Lesbók Morgunblaðsins - 26.08.1973, Síða 5

Lesbók Morgunblaðsins - 26.08.1973, Síða 5
# * • erlendar bækur hópmynd af konu ... eftir heinrich böll Heinrioh Böll. ENGIN bóka Heiina’idhs BöU, sem fékk bökmerm'tiaveröliaun Nóbéls á si. ári, Ihefur verið iþýdd á íslenzku, svo að anér sé kumrugt. Það sýnir etrrn eiiin'u simnl siinm'Uleysi bókaút- gefenda og þó kannski ailiveg sérsitakllega lesenda við merk erlend skáiidrit. Hér er í mesta Jagi hægt að bjóða bóka þjóðLnmi upp á hasarsögur og læknareytfiara. Aðrar þýddar bækur seljaist varla fyrir kostnaði og ihelzt ekki, ef það fréttist fyrinfiram, að Iþama sé um aUviðamdikill verk að ræða, sam útheimti örlitla hu'gsun og beilabrot við lest- lurinn. Dæmigert slikt verk er sú bók, Sem afflaði Böill Nóbels- verðla'unanna ,/IruppebdMe mit einer Dame“, sem er þó hredmt ekki þung aifilesitrar, en hún vékur desandann óhjá- kvæmiliega tili umhuigsunar um ýmis iþau atriði, isem litla þýðingu hafa haift og einbum og sér í lagi ætti bókin að höfða tdl yngri kynslóðarinn- ar sem þekkti e'kki heimsstyrj öddina isiðairi niema af afspum og hefur sjálfsagt aldrei gert sér rauohæfa 'grein fyrir af- lei'ðingum þeim, sem silgMu í kjölfar henmar, meðal ainniars fyrir 'ÞjóðVerja sjái'fa, sérstak lega þá sem nú enu á miðjum afldri. En líslendimgar eru svo sieim efcki einir um að hafa liáltið sér lítt umhugað um Böil. Ég ias í 'bókariti New York Tdmes fyrir skömmu, að enda þótt ýmsar badkur Heimrichs Böl hefðu verið igefnar út í Bandaríkjunum, hefði hann aMrei öðflazt neion verulegan sess þar í Ihandi: 'So'lzhenitsyin, Neruda og iBeckett virtust hugstæðari bandajrfskum lles- endum — einnig áður en þedr fengu 'Nóbelisverðtaunin. Hins vegar er Böli virtur og vinsæil í sínu heimaflandi og í mörgum löndum, bæði Vestur og Austur-Evrópu. 1 Ðandarikjunium, segir New York Times, er Gúnter Grass hins vegar einna þekktastur þýzkra höfunda og atf öðrum þýzkuskrifiandi höfundum eru niefmdir þeir Jakob Liind, Uwe Johnson og flVfax Erisch. f GruppebiMe gerir Hein- rich BöU eins konar úftefct á þýzku þjóðfélagli siiðustu fimmtíu árin og by.ggir bók- in iupp í krimgum komuna „Lenl“ og yfirfeitt eru það einhverjir sem haifa iþekkt hana, sem taflla og segja skoð- un sína á henni. iBö]fl hefur áð ur tfengið sérstakt Qiof fyrdr hversu vel honum itekzt að lýsa fcveníóttki d bóikum sínum og . hér bregzt honum heldur ekki bogalist'in. Söguþráðinn má einfaMa á þessa ðeið: Aðallpersónan Leni Pfeiffer er 48 ána þegar ibók- lin hefst. Við borð Mggur að hún missi ibúð slina d Köln. Hún lieigir ót 'herbergi, en igengur enfiðfllega að Háta enda mætast. Hún er ekkja, einka- sonur henmar er ‘i fangefli.:' fyr ir þá sök að (hafa ffaflSað ávis- •anir í iþeim tilgangi að hjálpa móður sinni, og ám itekna hans — hann er sonpihreinsunar- maður — íer allt að síga á ó- gætfuhMðima. Þessu nýja Þýzkalandi \ eft- irstrfðsáranna á Leni Pifeiffer erfitt með að aðlaga sig. Hún lied'gir hexfbergin aða'ilega er- lenidum verkamönmum — og andrúmsloftið lí húsinu býður upp á að 'þar ifari að þrfffast kommúnismi, segir húseigand inn. Það skiptir engu að hún ihefur búið hér affila sina tíð, •að 'hiúm liefur iþekKt edgand- ann í þrjátíu ár, að baruafoam hans var guðfiaðir sonar henn ar, iþegar hann var skirður í stríðinu. Timarnir ibreytast og verðmætamatið líka. Pening- ar eru aiflið — hugsjónir eru fyrir tri. Aðeins flön og ein- 'feflídninigar láta ság heiðar- leika, náungakætrfleik'a og ást einllwerju skipta. Það er hvíáiað um að Derni •sé lausfliá't ikvensa og tiiitekinn er einn tyrkneskur fleigjanidi hennar. Ein enda iþótlt húm haái kannski verið öll a)f vilija gerð að ávinna sér hylil'i karftmianna og beinllínis sé geflð í skyn, að hún hefði fúslega vifljað meiri og tíðari sambönd, hefur hún aðeins haft mök við f jóra fcaiu menn öll þessi ár. Megin hfliuti sögunnar snýst 'um þemn an þátt málsins. Fyrsti aðdáandi Leniis lézt, áður en hanm fékk tækifæri til að tjá henni ást sina. 'Eig- inmaður Leni fórst þrem dög- um eftir að Iþau gifltust. „Hdn sanna ást“ hennar var sovézk ur ffangi, sem Æórst er hamn álpaðist til að stdga á jarð- sprengju eftir að þau höfðu átt saman 18 ljúffa mánuði — ef orða má svo ástarævintýri á stríðstímum. Og svo er það tyrkneski sorphreinsunarmað- urfnn, 'sem hún er nú ófrisk efftir. iHún eflskar ihamin svo sem ekk! neiltt að ráði en hef ur isamúð með honum. Nú er aða'iánægja hennar í því fólgin að borða tvö rúnn- stykki í morgunverð, leika sónötur eftir Schuberf og vinna að annarflegu vísinda- málverki tffl heiðurs nunnu eiinni, sem hún, þekkti, þegar hún var á heimavistarskóla upp úr 1930. 'Þessi nunna var Gyðimguir, og lézt í striðinu og einhvem veginn setur flLenli hana i samband við Mariu guðsmóður og það er einnig bersýniflegt að „Dadyin“ í titl- inium, það er Leni sjállf, sér sjál'fa sig sem éinflwers konar endurhofldgaða guðsmóður. Tifl iþess að draga upp það „málverk" sem ffyrir höfundi va'kdr af konunni Len'i notar 'fliann Ihinn svokaiiaða Au (stendur fyrir author) sem tangili'ð. Hann vdnnur i senn sem raninsóknarmaður, frétta- sflcýiandi, og þjóðiféfliagsffræð- inlgur. 1 þessu gervi yfirheyr- ir hanri 60 aðilri, sem þekktu Len.i á hinum ýmsu skeiðum í ævli hennar. Það sem kemur út úr þessari rannsóilcn er einnig þjóðfélagsmynd aff Köin og libúum hemnar frá 1920 og ffram á iþenman dag. Vinnuibrögð Böiis S þessari bók minna á Breeht að ýmsra dómi. Hann satfnar saman efn inu tifl að sýna, að meira að segja í iÞýzkaflandd er Víf und- ir því yfirborði, sem augað sér, þrátt tfyrir lafllft. ManngiMið og naunhæft verðmœtamiat á manneskj- umni og umhverfin'u virðast liggja Heinrich Böll þungt á hjarta og enda þótt Gruppe- biflde Mit einer Dame sé ekki eins óhemju þúng og erf ið aflestrar og „iFyrsti fliring- «rinn“ eftir Solzhenitsyn og þar af fleiðandi ekki eins miik- ið listaverk, að dómi ýmissa aflviturra bódcmennitamainna, né iheMur jafn torSkilin og mörg verk Beclcetts, þá er hún skriífuð af listrænum þokka og bar 'höfundi sínum ábafiega jákvætt rviirfni. h . k .

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.