Lesbók Morgunblaðsins - 07.07.1973, Síða 2

ÍSLA V ND V
m iSTRIDA HANS
Um brezka málarann Keith Grant og myndlist hans
Aí forsíðumyndunum og myndunum tveimur hér á siðunni má ráða, hve sterkt Vestmannaeyja-
gosið hefur orkað á Keith Grant. Formsterkastar verða þessar myndir hans, þegar hann hefur
f jallíð í nærmynd eins og á efri myndinni hér.
Keiitlh Gfnamt er enskur list-
miáHari. Hanin heifur býint mál-
verk í húsnæði FLugtfédags Is-
lands við Grosyenjor Street í
London. Þar er ágætur sýn-
ingarsaliur, Iceland Center.
Myndir Keith Grants vekja
jafnan miíMa athygU í Bnig-
landi. Meðal þeirra, sem haifa
séð sýnimigu hans í Lonidon, er
Kenmeth Glark, eða Olailk láv
arður, einn þekktasti listsögu-
fræðinigur mú um stundir.
Hann er Isdendingum að góðu
kunnur fyrir sjónvarpSþætti
sína um sögu myndlistarinnar.
Hann !á fjögur múlverik efti-r
Keitih Gramt.
Keitih Grant hefur málað all
mikið frá íslandi. Á sýning-
unmi í London enu einungds
mMveric innblásin aÆ eldgosinu
í Heimaey.
X X
Keith Grant er fæddur 10.
ágúst 1930 í Liverpool. Hann
lagði m.a. stund á málarallist í
Rjoyai Gollege of Art 1955—‘58.
Hann hefiur hlötið styrki frá
FrakMandi, Noregi og Isilandi,
1968, en tók ekki við íslenzika
styricnum, þar eð hann var atf
einlhverjium ástæðum veitt-
ur fyrir bókanenntir. Keith
Grant er kvæntur Giséle,
tfranSkrar ættar, og eiga þau
eiina dóttur, DomSnique, á íþniðja
ári „whorn I love veiry miudh“.
X X
Keith Grant hefur 'kennt við
marga slkóla, en nú flytur hann
fyrirlestra við St. Martims
School of Art og Camiberwell-
iistaiháSkióaann. Hann hefur
skrifað margt um list og ferða-
iög, m.a. dagbókarbrot Ifirá Nor-
egi með teikningum í Londom
Magazin.
Meðal nemenda Keitíh
Grants hetfur verið fjöldi Stúd
enta filá ýmsum löndum. Hamn
segist hafia rætt við þá um eig
in vehk þeirra oig reynt að laða
fram það bezta í hverj-
ium manni, án þess að eyði-
ieggja það sem honum er gef-
ið, þjóðleg eihkenni. Hann legg
ur láherzíllu á það við nemend-
ur sána, að áramgur náist ein-
ungiis með mikili vinniu. „Mér
þykiir tfremiur enfi'fit að ikenna
uinigum fflstnemum. Þeim
finnst að þeir hafi verið svikn
ir atf neyzlulþjóðfélaginiu,“
sagði Keith Grant', i samtali
sem ,við áttum í Londom.
„FleStir þelrra hatfa afneitað
neyzlnlþjóðfélaiginiu, a.m.k. um
stundar sakir, en efkteert feng-
ið í staðimn. Margir reyna að
bjairga sér á tfHótftan.uim með því
að ganga einhvers teonar aust-
rasnni dulspeki á hönd.
En þeir farast fflestir i Iþessu
umróti. Þeir lffa i tómariúmi og
finna eteki lauism á vamdamJál-
um staum. Mangir ireyna að
stuntía jöga. Þeir hugsa helzt
um það sem hægt er að gera
með stærðfræðiformúlum, ám
iþess þær séu í neinu sambandi
við viísindi. Þessir un/gu list-
nemar eru tortryiggnir á tillíinn
inguna og Skortir algjöriega
ihæfileikann til að ná sambamdi
vlð aininað íóíl'k dig tjó sig. Sjálf
ur er óg af öðru sauðalhúsi,
(hugsa eins og fólk gerði, áður
en Freud kom til Sögiu. Ég á
þv(i eitfitt með að skilja þetfta
unjga fólk. En alit, sem igerzt
hefur á öldinni, hefur halft
áhirif á Iþað, tf.d. poppOisrt. Eln það
er jafnvell andvSgt henni, seg-
ir að hún sé bongaraleg lilst.
Sumir þessana ungu listnema
neita að viðurkenma að borg-
aralegft þjóðfélag geti halft
gffldi, vita þó auðvitað að þetta
þjóðfélag Ihefur upp á að bjóða
margt sem er etftirtetetarvert
og meikffllegt. En það teiLur að
þetfta þjóðfélag eiigi ekki lLst
Skfflið. Þegar ég hugsa
um hvemig þjóðfélagið okkar
er notað til iframdiráttar hern-
aðariiugmyndum og viðSklpta-
braffli, igeit óg vefl tekið
umdir sunnt í gagnrýnd
þeasa umga ífólkis. En ég
tel alftur á móti að við höfiuim
aidrei haifit jafn miMa þörf fyr-
ir list og eimmitt nú.
Þessum uingu lisitnemum finnst
þjóðfélagið edgingjamt. Ég get
vel tekið undir það. Af þess-
um ástæðum haifa þeir horfið
að dulsjæki, sem er að mSnum
dómi miMju veriri en það borg-
aralega þjóðfédag sem vlð litf-
um í. Með ,þvií snúa þeir baki
við heiminum í stað þess
að reyma að breyta honuim til
hins bötra.“
X X
1 Landon sá ég fflotek mál-
verka eftir Keitíh Grant og
voru ,þau öll fró norðuirslóð-
um: blár himinn, hvítar snjó-
bneiður, fjöll. „Þetta eru einn-
ig áhirilf frá Japan,,“ sagði
hamn, „ég hef miMar mætur á
japanskri menndngu, ékki sízt
haiku-Jjóðum. Og þó minn-
iSt ég fyrst Ijóða japans’ka
steáHdsims Matsuo Baslho, frá
17. öld. Hann skrifaði bókina
„Þröngi vegurimn 4nn í sól norð
urslóða" og dagbækur um ferða
lög tffl Norður-Japans, á árun-
'um 1682—1690. Lýsingar hans
á jajpönsku landSlagi gæftu átt
við IsQand eða Noreg. Hug-
myndim um fyrirheit lifstfyll-
tagar íí norðrinu fálla að minni
eigin reynslu.
Haiteu ljóðin minna mig
á tferð sem enn er öfarin. Sjón
deildariiringir eru mér mikil-
vægir. Þeir eru tákn fretsis.
Þeir skerpa hugmyndafilug-
3ð, vékja igeðhritf eða geðsihrær-
ingu. Eins og haiku-Qjóðin. Miin
ir sj ónideilldarh.iiíng Ilr enu ekki
hinLr sömiu og þínir. Snæfells-
jöteull qg Esja vekja t.a.m. með
olklkur ólíikar tffltfdnnliinigar. Það,
sem við sjáum, er finamhialld
þess, sem býr með otekur. Þegar
Ilan-Shain, kiinverskur síkálld-
vitringur, fór að heiman sex-
tugur að aldri itil að Qiifia ein-
'Sefiuliífii' á tfjálii einu oig afineiitaði
öllum þægindium, reyndi hann
tfyrsta ár.ið að kynnast fjallinu
eins vel og hann gat. En þegar
hann eitít sinn þurtfti að taka
tívö skref tffl að kiomast ytfir
tíorfæru, hikaði hann og sagði:
Hvaða ástæða er til að halda
átfram? Ég þekki fjafflið! Ég
þarf ekki að hreyfa mig. Ég
'fer atftur heim í kotfann minn,
sezt og hiugsa um fjallið. Hann
varð 100 ára og sterifaði ljóðið
Kaidatfjallll. 1 þvi segir 'hann:
Fólk spyr mig um veginn til
Kaildiíifjalls. Það er enigiinn siík-
ur vegur. Elf þú Ihugsaðir eiinis
og ég, þekktirðu veginn til
Kiaidatfjafflis. Steáldið er að reyna
að segja otekur að S sérhverju
okkar búi áteveðin þetekinig. Og
við verðum að breýta okteur tffl
að fá hiutdeffld í þetekingiu ann
arrar mannesfkju, en þá verð-
ium við fflkari henni en sjálf um
otekiur. Án þess að brnyta þér,
geturðu aðeins fundið í öðru
tfóltei, það sem var fyriir í sjálltf-
ium þér. Astæðuna tffl að óg
teem afitur og afitur á n/orður-
hjarann má finna í huigmynda-
ifHiujgi bemsikuinnar. ÞekMng
narðunsins var i mér, Iþegar ég
fæddist. Þetta hugmyndatflug,
eða þesisi fiantasfia bemslteunnar,
var fyrsta mertei þeklkingar
eða viitnesteju. Við getíum kaill-
að hana IsLand.
Japansfca Nöbelssteáild-
ið Kawabarta iSkrifaði bök'ha
Snæland. Leiðin liggur norður,
þangað sem snjór felliur
og land biánar atf kaldri vlið-
áttu. AðaiLpersóna sögunnar er
á ieið til einsteislanids, þar sem
,/vasa sanldr né især, né svaiar
unnir“ . . . Bn fi eihslkislia'ndi
fihniuæ Kawóbaita ný igffldi. Og
hiainn finniur Iþaiu með afneitun
allílra manniegra verðomæta.
Hetja sögunnar er þekkt-
ur baMettgagnrýnandi. En han-n
hetfur aldrei séð ballett ag nýt-
ur einungis virðinigar fóiltes sem
þefckir Itið sem etekert til þess
arar lisfcgmlnar. Hann fer til
SnæillamcLs. Þar virðisit Kawa-
baifia fiilnna gffldi og manneskju-
leiga tiign li Mutum sem eru
‘andstæður þesisaira verðmæta.
Haiku-ljÓð vekja geðshrær-
©•