Lesbók Morgunblaðsins - 03.06.1973, Blaðsíða 14

Það eru œr og kýr hagfrœðinnar að
koma á fót lítt skiljanlegum hugtökum,
sem síðan er þrástagast á. Neyzluþjóðfélag
er eitt þeirra. í skrifum sumra blaða hef-
ur tíðum mátt lesa, að neyzluþjóðfélagið
sé ainhverskonar bólvun, sem fylgi frjálsri
samkeppni og kapítalismanum yfir höfuð.
Þetta böl er einkum. fólgið í þvi, að marg-
háttuð þjónusta og fjölbreytt vöruúrval
er á boðstólum. í stað þess að hafa aðeins
eina gerð sjónvarpstækja fáanlega í land-
mu. neylauuanum gefinn kostur á að
velja á milli tíu eða jafnvel tuttugu teg-
tinda, sem eru frábrugðin í' útlitá og kosta
mismunandi mikið. Að sjálfsögðu tekur
sinn tíma að komasl að niðurstöðu; finna
gœðí, útlit og verð við hœfi. Við getum
líka gert ráð fyrir því, að partur af verð-
inu sé til kominn vegna litprentaðra neyt-
endapakninga og anuars kostnaðar við að
vekja athygli á vörunni.
Á markaðnum ú.ir ag grúir af hlutum
í veglegum umbúðum, þar sem ekkert
hefvx verið til sparaö; litmyndir prentað-
ar á glarrspappír til þess að tœla augað.
Svo er fanð með dýrðina beint í rusla-
tunnuna. Vissulega er það sóun. En ein-
hversstaðar hefur skapazt vinna vegna
þess arna. Þetta fyrirbrigði er engan veg-
inn bundið við hin iðnþróuðu Vesturlönd.
Þess er skemmst að minnast, að hér var
á ferðinni kínversk vörusýning. Ekki var
að sjá að annað viðhorf rikti til umbúða
austur þar Þessi sýning hefur ugglaust
verið sett á laggirnar með blessun komm-
isöra flokksforustunnar. Samkvœmt henni
virðast Kínverjar ólmir í að kalla yfir sig
þessa margræddu bölvun: sóun neyzlu-
þjóðfélagsins.
Það væri kannski frá einhverju sjónaj-
miði skynsamlegt, að hér fengist aðeins
ein tegund af bilum, við skulum segja
Moskvits. En sá er helztur galli á mikilli
skynsemi, að hún er ósköp leiðinleg. í öll-
um hlutum þarf helzt að vera dálítill
skammtur af óraunsæi og vitleysu til þess
að þeir verði þolanlegir. Hugsjónamenn
eiga gjarnan erfitt með að koma auga á
þá hlið málsins; þessvegna fœðir skynsemi
þeirra af sér leiðinlegar lausnir. Lang-
skólagengnir sérfrœðingar verða þvi mið-
ur oft illa haldnír af þessú. Þeir hafa skyn-
samleg rök fyrir öllu, sem þeir gera eins
og Svíar. Þeir koma upp skólakerfum, sem
auka námsleiðann, byggja Ijót hús og
skipuleggja borgir, sem auka firringuna
og leiðann.
Við búum, sem betur fer, við óskynsam-
Legt kerfi að ýmsu leyti og það gerir lífið
bærilegt. Það er til dœmis eins og hver
önnur skemmtileg della, að hér í þessum
bœ skuli gefin út fimm dagblöð. Hlut-
verk þeirra er meðal annars að auglýsa i
gríð og erg fyrir margar ferðaskrifstofur,
sem slást um að fullnœgja sólarhungrinu,
Það getur vel talizt yndislega óskynsam-
legt. En mœttum við heldur biðja um Út-
sýn og Úrval og Sunnu og Landsýn og
Lojtsýn í stað einnrar þrautfúlrar rikis-
ferðaskrifstofu, sem einhverjir húmorlaus-
ir spámenn mundu telja margfalt skyn-
samlegri ráðstöfun.
Uppá síðka&tið hefur okkur bætzt nýtt
form auglýsingar: Vörusýningar eins og
Heimilið 1973 og Bílasýwingin nú í vor.
Hvorttveggja var dálítið mislukkað; aug-
lýsingin nötaðist ekki sem skyldi. Hvað
þýðir að sýna bíla, sem ekki má setjast
inn í? Eða setja þá uppá pall og girða
utanum. Þarna voru nákvæmlega sömu
dósirnar og allir geta séð á götunum. Ekki
reynt að kynna neitt nýtt, sem ekki hefur
sézt hér áður: Gullið tœkifœri látið ónot-
að.
Á heimilissýningunni voru svo rnargar
dagsláttur af gólfteppum, að í fljótu bragði
man ég varla eftir öðru. Sýningargesturinn
flýtir sér framhjá básum með glófteppa-
ströngum og frystikistum. Gólfteppi,
gluggatjöld, Ijósabúnaður og annað því
umlíkt verður að standa i eðlilegu sam-
hengi til þess að einhver nenni að virða
það fyrir sér. Skemmtilegri árangur gæti
náðst með því að nokkrir áðilar tœkju sig
saman og a'ð hlutunum væri raðað upp
eins og tíðkast á heimilum. Margir hafa
ugglaust séð þesskonar uppstillingar í
stórverzlunum Kaupmannahafuar, en í
þessari grein er margt liœgt að læra af
Dönum.
Við lifum í sambýli við auglýsinguna.
Hún talar til okkar af síðum blaðanna og
hefur sín tilætluðu áhrif, þegar hún er
listræn og markviss. Aftur á móti verkar
hún öfugt, þegar hún er endurtekm i 250.
sinn i sjónvarpinu. Það bezta við aug-
lýsingar er aö þœr erú stundum eins og
lífið sjálft, myndlistin og skáldskapu'rinn:.
Með dágóðan skammt af uppátœkjum og
„tómri tjöru“, sem gefa imyndunaraflinu
tauminn lausan og eru alveg nægilega
sneydd þrúgandi skynsemi.
Gísli Sigurösson.
Eirðarlaus
umbrotaár
í París og
Bareelona
framhald
af bls. 9
Franfinise Gilnl var nin aí
eiginknnnm Pieassns. en
bók hennar um sambúð
þeirra fór mjög í taug-
arnar á máJaranum.
Picasso málaði myndir af
Francoise og hér er ein
þeirra, Kvenblómið, mál-
uð 1947.
firminigasemi lýsir ihan/n úitfcaug-
uðurn betl'urum, aMis konar
stougigatagium llýð og 'þuinglynd-
um fcrúðum, ihvensu augnaráð
þeirna ber svip af útbrunnu
ááCaiílifi, imjúk sliikja vis'ar til
fjairlægra minniniga og djúps
satenaðar. Allt er kyrrt og
hljótt. Styrkiur myind'anna ligg-
uir í malenitsikri úitfænslu og amig
urblíðu yifinbragði, isem getur
orkað d'álátið ónauinveiriu)’.ega, —
því að Iheimur binna fátætou er
sem 'Sikioðaður úr ifjanlægð og
sveipar útliínur naunverúleik-
ans skáldlegri hulu. Mótlivin
frá igötum Barcelona ifylgdu
honum til Panisar, hamn heHd-
'UT áfrcim með bláa tfmabilið, og
frá S'Uimri'ri'U 1904 enu tSl 'fram-
únskarandi myndir.
Upprunaleg.a notaði Picasso
bæði móður- og föðurmafn sitt
sem áletrum mynda sinma, á ár-
'uoutn 1898—‘99 notair hiann í
við þvottahús! 1 isama húsi
bjugigu þegar Skáldið Amdré
Salomion o.g .máiiariinm Kees van
Dongen, séinna fjuttist einnig
Juam Gries i húisið. Guiteume
Apollinaire, Max Jacob, Mac
Orlan, Maurioe Raynal, Ger-
trude og Leo Sfceim og margir
aðrir voru þar stöðujgir gest-
ir. Pioaisso fær sen'dar frá
Spáni kisitAJir fullar af mynd'um
og lérefti, iheimilisfaingið var
Rue de Ravignan 13, (nú Place-
Bmile-Goudeau). Hér skyldi
hann búa næsfcu 5 ár ævi sinn-
ar og hér lauk bláa fcimabilinu
5 árslok 1904. Frá tfyrri
tiíð haíði hiann reynt hvi’lkt atf-
skiptaleyisi ungum listamönn
um var sýnt, jaifnvel þótt hæíi-
leikiamitoHr væru og sanmfíerð-
ir um gildi listar sinnar. Að
þessu sinni kom þvií Picasso
ekki tifl Parfisar til að sigra borg
ina, ekki einu sinmi til að draga
'hana á táilar, skrifar rithöfund
urinn Maurice Raynal, hann
kom til að viða 'að sér 'HiCs-
reynslu, gaegast undir
nokkums toonar eMstoírm.
Bláa fcimabilið einkenndist af
safjamdi litatónum, sem ráðast
af mi'ld'U igulgráu ljósi. Mieð fil-
einstialtoa ti'lviki eingöngu nafn
móður sinmair, en á áruinum
1900—‘01 verður möðumatfnið
vanafast og tföðurnaÆnið hverf-
ur með öl'lu. Honuim hefur rétti
lega f'undizt Pioasson'afnið
hijómmeira ,og áhrifanilkana sem
listamannisnatfn.
Árið 1904 var viðburðarikt
d iífi Pioassosi, oig hiið næsita ek'ki
síður, þvli að þá verður á vegi
hans sú fcona, er átti eftir að
verða fymsti llifstfönuniaiutur
hans, natfn hennar var Fem-
amdie Olivier. Nær sam-
tiirriis éndar .bláa tlímabilið og
nýr tónn heldur innreið í list
hans. (Niðurlag í næsta blaði).
BRIDGE
NÚ Skuium við skemmta ototour við smá briidigeþraut.
Norður:
ÁjK-4
D-7-4
Á
G-9-8-7-5-3
A
V
♦
*
Vestur:
A D-G-10-9-8
y 9-5
♦ D-8-7-3
4> D-2
Austur:
3-2
G-10-8-6-2
K-6-5
K-6-4
Suður:
A 7-6-5
V Á-K-3
A G-10-9-4-2
4» Á-10
Suðuir er sagnhaifi á 3 grömduim, vestur lætur út
spa'ðadrottnin’gu. Hvernjg á sagnhafi að haga úrspli'l-
llniu?
Saignhafi á að drepa strax tllfl aö fyrirbyggja að
an'dsitæðiingamir láiti út itfiguJ og eilnn'ig sötoum þess,
að spaðinn er aOeiins hættulegur að vestur eigil fimm
spaða'. 'Eigj vestur 5 spaöa, þá er mjög þýðilmiganmilk-
ið að A—V eigi hvor um sig háspll í laiutfi.
Saignhafi drepur í borði með ási, iætuir út laufa 3,
drepið er í borði með itiíunni og veabur drepur með
drott'niingu. Vestur lætur enn út spaða, sa'gnhafi
drepur 'með kómgi, l'ætur úit lauf, drepur heima imeð
ási og lætur út hjaritiá1 3, drapur í borði' með drottn-
ingu og lætur úr lauf. Austiur drepur með kcmgi og
þar sem austur á ekki fla’íri spaða, þá er siamai h,vað
hánn iiætui' út, suður íær aKiatf 10 slagii. Hætti vest-
ur við spaðainn, iþegar hann .kemst inn á uaufaidrottn-
toígu og láti i þes,3 stiað ú.t tig.uT, þá fá A—V aðeins
2 isiaigi á ifcigúí, iþegar þeir komast inn á l'autf i ann-
að siiin.