Lesbók Morgunblaðsins - 29.12.1972, Blaðsíða 11

að ikama norsku vegabréfi til
hans.
Með cellótónum kemur hann
sviííandi frá ilöngu Tiðnuim títma.
Ég ihiarfi a llestina renna síð-
asta sveiginn inin á jlárnbraut-
arstöðina. Ennþá heyri ég Slskr-
ið ifrá hemilunium iþennan hroll
kal'da morgiun. Farþegarnir
Jðýta sér út...
Margir Iþeirra enu 1 svo
ónorstaiim frökkuiml Oig ég
heyri þýzku o(g frönstou millli
þeirra, sem koma, og hirma,
sem itaika 'á mtóti, en hvar er
Luk Abraihamioivitts j ?
Ég hef etoki hugtmiynd um,
hvernig hann ffitor ult, en fer
að garuga imeðtfraim lestinni og
líta iinn uan igliugigana — ög lotas
tos, á enda braiutarpaílsins,
(kem óg auga á imann, sem
stendur hjá vörufflulthinga-
vagnd. Þetta var ótrulega liöng
manmvera í síðum ifrakka.
Hann stóð h'Já Hiitidlli Itösku.
Hatturinn var svarfcur oig
tarinigitittlttur, ©g hann lítetist
rabbtoa 'með 'bibl'íulkrufflur uim
eyrun.
Ég brosti ag réttti hikandi
fraim hönidtoa, ttvetoi höfðum
lægri en hann: „Herra Abra-
hamowitxj?"
AÆ hiverju Ibrosir hann ekki
til baka, iþegar hann nitakar
miður þlessu jái sinu? Hann er
raeð htendlur li vöisum, og mér er
ekki um þetta sitarandi brúna
augnatill'it. Auk Iþess hafði ég
haldið, að affir Gyðtogar væru
lirtllir Ojg ifrjörlegir.
„Já", segir hann brostinni
röddu, „ég er Abrahamovitsj.
Hvert œtli'ð Iþér að fara með
imáig?"
„Eg hafði hugsað mér, að þér
vlduð kannslfci 'koma með mér
iheim til> m6ðiur minnar og
Iborða morigiunverð."
„Á ég að Ibúa hjlá henni?"
„Nei. En eruð Iþér ekki svang
ur?"
„Ég hef hiafit imieð mér nesti.
Ég vil 'helzt tfara iþangað sem
ég á að bua. Sliðan vilduð þér
kamnislki láta Gyðtagasöfnuðton
vita, að ég tsé taomi'nn."
Af 'hverju horfði ég stúrimm
áhann?
Það sfcilldi ég á eftir. Það var
ekki vegma lengdar hans. Það
var af Iþvli að hann sýndi ekk
ert iþalkkteiti! 1 mlimum augum
var hann garnallmenni, sem ég
personiuilega hafði bjargað úr
taolaponti ií 'Vln.
>í)g tiók ttöstauna hans. Bun
var úr pappa, vafin snærum
með imönguim hnúitum á. Fólk
igffápti á eftir þessuim fraimand-
lega manni, þegar hann stiteaði
igiegnum jarríforautarstöötoa.
FJg getak við hliðtoa á Gyð-
in#egum Don Quijote.
í Mlnum reyndi ég að ílKjja
upp 'á einhvers ikonar samitali.
Hann Var þögullll, þeigar ég
sýndi honum jólaösina, og eg
sagði honium, a'ð ég vonaði að
það yrði snjór á aðlfangadaigs-
fcvöiltí. „En Iþá eigiuim við að
vera hieima hjlá miömmu minni."
,/MÖöur yðar? Af hverju
það?"
„Jú, iþiað er aðlfangadagis-
'kvöld. Og við héCHuim', að þér
vilMlulð. ..."
Ég snarhœtti. Eins ag eld-
inigu laust þivá niður í huga mér
hvaða vititeysu við hefðum
'gert. Við höfum Ibpðið strang-
trúuðum Gyðingi tl kristinnar
hátffið'ar!
Það var etaki lyfta í húsinu,
þar sem hann átti að búa. Bog-
% fór á stöðina til að taka á mótt honum og bjóst við, að hann yrði mjög þakklátur. En svo
var ekki.
inn S ihaki þraimimaði hann með
erfiðismunum upp tröppurnar.
Ég var nokfenum þrepum á und
an honuim með töskuna. Smáim
saman tók mig að gruna, að ég
værí að reyna eitthvað nýtt í
Mfinu, að 'það veeru vissulega
til igamialmenni, sem heíðu farið
svo víða, að iþau biyigjgjuist ekki
við því, að Iferðin tæki inokk-
urn Dima enda. Þau sæju etaki
ný andlit, öli vænu iþau að-
eins eins ag rennusteinar með
fraiti göbuinni.
Við vonum einfaldir Norð-
menn, sem áttum von a heim-
sókn írá óiþekMri Evrópu, og
þess vegna höfum við undir-
húið veizlu. 'Þegar ég hringdi
dyrabjöHiunni & ifjörðu hæð,
kom iþrilQeg bondiakona til
dyra. Hún var einnig leins og
kertas'tjaki mteð bnasandi há-tiíð.
ÞaS i'llmaði aif jóiabakstri.
„Góðan daig, frú Strömmen,"
sagði ég, ,Jþá erum við ikomn-
ir!"
lEn hinn merkileigi leigjandi
hneigði sig svo djiúiplt og Máiilið-
lega, að hún gleymdi að rétfca
fram höndina. Það var eins ag
þytur í ösp, iþegar hann fór
framhjá henni, og frú Strömim-
en hneigði sig, um Teið oig hún
apnaði henbengisdyrnar.
Ég spurði, hivort ég gæti ver
ið hönum innan handar með
eitthvað annað en að hringrja í
Gyðtogasöfnuðton og kom&hon
um í samband við hann.
„Nei takk" heyrðist ofan úr
ský'junuim, meðan ég hjiálpaði
honum úr hinu'm öklasiða
frakka. Guð minn góðuir, nú
var hann eins og lleikari, sem
var ikominn úr skrúðanum eftir
að hafa leikið ikbnung S helgi-
leik. TMhneppti jaikkinn og
snjiáðu buxnagarmarnir voru
úr grðfri, brúnni iM. Hann var
einn af jþeim hœtgiláitiu mönnum,
sem imi'ssa mikið lí virðingu, ef
þá vawtar hálsbindi.
Frú Strömmen kom vand
ræðaleg inn með fcaftfi og kex-
kökur með sýrópi.
Svo iþaut Mn út afbur án
þess að segja orð.
Þá brosti Aibrahamoviitsj í
fyrsta sinn og reyndi ttennurn-
ar á kexinu.
„Þetta er ekki hundakex",
sagði ég h'állfarigur.
Þá gerðist Æurðiulegur hlut-
ur. Ijuk A'brahamovitsj klapp-
aði mér á ktonina með skjá'lf-
andi, betoaberri hendinni. Ég
titraði undan þessum atiotum.
Hann sagði: „Ég tók eftir
þvi, að~ það var pianó inni í
•stofunni, sem við fórum fram-
hjá. Ég skal gáarnan stilla það
fyrir frú Strömmen, ef hún
vill."
Hvað kom yfiir Abrahamo-
vittsj ? Hann tok andlköf og fatoi
aði eftir stói eins og maður,
sem er hjartveiteur.
Ég híjlálpaði honum að setjast
i ihiægindastol, forviða ytfir
þessari skyndiltegu breyttogu á
'honium.
Og ág sem hafði leyflt mér
að vera vonsvikinin út af þess-
un imanni fyrir að vilja ékki
'halda hátfilð. Með úaijöisri nýirri
tillfinntogu hringdi ég í Hjiálþ-
aTStloifniun Gyðtoga. Það var
etaki ifyrr en efitir vitau, í miðj
um rommdólUnum, að móðir
mlin og óg 'foruim að heimsœlkria
hann með — ja þivli miðlur var
það svtoiasteik með rauöteá'li.
Liuk A'brahamovitsj sá það
ekki. 'Hann sat í rúaninu
með spiámannleg só,ttihitaaugu.
Hann horfði af SinailfjaMi. Það
var frú Strammen, sem hvlíisl-
aði og hristi höfuðið, um lleið
ag hún benti á svínasteilkina.
Hinir góðhjörtuðu Norð-
menn höfðu aftlur gert sig seka
um mistök.
Tveim dögum seinna hringdi
hún: „Þér verðið að koma á
augabragði! Hann hegðar sér
svo undarlega!"
„Undarlega?"
„Já", sagði hin trausta írú
Strömmen með andkofum og
síðan skrækti hún: „Hann er
búinn að loka sig inni í her-
bengi og tautar og Byngiur."
„Tautar og syngur?"
„Ég hteld að það sé he-
breska."
,/Hebreska, ifrú Strömmen?"
,JHið eina, sem ég skil, er að
hann spyr um yður."
„Eftir mér?"
Hadftíma síðar hHióp ég upp
tröppunnar hja frú Strarnmen,
og um leið ag hún opnaði,
hieyrði óg harmakvein frá Abra
hamwitsj. Það hatiómaði eins
ag mœðiulegt vein úr turni á
tyrknestau 'bænahúsi, og það
vonu .kokhljóð og raddhJaóð
með diimimu m'átohíljóði. Það
sem ég sá, iþegar ég kikti í
igegnuim skráargatið, var Abra-
hamoviitsj, seim iá á hnjanuoi á
gölfinu og beygði sig í síiMlu
upp ag niður, upp og niður,
eins og Arabar á bænateppi,
með spenntar greipar o|g þultíi
htebreskar sefcningar.
fig Ibarði á' dyrnar og hrop-
aði nafn tmátt.
Það heyrðisít þrusk að innan
dg hann opnaði dymar.
Hann lá á hnjánum. Ég held,
að hann hafi ekki Iþektat mig
aftur. Hann sifcóð upp í allri
sinni lengd oig tók að stika
ostuddur fram og affcur um her
bengið, messandi, teoríktappa-
fauilllurnar voru votar, og aft-
ur féH; hann á kné ög hélt
étfram að biðjast fyrir, etos og
hann vissi ekki af otakur, imeð
titrandi vönum og itanýfcttum
hwefium. Hann var í buxunum,
sem hann hafði reyrt að sér
með snærunum utan af iiösk-
unniv
Ég fékk ilánaðan siiima.
fig talaði öðamáia við skrif-
S'tofumann hlja Œíjálþarsitofnun
Gyðtoga. Hann skidi samsttund
is, hvað um var að vera.
„Abrahamiovitsj er að búa
sig undir að dteyja," sagði
bann.
Neesta mongun hafði hann
'Idkið sinni löngu ferð.
Ég sá í anda unga móður,
sem fyrir 76 árum stóð við
vöggu barns síns.
Samkvæmt veiiju Gyðtoga
skyidi hann jarðlsetibur innan
sólanhrtogs. Ég var beðinn að
mæta. Hér á landi hefði ég ver-
ið sá, sem var honuim nánast-
ur. Skyldi ég það rétt, þegar
þleir sögðu, að samikvæmt
erfðaven'jum æfcti ég að vera
eins (konar skinnarvotitur dauð
ans?
Piata'gorski leitour á cellóið.
Nú seiðir hann fram ennþá
fleiri gl'eymd andlit i ágúst-
rötakriinu.
Bak við hina löngu kitefcu, er
smíðuð var úr ómáiuðum borð-
um með töluim, skriifuðum með
trésmiðsblýaniti, bak við kist-
una, sem ætíð er iafn fáitætaleg
fyrir gamla sem ungai, hinin
ríka sem himi féJiausa, 'bak við
kfetuna stendur rabbíninn, sem
seinna dö af gasi...
Krtogum taistuna standa Gyð-
ingar i svönium föttum og með
floshatta. Þeir hunfu iítoa i
igasklefa.
Það er tuttugu stiga frost í
Mkhiúistou í Hellbfyr.
Ég skelf af kulda með hatt
á höfði. Framhald á bls. 31
o