Lesbók Morgunblaðsins - 26.03.1972, Qupperneq 8
SKALIN
SMÁSAGA
eftir
Ingólf Jónsson
frá Prestbakka
Þorgelr, a8sto8arma8ur ft Sarnlnu,
hrökk við og reis upp úr stólnum, þar
sem hann hafði sofnað sem snöggvast.
Sofnað, já, og það í miðjum vinnu-
tímanum. Sofnað hér innan um alla
þessa gömlu muni, sem honum hafði ver
ið trúað fyrir að gæta og sýna þeim,
sem kæmu. Já, svo sannarlega hafði
hann sofnað og það, sem meira var,
hann var svo syfjaður, að hann hefði
helzt kosið að láta sig dreyma áfram.
Dreyma. Hann Þorgeir var nú enginn
draumamaður og var því vanastur að
gera góðlátlegt grín að þeim, sem gengu
um garða með slíka óra. Eins og draum-
ar væru nokkuð annað en ein bábilj-
an. Það var nóg af þeim, þó að fólk væri
ekki að þvæla um drauma sína við
hvern sem var.
En þó. Þessi draumur vildi ekki víkja
úr huga hans og þrátt fyrir rótgróna
vantrú sina á draumum, fór Þorgeir að
rif ja hann upp fyrir sér.
Hann hafði verið staddur í stóru húsi
meðal fjölda fólks, sem klætt var forn-
legum búningum. Fólk þetta kraup á
kné frammi fyrir aitari, en við það stóð
dökkklæddur maður með silfurlitaða
skál, sem hann hélt uppi með báðum
höndum.
Skálin var þó ekki stór, en á báðum
hliðum hennar, þeim er hann sá, voru
örsmá en undurfögur englalíkneski. Höf
uð engillíkneskjanna voru beygð eins
og í bæn og allt í einu skynjaði hann,
að allt þetta fólk var að biðja til Guðs
um vernd gegn aðsteðjandi hættu. En í
sömu andrá ruddist hópur vopnaðra
manna inn í húsið. Menn þessir voru i
öilu eins og viKingum naroi verm lyst
ibókum.
Þeir gengu snúðugt með brugðnum
sverðum og öxum inn að altarinu og
einn þeirra er virtist foringinn, stór-
vaxinn rauðskeggur, þreif hlæjandi
skálina úr höndum dökkklædda manns-
ins og síðan ráku menn þessir fólkið á
undan sér eins og fé út, og niður að
ströndinni, þar sem langskip lágu við
landfestar.
Þar höfðu kveinstafir nauðstadds
fólks blandazt saman við gný hafs og
hvin storms unz allt í einu var skipt
um svið i draumnum.
Nú var Þorgeir staddur á stað, þar
sem allt kom honum kunnuglega fyrir
sjónir. Hann þekkti þennan fjörð, þess-
ar sumargrænu eyjar og þetta bláa og
bjarta fjall í norðri og einnig þessa
mýri þar sem hann stóð og reykir, sem
stóðu upp af heitum laugum nokkru
neðar komu honum kunnuglega fyrir
sjónir.
En maðurinn, sem stóð þarna rétt hjá
honum var honum alveg ókunnur. Þetta
var maður klæddur síðri hettu í kufli,
með reipi utan um sig miðjan, en þessi
kuflmaður hélt á stórum böggli í hend-
inni.
Maðurinn skimaði alit í kringum sig,
en virtist ekki sjá neinn og leysti þá
utan af bögglinum. Þorgeir sá sér til
undrunar skálina björtu, sem rauð-
skeggjaði vikingurinn hafði hrifsað til
sín, en nú voru englarnir fögru horfnir
af henni fyrir löngu?
Þetta er það eina, sem mér tókst
að bjarga úr klaustrinu og róa með til
lands, og því skulu þeir aldrei ná þess-
ir útlendu ránsmenn. Skál heilagrar
Maríu skal hér grafin, unz biskup Jón
og synir hans koma og taka við eign
Guðsmóður," tautaði kuflmaðurinn og
setti skálina varlega frá sér. Síðan tók
hann beltishníf undan kufli sínum og
skar stóra ferhyrnda torfu, sem hann
reif upp með höndunum. Síðan skar
hann einnig upp moldarhnausa og bjó
til holu nægilega stóra til að rúma skál
ina. Moldina setti hann á klæðið, sem
hafði verið utan um skálina og gætti
þess, að sem minnst vegsummerki sæj-
ust. Þá lét hann skálina niður í hol-
una og grastorfuna yfir og jafnaði eftir
föngum. Batt siðan vandlega klæðið ut-
an um moldarhnausana. Þegar hann var
ánægður orðinn með verk sitt sneri
hann frá og gekk álútur nokkur skref
frá holunni, en hneig þar skyndilega
niður.
Þorgeir gekk til kuflmannsins og
leit framan í hann og sá þegar að hann
var látinn. Það var brýn þörf á að ná
í hjálp, en nú þegar hann leit út úr
mýrinni í átt til borgarinnar sá hann
enga borg. Aðeins fá hús á strjálingi,
þar sem höfnin átti að vera. Allt varð
svo óraunverulegt i draumnum. Fjar-
lægðir og holt skiptu ekki máli, en
hann sá yfir þetta allt og þekkti ekki
sína eigin borg, því að hún var ekki
sjáanleg fremur en hún hefði aldrei ver
ið reist.
En þar sem Þorgeir stóð þarna við
hlið látins munksins, því að munkur
hlaut þetta að vera hugsaði Þorgeir,
fylltist umhverfið af þoku, sem byrgði
honum sýn um stund.
Svo birti á ný, og þá stóð gamalt
hænsnahús, fyrir framan hann og það
stóð einmitt yfir gröf skálarinnar
björtu, en hún var ekki í gröf sinni,
því að hann gat ekki betur séð, en hún
stæði framan við hænsnahúsið.
En nú var skálin ekki lengur björt
heldur svört á litinn og sýnilega verið
notuð sem matarskál fyrir ótaldar kyn-
slóðir hænsna.
En þegar Þorgeir ætlaði að ganga til
og athuga skálina var draumnum lokið
og hann haíði vaknað í stól sínum i
safninu, þar sem hann stóð nú.
„Rólegur dagur í dag,“ sagði safn-
stjórinn um leið og hann snaraðist inn í
stofuna. „Það var svei mér ekki ónýtt
draslið, sem hann Keli af Haugunum
kom með um daginn," — hélt hann
áfram. — ,,í þvi var þessi svarta
hænsnaskál úr Laugadalnum, sem
reyndist þegar ég lét rannsaka hana
úr skíra silfri. Irsku silfri maður frá 9.
öld. Mér fannst alltaf eitthvað undar-
legt við skálartetriö og svo rispaði ég
hana með hníf og þá var sárið bjart
og skínandi. Ég lét svo rannsaka hana
og þá reyndist efnasamsetningurinn
írskur eins og ég sagði áðan. En hún
er víst jarðfundin, þ.e.a.s. grafin upp
úr grunni hænsnahússins, svo að Land-
safnið klófestir hana. Það verður að
hafa það. En viltu í nefið. Þorgeir. Mér
sýnist þú svo daufeygur. Hefur þú dott
að, drengur," — og nú brosti þessi
áhugasami safnstjóri íbygginn framan í
Þorgeir. — „Já, ég hef víst dottað i
stólnum," svaraði Þorgeir um leið og
hann tók við neftóbaksdósunum. „Það er
svo heitt hér inni."
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
26. marz 1972