Lesbók Morgunblaðsins - 03.06.1973, Blaðsíða 11

. Þegar þessi fræga höggmynd
Michelangelos, Pieta: María með
likama Krists, var flutt vestur
um haf til sýnis á heimssýning-
unni í New York 1964, var hún
höfð i búri úr skotheldu gleri. Þá
þótti óþarflega mikil varúð við
höfð og menn sögðu: Hver ætli
fari að skjóta á eða skaða á ann-
an hátt þetta fagra listaverk? Pi-
eta komst heim ósködduð, en það
sem menn óttuðust að gæti átt
sér stað i glæpaborginni New
York, kom á daginn í sjálfri Pét-
urskirkjunni í Róm fyrir næstum
ári. Þá réðst truflaður Astraliu
maður af ungverskum ættum að
höggmyndinni með hamar og
tókst að vinna á henni umtalsvert
skemmdarverk með fimmtán högg
um. Til dæmis brotnaði vinstri
handleggur frá, klæðisfaldur
guðsmóður skaddað;st, nefið
brotnaði framanvert og stykki
brotnaði úr vinstri kinn.
Þar sem hér er um að ræöa
einn helzta dýrgrip Péturskirkj-
unnar, setti páfinn i Róm helztu
sérfræðinga sína í málið og studd
ust þeir bæði við myndir og af-
steypu sem gerð var af listaverk
inu fyrir 30 árum. Og hér hefur
sannarlega -ekki verið kastað til
höndunum. Tæknimenn páfans
komust að raun um, að þeir gátu
náð áferð hins upprunalega efnis
með því að nota saman marmara-
duft og resin. Á þann hátt náð-
ist þessi glitrandi efnisáferð, sem
marmari hefur, enda var páfinn
hinn ánægðasti með árangurinn.
Styttan var afhjúpuð að nýju
við hátíðlega athöfn í kirkju heil-
ags Péturs og nú hefur því verið
bætt við, sem þótti öruggara á
heimssýningunni: milli listaverks
ins og áhorfenda er veggur úr
skotheldu gleri. Þótt vel hefði til
tekizt, var þó skýrt tekið fram,
að Pieta á bak við glerið, væri
ennþá verk Micheiangelos en
ekki viðgerðarmanna páfans.
PIETA KOMIN f SAMT LAG
Að ofan: Svo vel hafa við-
gerðarmenn páfans unnið
verkið, að ekki sést að
neitt hafi komið fyrir.
Pieta, sködduð í andliti
eftir árásina. Tii hægri:
Hátiðleg athöfn í Páfa-
garði, þegar búið var að
koma myndinni fyrir bak
við skothelt gler.
Kanrtsiki væni iré'ttast að hafa
samband við lögreigiluna og lát-
ast jafn undrandi og Ihinir sjö.
Nei — sMkt veklti aðteins óþarfa
athygli á mér.
Um kvöldið gekk ég tfirá ein-
stæðu dagsverki: Fjórar tízkiu-
greinar, við'tal við sænska
krónpTÍnisinn um nauðsyn sjó-
mannastéttarinraar og norsk
lýsing á eiskhugum B.B. Til-
hiökkunin suðaði í brjósti
mímu. Ég igriMaði kjúkling,
dreypti á hvítvini, tottaði vind
il og leið yndislega. Efitir mat-
inn .settist ég vi'ð siimann og
beið lengi áður en ég hóf hring
ingarnar.
XXV kafli.
ReykjaVik 19jánda nóvember
’71.
Hreindýrið mitt!
Elskan min. Fyrirgefðu að ég
hef ékki látið heyna í mér upp
á síðkastið, en ég hef haft í
mörgu að 'snúast. En nú er
stundin Loksjns að renna upp.
Ég 'kreósiti þig 4 sundur skor-
kvikindi svo druilan spýtist
út úr þér. Trampa á þér. Þú
ert lágkúran uppmáiiuð. Ógeðs
ítegt dæmi um hinn viðurstyggi
Lega smáhorgara sem sýguir sig
fastan á spena þjóðféóa'gsins án
iþess að S'kapa nte'it't sjá'lfur.
Nærist á öðrum eins og blóð-
£ugá. And’.aus og steingeldur.
Ég kreisti út úr þér; graftar-
bóla á 'baki þjóðiarlákamans.
Nótt imiðvikudagsinis : er sú
stund þegar aíllar línur enda í
einum hnút. IÞegar biiáþnáðurinn
slifnar. Siðias'tia hálmsrtráið sviðn
ar. ELsku skorkvikindið mitt,
við hittumst við þriðja pakk-
húsið í örfirisey klukkan 3-42
aðfaranótt ÆimmtudaigBims. Þú
mátt treysta því að ég -kem. ■—
Hvar er nú blóð Abels?
í einlægni,
VeiðitmiaðuTilnn.
Hreyfillinn hljóðnar. Vindur-
irín hvín. FIugvéLin hrapair til
jarðar. SjóndeiMarhrimgurinn
stingst kolThnís. Hraðinn
eykst. Hundalþúfur og poálar
bóLgna d æðandi fjöli og úthötf.
Þú spymir í gólfið með vöðv-
að öákur d háisinum og mag-
ann á fHögri langt fyrir olfan.
Jörðin igleypiir 'hiimininn. IÞú
fehur hraðar, hraðar. 1 kyrr-
stæðu núi. Ár og hortfnir dag-
ar hafa aldrei liðið. Minning-
arnar leiftra í þyikkri móðu
eins og flugeldar. Moid-
in breiðir út faðminn. Allt er
'loðið. Loðið! — Þá grípur hæð
arstýrið I loftstraum'imn og unr-
andi hreyfillinn lytftir flug-
unni aftuir í fang vihdanna. En
þótt l'íkami þinn hisi úr dýfunni,
heldur heilinn átfriam að hrapa.
Þú heyrjr hann 'splundrast á
jörðinni lan'gt fyrir neðan og
þú fiýgur áfram með tóma höf-
uðskel. Timinn hrekkur í bak-
lás. Minningamar Maupa i
kökk.
Ég 'ligg í blóði mínu. 1 eLd-
iin-um morgunsins dansa mann-
ætur og moka upp í sig steiktu
holdi. 'Lýsisangandi májvar
garga í holræsaiþetfnum. Bleikt,
kæst kjöt. Eins og bHeik Leðja.
Svart bióðið gubbar und-
an hárinu. 1 tfjarska duna skiit-
ugar öldur og berja kveinstafi
í seiga kletta. Morknum beih-
um skölar upp í þangið. Gular
pöddur velta úr holum augn-
tóftum við gieittur iLeysinga-
vatnsins. Moldin iðar atf gljá-
ondi' möðkum. Rottur s'kríða
undir föt mín og gratfa sig inn
i iðrun. Naga sundur innyfl-
in. Sandurinn lúmist við hör-
und rnitt. Daunninn rotinn og
kæfandi. Risastórir sýklar
spúa 'bleikri fitu. A forsíðum
dagblaðanrta trjónar giftinga-
myndin . . . Nei, úitvarpsmynd
í Visi í fyrra. Úldið kjöt renn-
ur í volgan mauk. Rýftángurínn
'gretfst miLll beinarma og sný6t
í sárinu'. Ærandi öskur ris úr.
dýflissurml. HimLrmimn spLundr
ast og brennandi glerbrot nista
bera kviku. HLnn ‘góðkunni
bókmenntamaður ... myrtur í
Örfirisey!!
Kökkur minninganna gliðnar
og heilinn vitjar atftur höfuð-
kringlunnar. — Ég verð að fara!
Til hvers að bíða hekna? Ég
verð að fata! Ö1 sund lokuð.
Hvergi afdrep. Ég stend varn
arlaus á 'berangri. í nótt Muklc
an 3.42 og síðan aldrei meir.
Ég eða hann.
XXVI kafli.
En hver er ég hiinn ofsótti
og hunde’ltii? H'.nn eilítfi'
ÞumaTl ? Eru þar kornnar pisT-
ir með alvæpni: pönsurum, jám
höttum, tforstálum, arbrystum,
sverðum og uppdregnum harðn
eskjum? TröF.iauknir kettir
fara fyrir liðinu, snuðr-
andi bióðþyrstum trýnum sem
væri ég vailska! Hivers vegna
er vélafulum brögðum sögunn
ar beint að mér? Á leitovöng-
um Rómar, undir blóðjárnuðuivi
hófum krossf'aranna, fyrir rann
sóknaréttinum spaanska, á
galdrabrennum miðaida'kirkj
unnar, í gasofnum nasista, í
þræLabúðum Staiíns h!ið eilifa
fómarlamb, umvaifið bl'tr-
um feidi einmana’.eikans, dæm
til að hveirfa nafnlliaiust í öng-
vit timans eins og fiuga í mý-
grút! Hver hefur búið mér það
langæða elndægur? Er sá her-
fjötur brotinn af 'bergii táman6,
skapadómur um ei’jfa útskútf-
un? Skall ég láta deigan siga
cig '&keika að sköptu eða streit-
ast við með knúum og knjám
og berja^t fram d rauðan dauð-
ann?
Nei, ég 'Litfi vi'ggtirtuir ala
vegi fram til gratfarda'gs —
— þrátt fyrir ofsó'knjr og öf-
und. Sigur minn sigur á og
seiglast. Það er dropinn sem
holar stein'inn. Ég toef tfundið
krók á móti bragði. Sér giref-
ur gröf þótt griatfi.
1 lok myndarinnar iosnar
söguþráðurinn úr flækjunni.
Ég, leynjlögreglumaðurinn,
kem bótfaflokknum í opna
skjöldu og drita miöur rotturn-
ar. En sagan heáxiur áfram. I
næstu mynd otffeeÉskir lögreglu-
maðurinn morðingja, • Inæstu
mynd batikaræningja, í næstu
mynd anabLska nauffigara. Var-
úlfar og blóðsugur toópast að.
Aldrei hefur annað eins óarga-
dýr ógn'að toedmstoyggðinni.
Móðir hans er brennuvargur,
afabróðir hans morðsjúácttr var
úlfur, faðir hans fortoertur mar
bendlJ, bróðir hans Fnanke.n-
stiein, tengdaíaðir hans kynóð-
ur nykur, , saxnsitartfsmaður
toans afturgiengið sikotftfín og
Líkæta, sjálfur er hann Napó-
leon keisari og snæðir börn i
morgunverð. ;
XXVII KAFIJ.
Hverníg sem ég kynti var
hrolkalt í húsinu. Ég sat kóif-
'svej'ttur inni á baði með spraut
andi nLðungang. Er leið á kvöld
ið tovóLtfdist óróleiátínn ytfir mig.
Sattist ég i stóá kastaði angist-
in mér á fætur. AMt sem ég
tók mér fyrír hendur var tá'l-
'gangsáaust. Fréttirnar í sjón-
varpinu fjölluðu um eSkki neitt.
Á etftir var endurtieádð Leikrit
um lamaða stúáku inni hjá skó-
smið. Ég æddi út.
Murmvaltnið úldið. Ltkam-
inn sveittur og toaldur. Finig-
urnir bólgnir. Fæturnir til-
finningalausir. Hötfuðið dof-
ið og tómt. Göturnar grimmar
og löðrandí í snjðhráð. Borgin
skitug og litlaius. Sáydda.
Nokkru eifíir miðnætti rakst
ég á sjááífan mig í Lækjargöt-
unni'. Eins og logndrítfa læð-
iSt að manni á vetfrardegi féál
framandi ró á huga minn. Eitt-
hvað káöikkt og eáskandi fyláti
tómið. Vöðvamir slöknuðu.
Huigsariirnar áeituðu í fastan
farveg.
Á grastflötinni neðan við
gamla Menntaskóáatoúsið gnæf-
ir irásastórt viravirki. T1 er
fólk sam er svo torætt við eig-
in dómgreind að það trúir að
viravirlkið sé Listaverk. Botn-
frosinar kerliingar með mold-
vörputrýni og isma á toverjum
fingri stianda dyggan vörð um
þeissa forhedimskun og kadía sig
flræðinga.
Naumast er hægt að hugsa
sér ýktari andstæður - em tfót-
netta og sveigmjúka styttu
Falas Aþenu hægra megin við
húsiið og hitos vegar þessa 'klám
siriíð. — Sjá, örkum’.a fóstur,
þjóð efltir hörmungar styrjaJd-
■ar. Enigin innbiásin sköp-
un, engin ripinberun, enginn
guðdóm'U.r eða háled't götfgi. Að-
eins persónu’aust, grótfgert
'kl'ám. — Prinsinn minn! Litli
prínsinn mlinn! Hvar ertu?
Beizk tár hrundu ytrr
hvarma mina. 'Ég gekk
með kökk í hálsinufm irm í Aust
uratrærti. Þá urðu veðraskápti í
sál mdnni. Óveðursskýin hurtfu
og léttúr andvairi gustaði. Ég
Wó hryissdngslega. Hló eins og
þegar maður horfir spertntur á
kúrekamynd. Ég var aðalhlui-
verkið. Hetj'an. Barðist við
stóran bóflafliokk iááræmdra
þorpara. Dritaðá þá niður eins
og tómar niðursuðudósár.
Drekkti nokkrum. Skar for-
ingjann í bit'a. — Ég er hetja!
Hér geng ég staðía:itur og stolt
ur til móts við dauðann. Ótt-
ast ekkert. Mæti öríögum m'in-
um með kaCdri ró e:ns
o'g Skarpbéðinn, eins oig Kjart-
a-n og Boffi. Elns og Ján Ara-
son, Þórður Breiðf jörð.
Ég seí'tist á t 'mburstafla úti
i örfirisey. Hættan varð aftur
raunveruileg. Ég 'kanndj cnota
í kynfærunum. Kiutokan bráð-
um tvö. Ég grandskoðaðd aááar
aðstæður við pa'kkhús þrjú.
Gætti þess að vera á sdíielldum
hreyfinigi nálægt mótsstaðnum.
Hafði dál'kinn lausan i slíðrinu.
Enginn á feríi. Fjóiiublá götu
ljósin stungu sér til sunds i
glampandi ma'jbikinu. Úði í gol-
unni. Líádega við frost-
mark. Kvíði 4 sjá/varlykitinni.
Nokkur milliiandaskip og fá-
einir bátar lónuðu i höfninnd.
Ljós í stöku káetuiglugga.
HandfyLl'i af biautu toaigli. Tvi-
vegis óku lei'gubíáair fram á
bryggjuna. Túberaðar mieyjar
og hlæjandi sjómenn stiigu um
borð í Langána. Kluáckan - varð
þrjú. Ég hnipraði mig uppi á
kassa mll Láigra pokaMaða og
hafði gott útsýni yíir svseð’ið.
Rétt fýrir háliflfjögur genigu
tveir menn fram brygigjuna og
staðnaemdust spöl'korn frá statfl
anum. Voru þedr tveir? Ég drá
upp hriifinn. og fylgdist með
hverri smá hreyfingu. Rökkr-
ið skyiggði ásjónu þeirra svo
mér var ómögulegt að greina
■v andlitsdrættána. Af órrri radd-
arina virtust þeir þrátta. Loks
röltu þeir af staffi og
gengu" skeytingarlaust framhjá
,-hia&anum-' 4 eins til tfvegigja
mertra fjarlægð.
Jú, sjáðu tl! Hvað heádurðu
að geri tid með vaskinn ef við
komum með nóg djús? Ha?
— Já en hann var alveg
tryE/tur. Ekki ætla ég að slást
vdð svona ræfil.
— Rólegur bara. Við náum í
djús s&m við eigum nóg atf og
komum af tur. Sá sem á fllösiku
eir adátaf vélkominn. Ha? Og þú
tekur 'þessa í bdeika pilsinu aft
ur. Bjóðum þeim mður í skdp.
Klu'kkan varð 3.40. Enginn
sjáatolegur. E!r frá leið lædddst
að mér sá grumur að hann
ikæmi ekki. Annar ttálftlíimi.
Eftthvað óökiljarilegt 'kæruleysi
igreip mig. Mér var sama