Lesbók Morgunblaðsins - 16.04.1972, Blaðsíða 12

ljós. Eng’inn vildi af þeim vita.
Hús þeirra og eignir voru
brennd. Enginn sýndi þeim
meðaumkun. Allir vissu, að
refsin.g Guðs hafði lostið þá, af
því að þeir hefðu syndgað. Guð
sjálfur hafði ekki einu sinni
meðaumkun með þcim, svo að
þá var ekki hægt að ætlast til
slíks af mönnunum. Röksemda-
færslan var fullkomin, óyggj-
andi, og eftir henni var farið
samvizkusamlega.
1 HVERT SKIPTI sem Frans
kom auga á þessar mannverur,
varð honum illt og óglatt, og
hann skalf af ótta við að smit-
ast. Þvi tók hann þá fyrir vit
sér og flúði. Þessi afskræmi
mannsmyndar voru á sinn hátt
ímynd alls þess, sem hann vildi
forðast og varast —- hins ljóta,
óhreina, spillta. Þau særðu til-
finningar hans og þrá hans eft
ir hinu fagra og fullkomna. Svo
það var ekki um nema eitt að
ræða — að flýja.
EN SVO VAR ÞAf) DAG
NOKKURN, að Frans kemur
riðandi eftir skógarstig, þungt
hugsi og veitir engu eftirtekt í
kring um sig. Skyndilega nem-
ur hesturinn staðar við ein-
hverja hrúgu, sem liggur á
miðjum stígnum. Frans hrekkur
við: þetta er holdsveikisjúkling
ur. Fyrstu viðbrögð hans voru
þau að snúa hestinum á harða-
stökk burtu, — en það var eins
og eitthvað héldi honum föst-
um. Og í huga hans lýstur nið-
ur þessari spumingu: Flýði
frelsarinn hina holdsveiku?
Hann hafði nýlega lesið um
það i guðspjöllunum og mundi
það orðrétt: Og sjá, likþrár
maður kom til hans, laut hon-
um og mælti: Herra, ef þú vilt,
getur þú hreinsað mig. Og
hann rétti út höndina, snart
hann og sagði: Ég vil, verði
þú hreinn! Og jafnskjótt varð
likþrá hans hrein.
Frans sté hægt af hesti sin-
um. Hann tók fram pyngju
sína, laut niður og lagði hana
við hlið hins sjúka. Síðan tók
hann í afmyndaða hönd hans
— og kyssti hana, með virð-
ingu og varfæmi eins og væri
þetta hönd heilags manns.
Augnablik horfir hann i augu,
sem eru eins og botnlaust hyl-
dýpi örvæntingar og sársauka.
Án ógleði eða ótta horfir hann
beint framan í hina neflausu
ásýnd. Meðaumkun og samúð
blossa innra með honum, þeg-
ar hann sér votta fyrir hinni
þögulu undrun og þökk í svip
hinnar hrjáðustu mannveru á
jörðu.
Hann gerir krossmark yfir
henni og án nokkurs asa, róleg
ur og öruggur, gengur hann til
baka til hests síns. Hann held-
ur áfram heim á leið. Unaðsleg
tílfinning gagntekur hann.
Hann hefur sigrazt á sjálfum
sér. Hann finnur, að það hafa
orðið tímamót í lífi hans. Aldrei
hefur hann lifað slika sælu-
stund.
Skammt frá Assisi var göm-
ul kapella, San Damiano, sem
vax að hruni komin. Þangað
varð Frans oft reikað. Svo var
það eitt sinn á fögrum sumar-
degi, að Frans reið þar fram-
hjá í bezta skapi, því að hann
hafði öðlazt mikið af sinni fyrri
lifsgleði og heilbrigði eftir
hinn merkilega fund hans og
holdsveika mannsins. Hann sté
af baki og gekk inn í hina hrör
legu kapellu.Við róðukrossinn
féll hann á kné og baðst fyrir,
lengi, lengi. Hann ákallaði frels-
arann á krossinum og bað um
að mega feta í fótspor hans,
fylgja honum gegnum þján*
ingu til sigurs.
Allt í einu virtist honum
frelsarinn stíga niður af kross
inum, lúta niður til sín og taia
til sin:
Frans, endurreistu kirkju
mína, þvi að hún er orðin svo
hrörleg.
Röddin! Hann hafði heyrt
þessa rödd áður — þegar hann
lá veikur í Spoleto og fannst
hann vera ógæfusamasti mað-
ur í heimi. Far þú heim til Ass-
isi og bið þú mín þar, hafði
hún sagt. Og nú var biðinni
lokið, nú var ekki lengur um
neitt að efast. Og Frans hróp-
aði Já, Herra, Já, Herra, ég vil
gera allt, sem þú biður mig um.
Hann þaut þegar út úr kap-
ellunni og gekk nokkrum sinn-
um í kringum hana til að sjá,
hvar væri bezt að byrja, þvi
að það ætlaði hann að gera
þegar i stað. Siðan klæddi hann
sig úr að ofan, því að hitinn
var mikili, og tók til óspilltra
málanna. Og hann söng við
virmuna — trúbadúrsöngva,
því að nú var hann sæll og
glaður.
En að loknu dagsverki
fannst honum heldur litið hafa
áunnizt. Honum var ljóst, að
hann þyrfti að afla efnis til
uppbyggingarinnar, múrsteina
og kalks, en það var lítið i
pyngju hans, enda ýmsir þurf-
andi orðið á vegi hans fyrr um
daginn. Hann varð því að fara
heim til að ná í peninga. En
þegar þangað kom, reyndist
meistari Pietro hafa farið að
heiman um morguninn og var
ekki væntanlegur fyrr en eftir
nokkra daga. Og móðir hans
hafði enga peninga aflögu, því
að eiginmaður hennar var að-
sjáll í fjármálum öðrum þræði,
þótt hann væri örlátur við son
sinn.
EN FRANS GAT EKKI BEÐ-
IÐ. Gömiu kapellttna þurfti nú
aJlt i einu að endurbyggja hið
bráðasta. Og svo fékk hann
hugmynd, sem hann hratt þeg-
ar í framkvæmd. Hann tók
nokkra dýrmæta klæðastranga
af birgðum föður síns og hélt
sem leið lá á vefnaðarvöru-
markaðinn í Foligno. Þar tókst
honum að vekja eftirtekt á sér
með því að sitja á hesti sinum
og syngja trúbadúrsöngva frá
Provence, og þaðan voru hin
dýrmætu efni, sem hann bauð
til sölu. Hann sýndi frábæra
söluhæfileika og tókst að selja
öll efnin fyrir gott verð. Og síð
an seldi hann hestinn, hnakk-
inn og boizlið og hélt svo fót-
gangandi til San Damiano. Þar
hitti hann fyrir gamla prestinn
sem sá ura kapelluna, og rétti
fram pyngjuna. En sá gamii
hristi höfuðið og sagði: Þetta
er ekki hægt, sonur minn. Pen
ingana á faðir þinn, en ekki
þú. Ég held, að sú kirkja, sem
þú vilt byggja, verði fegurst,
ef þú aðeins gefur frelsaran-
um það, sem er þitt eigið, og
það er hjarta þitt og hendur.
Frans varð fyrir vonbrigðum,
ekki sízt af þvi að hann fann,
að þetta var rétt, og það hefði
hann átt að vita.
NiðurJag í næsta blaðí.
MANNA
BEZT
HÆRÐUR
,JÞESSIR síðhærðu, skítugu
unglingar i skræpóttum fötum,
slagsandi og flaksandi um göt-
umar. Og nú eru sumir farnir
að ganga með bárbönd, eins
og stelpur"
Hver kannast ekki við þenn
an söng á undanföraum árum?
En hefur ykkur nokkura tima
dottið í liug, að þeir sem þann-
ig tala eru ef til víll mestu að-
dáendur íslenzkra fornbók
mennta, þar sem síðhærðar og
litklæddar kempur geysast um
hverja blaðsíðu? Á myndum
eru þeir meira að segja stund-
um sýndir með ennisspangir
eða hárbönd. Ætli þéssir
miklu fornkappaðdáendur
haldi, að Gunnar á Hlíðarenda
hafi verið burstaklipptur? Og
livað skyldi hann hafa l>vegið
sér oft um hárið?
Hér uni kvöldið var ég á leið
í bæinn í strætisvagni. Á
nokkrum viðkomustöðum í
röð komu inn í vagninn bítil-
hærðir unglingar í hópum. Af
tilviljun vissi ég, að þeir voru
á Ieið á árshátið í skóla sínuni.
Þeir, sem ég sá, voru með glans
andi hreint og villt nýþvegið
hár og margir í allavega köfl-
óttum og litskrúðugum fötum.
Mér varð hugsað til minna jafn
aldra, sem notuðu dökku ferm-
ingarfötin sín með flibba og
bindi eins lengi og þau entust
og voru eins og litlir karlar.
Ég munði, að ég óskaði þess á
mínum skólaáriun, að karl-
menn fengju líka að ganga í lit
skrúðugnm fötum eins og við
stúlkumar. (Að vísu minnist ég
eins og eins í fallega bláum eða
brúnum gaberdínfötum). Nú
hefur þessi ósk mín rætzt.
En það sem mér þótti vænst
um að sjá hjá þessum ungu
Hvert stefna
Bandaríkin?
Framh. af bls. 3
an veginn allsheaiarkreppu. Á
öllum öðrum sviðum hafa orðið
framfarir, eða ástandið að
minnsta kosti ekki versnað. Lít
um t.d. á húsnæðismálin, en á
síðastliðnum 30 árum hefur
heilsuspillandi húsnæði minnk
að um hehning alls staðar í
landinu. Enn er mikið ögert til
að bæta samgöngur, en þær
hafa þó ekki versnað til muna.
Yfirgnæfandi meirihluti
amerískra borgarbúa, líklega
95 —98% eru andvigir útþenslu
úthverfanna, sem stundum geta
teygt sig yfir tugi kilómetra
svæði, þéttskipuð Iitlum hús-
um. Þetta fólk vill byggja
hringlaga borgir, þar sem á
rennur í gegnum miðja borgina
og grænir grasfletir hér og
hvar hvíia augun frá litiaus-
um byggingum. En 85% Amerí
kana kjósa að búa í úthverfum
og þeir eru meirihluti lands-
manna. Borgarbúar, sem eru
óánægðir yfir að fá ekki þær
niönnimi, var gleðin og eftir-
væntingin sem skein út úr svip
þeirra allra. Þrátt fyrir 4000
ára gamla spá um, að æskan
sé á hraðri leið til andskotans,
má enn í dag lesa barnslega
gleði og tilhlökkun í svip biftt
hærðra unglinga í skræpóttum
fötum á leið á skemnitanir í
breytingar, sem þeir vilja,
kenna skipulaginu um. Ef borg
arbúar hættu að þrjózkast
gegn útþenslu útborganna og
legðu sig fram við að vinna að
málamiðlun hlyti að finnast við
unandi lausn.
Blaðam.: Finnst yður eltki
útborgirnar andiega niðurdrep
andi staðir?
Kahn: Nú talið þér svo sann
arlega eins og yfirstéttarmað-
ur, persónulega er ég raunar
sammála, en 85% Bandaríkja-
manna eru á annarri skoðun.
Blaðam.: Úthverfahugsunar-
hátturinn er nú engin hvatn-
ing andlegu lífi og hann skap-
ar ekki jákvæð viðhorf hjá
fólki.
Kalm: Við verðum þá að
reyna að koma til móts við út-
borgirnar, flytja til þeirra það
bezta úr borgarmenningurmi
og byggja þar upp fjölbreytni
svo að þær likist borgum í æ
ríkara mæli. Við verðum að ná
til íbúa útborganna og hafa
uppi jákvæðan áróður. Ekki
má þó gleyma því, að amerisk
menning er haldin hleypídóm-
um gegn borgariífi. Stofnend-
ur amerísks þjóðfélags litu á
borgir sem spillingarbæli frem
glaitmbæjum borgarinnar, al-
veg sömu tilhlökkunina og
skein út úr andlitum ungling-
anna, sem stikluðu mýrarfló-
ana á þúfnakolliinttm á leið á
harmonikkuböllin eða til að
sjá sína Skugga-Sveina fyrir
stríð.
Frú Fertug.
ur en staði, þar sem andlegt li£
blómgaðist og endurnærðist.
Ameriskur nútlmamaður er í
sjálfu sér ekki andvígur borg-
arlífi, en kýs þó fremur að búa
í úthverfi. Fleiri og fleiri þrá
að búa fyrir utan borgimar —
uppi i sveit — hafi þeir efni á
þvi.
Blaðam.: Og hvað fara marg
ir klukkutímar á dag í ferðir
fram og aftur?
Kahn: Stefnt er að fjögra
daga vinnuviku og þá geta
menn eytt þrem dögum heima
h já sér — uppí í sveit.
Blaðam.: Þessi geysilega á-
sókn fólks til úthverfanna eyk
ur á aðskilnaðarvandamálið,
því blökkumenn eiga ekki ann
ars kost en búa áfram í borg-
unum. Einungis tvenns konar
fólk. getur leyft sér að búa í
New York, annars vegar for-
ríkt fólk og hins vegar blá-
snautt.
Kahn: Þetta er nú ekki rétt.
Blökkumenn flytjast líka til út
borgarma. Það er satt, að um
það bil helmingur Qtborganna
er negrum lokaður, en þeir
hafa aðgang að hinum helm-
ingnum og þar er nægflegt
rými fyrrr þá.
12 1ESBÓK MORGUNBLAÐSINS
16. apríl 1972