Lesbók Morgunblaðsins - 17.06.1973, Blaðsíða 2

VIÐDVÖL í X
Smásaga eftir Nóbelsskáldið
\ Heinrich Böll_/
iÞegar ég -vakniaði, varð mér
ljóst að ég hafði (því nær öllu
gleymt. Mér fannst ég vera að
synda í tregrennandi vatni,
sem vissi ekki mark né mið. Ég
vait léttilega, eins og likami,
sem aldan heíur endanlega
skotið upp á yfirt>orðið, misk-
unnarlaust, já, ég valt léttilega
fram og aftur, í iþessari móðu,
þar 'sieim ekkent vax að hialda
sér við. Ég kenndi ekki lima
rniinna, þeir voru hjá mér, en i
engum tengslum við mig. Það
var einnig slokknað á skiln-
ingarvitum mínum. Ekkert að
sjá, ekkert að heyra, engin
lykt að styðjast við. Aðeins
mjúk snerting váð koddann, sem
ég lá á, tengdi mig veruleik-
anum. Ég vissi aðeins af höfði
mínu. Hugsanir minar voru
samt klárar, aðeins eitt-
ihvað truflaðar af Iþessum sára
höfuðverk, sem átti orsök 1
vondu vini.
Ég heyrði ekki einu sinni
andardrátt hennar hjá mér.
Hún svaf vært eins og bam,
og þó varð ég að trúa þvi, að
hún lægi hjá mér. Það hefði
verið þýðingarlaust að rétta út
hendurnar til að snerta andlit
hennar eða mjúkt hárið, — ég
hafði ekki lengur neinar hend
ur. Endurminningin var aðeins
endurminning hugsunarinn-
ar, dauður samsetningur, sem
ekki hafði látið 'niein merki eft-
ir sig á líkama mínum.
Þannig hafði ég oft verið á
jaðri æaunveruleikans með ör-
yggi drukkins manns, sem legg
ur leið slna eftir hvassri egg
á hrún hyldýpisins, d óskýran-
legu jafnvægi að svimandi
marki, sem er svo heillandi að
það má sjá það á munninum á
honum. Ég hafði gengið trjá-
göngin á enda, sem báru daufa
birtu, upplýst aðeins daufum
luktum, þreytandi luktum, sem
virtust gefa einhverja bend
ingu um veruleikann, svo að
Heinrich Böll
auðveldara væri að afneita
honum. Blindum augum hafði
ég hnigið niður í dirnmt stræt-
ið, sem var fullt af mönnum,
um leið og ég vissi, að ég var
einn, aleinn.
Einn með höfði mínu, ekki þó
ööu höfði m'ínu. Munnur, nef,
augu og eyru voru dauð. Að-
eins einn með heila mdnum, sem
gerði sér far um að kalla end-
urminninguna fram, eins og
ibam sem raðar upp meiningar-
lausum smáspýtum i meiningar-
lausar myndir að því er
virðist.
Hún hlaut að ihvlla hjá mér,
enda þótt ég gæti ekki þreifað
á henni.
Daginn áður hafði ég stigið
út úr lestinni, sem hé’lt áfram
suðuæ eftir Balkanskaga, alla
leið til Aþenu, á þessari litlu
lestarstöð átti ég að skipta og
bíða eftir annarri lest, sem átti
að flytja mig nær Karpata-
skörðunum. Þegar ég reikaði
um brautarsitéttina, óviss um
nafn stöðvarinnar, skjögr-
aði drukkinn maður á
móti mér, einn í gráum ein-
kennisbúningi sinum meðal
ungverskra borgara af ólikum
klæðaburði. Hann hafði hótan-
ir uppi, sem verkuðu á mig
eins og eyrnalöðrungar, sem
setja brennimark sitt á vang-
ann ævilangt.
, ,’H ór uftokkar, ‘ ‘ aapiti hann.
„Svín allir saman, ég er búinn
að fá nóg af þessu.“
Þetta æpti hann hátt og skýrt
framan í Ungverjana, sem
hlógu kjánalega, um leið og
hann réðst á testina, sem ég
var nýstiginn út úr, með
þungri hermannatöskunni.
Rétt 5 þessu kallaði skugga-
legur náungi, með stálhjálm á
höfði, út úr einum klefanum:
„Sjáið þið hann þama! Ha!
Sjáið þið hann þama!“ Sá
drukkni þreif til skammfoyss-
unnar, miðaði á stálhjálminn,
fólkið æpti; ég þreií d hand-
legginn á manninum, tók af
honum vopnið og faldi það, og
hélt honum föstum með hag-
kvæmu handforagði, er hann
reyndi að forjótast um. Stál-
hjálmurinn æpti, fó'lkið æpti,
maðurinn æpti, en lestin
renndi af stað, og gegn þjót-
andi lest er jafnvel maður með
stálhjálm harla lítilsmeg-
andi. Ég súeppti rnanndn-
um, fékk honum aftur byss-
una sína og ýtti honum, á und-
an mér að útganginum, o.g nú
sagði hann ekki orð.
Þessi smábær var eyðilegur.
Fólkið hafði forátt hypjað sig í
burtu, sivœðið fyrir íraman
jámbrautarstöðina tæmdist,
þreytulegur og óhreinn starfs-
maður visaði okkur á smá-
knæpu, hinum megin við rykugt
torgið, milli lágvaxinna trjáa.
Við lögðum frá okkur far-
angurinn, og ég pantaði vdn,
vdnið vonda, sem var orsök
vanlið uinarinniar, isiem nú kvaldi
mig eftir að ég var vaknaður.
Maðurinn, sem ég hafði tekið
af byssuna, sat þama þögull
og í slæmu skapi. Ég bauð hon
um sígarettur, við reyktum og
ég virti hann fyrir mér: hann
bar þessi venjulegu heiðurs-
merki, ungur var hann, á ald-
ur við mig, ljóst hárið hrundi
niður á flatt, hvitt ennið og
alla leið ofan i dökk augun.
„Því er þannig farið,“ sagði
hann allt í einu, „félagi, ég er
orðinn þreyttur á þessu, get-
urðu ekki skilið það?“
Ég kinkaði kolli.
„Svo þreyttur, að ég
get ekki gert mér grein fyrir
því, skilurðu það, ég ætla að
strjúka."
Ég horfði á hann.
,,Já,“ sagði hann aHsgáður.
„Ég strýk :til ungvensfcu slétt-
unnar. Ég kann að fara með
hesta, sjóða sæmilliega súpu,
þeir skulu fá að isjá á eftir mér.
Kemurðu ekki mieð mér?“
Ég hristi höfuðið.