jiess að það
bezta koni í ljós. Og við skul-
um niinnast Jiess sem Harrison
segir:
„All tliings must pass,
All things iimst pass away,“
en það útleggst: „Allt verður
að liafa sinn gang.“ ój.
Kvikmyndir
uninni koma aldrei fyrir sjón-
ir okkar.
Fæstir hérlendis gera sér
þetta ljóst þótt þeir telji sig
sanna unnendur lista og menn-
ingar, en þó virðist sem ýmsir
séu samt að vakna og skilja
mikilvægi þess að ráða hér bót
á.
Til þess að fá nokkuð raun-
hæfa mynd af ástandinu, hefur
verið leitað til þeirra, sem fást
við að skrifa um kvikmyndir
fyrir dagblöðin og lagðar fyrir
þá spurningar, sem birtast
ásamt svörum þeirra o.fl. siðar
í þessum þáttum. Þeir fylgjast
áreiðanlega bezt með því, sem
gerist hér heima og erlendis í
kvikmyndamálum. Þeirra álit
er því líklegt til þess að skapa
umræðugrundvöll um þessi
mál. Væri fróðlegt siðar meir
að heyra álit kvikmyndahúsa-
eigenda á þeirri könnun.
Ekki er hægt að tala um
alvarlega kvikmyndagerð á
íslandi við núverandi að-
stæður. Það verður hins veg-
ar ævintýri líkast, ef hug-
leitt er hvað Loftur Guð-
mundsson og Óskar Gislason
gátu gert hér fyrr á árum við
frumstæðar aðstæður. Ekki er
ósennilegt, að mörgum þætti
forvitnilegt að kynnast því æv
intýri nánar. Ber mynd Óskars
„Síðasti bærinn í dalnum", sem
nýlokið er endursýningum á,
þessum ævintýratímum ótví-
rætt vitni, en meira um það
seinna. Það litla, sem nú er
gert, er á heimildamyndastigi,
enda segir Gísli Gestsson, einn
úr okkar fámenna hópi kvik-
myndagerðarmanna, sem nú
starfar við eigin kvikmynda-
framleiðslu, að „byrjunin"
hljóti að vera heimildamynda-
gerð, a.m.k. fyrstu 5—10 árin,
við séum nú rétt að byrja.
Mynd Gísla, Reykjavík, gerð á
árunum 1969 1970 á vegum
Reykjavíkurborgar, var frum-
sýnd á listahátíð í Reykjavík
í júní 1970. Á listahátíðinni
voru einnig frumsýndar tvær
myndir eftir Ásgeir Long, Búr-
fell, gerð fyrir Landsvirkjun á
árunum 1966—1970 og ABU,
gerð fyrir samnefnt sænskt
veiðitækjafyrirtæki á árunum
1968- 1969. Þorgeir Þorgeirs-
son hefur gert fjórar kvik-
myndir síðastliðinn áratug.
Að síðustu má nefna þá Ósvald
Knudsen og Kjartan Ó. Bjarna
son, sem einnig hafa gert heim-
ildamyndir. Eru Surtseyjar-
myndir Ósvalds vafalaust
þeirra frægastar. Til saman-
burðar mætti til gamans geta
þess, að Loftur Guðmundsson
reisti kvikmyndaver (sveitabæ)
við Meðalfellsvatn í Hæk-
Framhald á lils. 11.
16. janúar 1972
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7