Lesbók Morgunblaðsins - 07.07.1973, Side 3

ingar með lýsingium á þvlí, sem
á ekkert skylt við geðshrær-
daigu. 1 einiu Ijóðanna seig-
ir t.ajm.: hve giott er að sjá
snjóinn á jörðiinni. Og í vestri
iskýið sem Ikemur með meiri
snjó. Sem sagt: lýsing á því
seim er og þrá eftir þvií sem
verður.
X X
Kannski réð WiMiam Morr-
is úrsditum um iþað, að Keitíh
Granit fór ti'l Islands. Hann
hafði verið í Noregi 1951, en
las svo fiálsögn Morris alf Is-
landkferð 'hans 1871. „Ég varð
heiillaður af henni. Og ég sá að
ég yrði að koma til íslands.“
Hann ha'fði einnig séð aiuglýs-
ingaimyndir i íslenzku ferða-
skrifstofunni á Piccadilllý og
iþótt þær mjög faJlegar. Hann
fylgdilst vel með þvfí, þegar
skipt var um myndir í gfugg-
anum. Á þessuim árum kynnt-
ist hann Jóhanni Stgurðssyni
iforstj'óra MugféOaigisins li Lond-
on, „sem hetfur ávallf síðan sýnt
mér mikla vináttu og varið mér
hjfilpsamur. Hann átti hug-
imiyndina að sýningunni í húsa-
kynnum Flugfélagisins og und-
irbjó hana af miklum dugnaði
og álhiuga.“ Keith Grant man
sérstaMega eftir einni ljós-
myndanna sem var í íerða-
sikrifstofuigiuggainum. Hún var
frá NámaSkarði, „með rauðblá-
’um litum, gulum sandi og
Ihivtitum gufum sem bar við
SkýjalSkuggann qg gular hilíð-
amar. Ég trúði varla mlínum
eigini augum, að Iþetta gseti ver
ið svona í raunvertuleilkanum.
Þebta minnti mig á þýzku ex-
pressjóniStana, menn eins og
Nodlde. Mér fannst é|g igeta hiist
af mér akademiska skóiann
eniska með þvi að sjá þetta
land á norðurslóðum. Þessi
enski skóli vildi að málanar
drægju úr áhriifum einstakra
lita, hann héllt þvi fram að
ákveðnir litir gætu ekki sltað-
ið saman eins ag raiutt
Og grasnt o.s/fnv. En í þessari
ljósmynd var algjört samræmi,
þó að þar ættu sér stað mkil
átök milli lita, aht að þvi sfrúð.
Þetlta strið skapaði samt sam-
rærni eins og í myndum ex-
pressjonistanna. Svo kom ég til
Nlámaskarðs og Sá að Ijós-
imyndin var sönn. ísland hafði
meiri áhrif á mig en Noregur
hefur nolkkiru sinni hafft. Þvi,
sem ég sá í Nonegli, éitti ég von
á. En það var eiins og að fæð-
ast aftur að koma til íslands.
Engu llíkara en maður fæddist
inn í nýja, áður óþekkta ver-
ödd. Og þessi veröld var Ifiurðu
lega föigur. Síðan hef ég kom-
ið fimm sinnum til lslamds.“ Og
nú er hann hér í þriðja sinn á
þessu ári.
Annar meiikur Breti og unn-
andi Islamds haffði áhrif á að
Keith Grant legði ieið
slína hinigað, það var W. G.
Oollinigwood. Hann sá myndir
hans og Jas fráisagmir hans ffrá
Islandi. „Ég heilaðist af
myndum Collingwoods og land
imu. Mér finnst mikið til vaffns-
litamynida hans koma,“ segir
hann.“
X X
Þegar við vorum á Þingvöll-
um, tók hann upp blokkáma
sína og teiknaði fjödlini, vatn-
ið og viðsýnið. Ég spurði hvað
hann væri að hiugsa um, þegar
hainn teiknaði þessar skissiur.
Hann kvaðslt helst ekki hugsa
um meifft nema teikning-
una. „Pappóminm o;g strikin sem
ég forota á Ihanin, alllLs efoki1 ffyirir-
mymdina. Ég 'gæfi einis vel
verið á Piccadiily Cirouis þess
vegna. Víðáttan er mér ákaf-
laga mikils virði. Hún er held-
ur meiri hér en á Piccadihy
Circus, satt er það. Við kom-
um að Kálfstindum. „Sjáðu
þetta,“ sagði hann og benti á
miolidarvegiinm framundan, sem
hvaitf inn i vfiðátttu landslags-
iins. „Ég ætlla að teikna mynd-
Á vinnustofu málarans. Hér
er Keith Grant að vinna að
smámynd og þegar betur er
að gáð, sést að einnig hún er
frá Vestmannaeyjagosinu.
Við opnun sýningarinnar. Frá
vimstri: Eiríkur Benedikz
Kenneth Clark og Keith
Grant.
ir af islen2kum moldarvegum.
Svona vegir eru ákaflega mik-
ilvaegir.“ Það er gott að þess-
ir troðmingar, sem hér á landi
kaMast þjóðvegir, skuli eiga
sér eimn aðdfianda, daitt mér í
hug.
Meðan hann var að teikna
eina imyndána, sagði hann: „Það
er ékki fyrirmyndin, heldur
abstraktáhrif landslagsins sem
ég hiugsa um iþegar ég teikna
landið."
Og nokkru síðar:
„Meðan ég er að teikna, er
ég kannski að huigsa um mál-
verkið semi gæti orðið
lokaáfanginn. Lamdslaglið er að-
eins eins koiiar upphaf ferðar,
sem lýkiuir fi málverkmu. Mál-
verkið notar landslagið. Það
lýsdir eða vékur igeðforilf
mlállarans. Með landslags-
myndum er hægt að lýsa marg-
vi’slegum tilfimnlnigum o:g igeð-
hirilfium, ást, hatri — en þó
eimkum trega. Hann þarf þó
ekki endilega að lýsa dapur-
leika, þessi tregi getur alveg
edhs verið gieði. Bn stund-
um hveríur gileðin. Ég nötaði
landslag í Norður-Noregi til að
lýsa striðinu í Viet-Nam
d myndaflokki sem ég kalla
Anotther Oountry. Ég málaði
landslag með Skýjum, sem litu
úf eins og reykur. Það er ekki
hægt að segja, hvorf þetta er
reykur eða ský, það er eins
og brennandi borg. Þetta get-
ur verið borg í hvaða landi
sem er. Ég vildi minna fólk á
það. Ég gerði skissurnar úr
þyriu yfir norsfou fjörðunum.
Ég hoúfði miður á skýin og
llandið og á málverkunum er
ekki hægt að sjá, hvað er að
gerast á skýjiunum eða reykn-
um, en maður hefur illam grun.
Formin í landslaginiu eru mjög
lfflk hrennandi kofum á jörðu
niðri. Þessar myndir eru ekki
sérstaklega vel heppnaðar. En
þær eru a.m.k. ékki ,,bara“
landslag, heldur gru.nur um
eitthvað sem Skipfir m&li í nú-
tliimanum. Landsllag sem vekur
geðhrif, landslaig með ffvö-
fialdri merfo'ngu. Málvenk-
in urðu til vegna orða
brezka verkamannaöoifok.siþmg-
mannisins, sem sagði: „Munur-
inn á að setja barn á eld eða
eld á ’barn er 20 þúsund fet“.
Mér finnst þetta rétt. Engum
gæti dottið í hug að setja bam
á éld á okkar döigum, en marg-
ir hafa ekkert við það að at-
huga að setja eld á börn, þ.e.
napalm-sprengjur. Orð brezka
þingmannisins eru það effirtekt
arverðasta sem sagt var um
Vi e tn am-str i ð i ð. “
Loks saigði Keifih Girant:
„Skozka Sfoáldið Georige Mc-
Kay Brown, sem býr á Orten-
eyjum, er mjög gdt't skáld og
fullur af álhuga á saimlbandinu
milli Noregs og Orkneyja.
Hann hefiur skrifað bók og ort
ljóð um heillaigan Magnús, sem
bjó á Orkneyjum, og vair drep-
inn þar af ættmönnum sSnum.
Hann hefur ort ljóð um piisítar-
igöngu Krists til GoHgata og not
ar táfcnimyndir úr fómri orkn-
©