Lesbók Morgunblaðsins - 26.08.1973, Blaðsíða 7

'hefði aSlt fneytt úr flöskunni áð
oir en hægt var að skáiia fyriir
iheiðuTSgeatmuim. — Það er auð
vitað flug.vélin sem hefur eyði-
lagt þanin stíl sem á að ríkja
'þegar sikip fara, því á fluigvöll-
um igengur alit svo fl'jótt fyrir
sig að menn verða að hatfa sig
álla við, fólk eæ kamnski varia
toúið að srnella lcveðj ukossinum
á ástvini sina fyrr en það er
toúið að fá póstkoirt frá 'þeim.
Nú — loksims var Gullfoss
frjális og frir, smeri' stefni út
á úrsvalan Faxaflóa og hóf
sina regliuibundinu ferð tii Leith
og Kaupmannahafnair, alit að
þvi farinn að rata iþetta sjáLf-
kratfa eftir 23 ár á iþessari sömu
leið. Fahþegar taka öllu með
iró oig lífistempóið toreytist jafn
sikjótt og Atlanitshafið er undár
kili, hér eiga memn eftiir að
dvelja sáman í manga daga og
engin þörf á ajsa. Fyrsta sóiar-
hringinn eru iþó fáir á tferli, það
er dálítii bræla og dnegur úr
matariyst, stnax á öðrum degi
eru þó tflestir á kreiki og at-
huguH Iþjóðfélagsfræðingur fær
tækifæri til að sjá dáliitið sam-
'kom í 'ijós að skipið vair bara
rétt að byrja að fara, það átti
eftir að k>sa sprimginm og emg-
inn áttaði sig á hvað skip eru
lengi að síga frá bryggjunmii,
sumir tóku sig saman i andlit-
inu og endurtóku hin tfögmu og
félag myndaist, drög að dáldtlu
þjóðfélagi, upphaf 'þess; þróun
og framigang. — Slíikt getur
aldrei átt sér stað um toorð í
flugvélum. Þar er varia stofnað
til persónulegra kynna, frekar
en á sér stað í strætisvögnum,
í mesta lagi hefurðu tsekifæri
til að gefa sessunaut þínum
honnauga undian dagtoláðimu eða
timaritinu og homaugu eru
vafasamur grundvölluir mann-
legra samsikipta, hvað þá frek-
ari kynna. Og auk þessara
stirðbusalegu stellinga sem það
úfheimt jr að veia fanþegd i flug
véi, þá er tímimn allitof naumur
tii þess að nokkur temgsl geti
myndast á milli fanþega, hvað
þá að heilt samféiag þróist með
fflóknum þráðum, tminmihluta-
hópum, yfirstéttargrúppu og
ýmsum unddrdeildum.
En Gullfos® siigliir sinn sjó
hvað sem tautar og rauiar,
minnist ikummuiglega við öldur
Atlamtshafsins, mú'kkinn tfylgir
honum áleiðis en smám saman
fækkar fugfnum og lo'ks er
ekki nema einn eftir, áður en
varir snýr hann einnig til' Jands
eins og gamálreyindur lóðs, sem
toúinm er að .gera sfcyldu sina
og blakar vængjum í kveðju-
skyni. Framundaii' enu djúpir
Atlamtsálar oig ekkert að sjá
nema óravíddif hafsiims og svo
þegar húma tekur kvikna
stjömurnar hver af annanri og
depda auig.um á næturhdmni eins
og þær séu tii þess settar að
vaka yfir þessu eina sfcipi á
ferð sinni og eiiga emgu öðru
hluitverki að gegna d sköpunar-
vorkinu.
Lífið um borð fylgir settum
reglum og venjum edns og í
hverju öðru samfélagi. I
mangra augum er hið heilms-
fræga kálda borð hápun'ktur
dagsins og vist hefúr það ekki
sett ofan, úrvaldð eitt nægir til
að æra sultinn upp i jafnvel
þeim sem verst eru haldmiir af
sjóveiki. Hér eru ýmsar krás-
■iir á toorðum sem hvorki er hægt
að tfá hjá Tómasd eða Tod'ia í
Síld & Fisk, tnðnöðin fyrir
hvern matmálstíima segir sína
sögu um vinsældir Iþessa marg-
slumgna 'borðs. Einnig vdð kalda
borðið hatfa myndazt rótgrónar
erfðavenjur sem sjáifsagt end-
urtaka sig í hverri tferð: oftar
en ekki lendirðu tii il>orðs með
a.m.k. einum útlendingi og þá
er aJltaí einhver þjóðhollur og
fræðafús íslendingur sem tek-
ur að sér að halda tfyrirlestur
um harðfis'k, útskýra ágæti
hans, Xeiðbeiina um neyzlu hans,
segja frá verkun hains og að
lokum fáein orð um þjóðhags-
le.gt gildi lians gegnum addirn-
ar.
Og svo er iþað kaffi'stundin
uppi í reyksad að atflökdnni mál
tíð, Þórólfur irennir 1 kaffiböll-
ana, útbýtiiir koniaki og kveik-
ir í vimdlum og síganettum,
rnenn teygja úr sér saddir og-
isælir, sumiT vidja vera út af
fyrdr sig, grúfa sig yfir bók,
leggja kapa'l, stilla upp itatfli eða
horfa út á hafið í djúpri 'leiðslu;
aðrir taka að rekja saman ætt-
ir sínar, rilfja upp fyrri ferðir
með Guidfossi og jafnved’ .gamla
Gulifossi, tfólk dnnir hvert ann-
að eftir ákvörðunarstað og til-
igangi ferðalagsins: fflestir eru
á ieið í sumarfri. En öldum ber
saman um að ibezta hvildin sé
nú einmitt hér um toorð í toessu
igamla góða skipi á led'ð yfir
Atiantshafið, hér er bókstaflega
ekki neitt sem getur ras'kað ró
manina, þeiir sem komu um toorð
titrandi og skjáltfandi aí stressi
veiferðarþjóðfélagsifns í landi
með allar áhyggjur heimsins
teiknaðar í .baugum undir aug-
um, þeir isitja nú yfilr kaffi-
bolla, kyrriátir og uppXiafnir
ei.ns og þeir hatfi drukkið sjálft
taó með kaffinu og öðCazt Muta
'bréf í nirvana h.f., edllegar þeir
sitja og spii’.a löngu vitleysu og
svarta pétur við yngstu íarþeg
ana. Það er engin hætta á að
neins konar vandamál íþyngi
mönnum, af þeirri e.nföldu á-
stæðu að hér verður ekki ráðið
fram úr neinum vandamádum
og iþvi tiigangsQaust að dáta þau
á sig fá. Og það er en.gdn hætta
á að útvarp eða sjónvarp rugli
þig i riminu, sjónvarpið sést
ekki. Að vísu heyrist í útvarp-
i;nu nokkra daga en Iþað er engu
likara en fréttirnar verði þér
óviðkomandi svona langt úti á
sjó: það er litiið sem við getum
gert í má'llnu þó að kvikni d Slát-
urfélagi'nu. Og það er i!it:d' ihætta
á að siminn komi 'þér úr jafn-
vægi, að vísu var súmi i kletfan-
um hjá Árna Gunnarssyni, ákaf
lega sjarmerandi igamadt tæki
með Isiðarvisi á dön'síku, Árni
gat meðai annars haft beint
samband við gíróloompásinn, ég
veit þó ekki til hann hatfi not-
fært sér þann munað.
Kristján Aðalsteinsson skip-
stjóri sagði okkur etftitr frægum
læknum og heilsuræktorsér-
fræðinigum, að ekkert jafnaðist
á yið larjga sjóferð etf fódk væri
að einhverju leyti hrellt á lik-
ama og sál. Og kona meðad far-
þega lýsti þessu toezt: „Þetta
er eins og að vera 'heilbrigður
á hressi;ngarhælli.“ Og önnur
toætti við: ,,Já, það vantar ekk-
ert nema heimsóknartómana.
Ég verð bara að segja fyrir
mig: ég hef bara aldrei' verið
svona góð á tauginnd.“
Gullfoss er toúinn að vera á
sölulista i itvö eða þrjú ár og
á veturna hefur honum verið
lagt. Kannski það væri verðugt
framtiðarverkefni að senda
hann 1 nokkrar vetrarferðlr suð
ur á bóginn fuHskipaðan fólki
sem þyrfti hvíld frá önnum og
amstri nútímaþjóðféiags, það
gæti 'komið í stoðinn fyrir gras
óg leir fyrir nú u.ton smálestir
atf tougatöflum. Kannsiki heiX-
brigðisráðuneytið athugaði mál
ið?
Það væri að minnsta .kosti dá
lítið trist ef íslendin.gar ættu
ekki lemgur ne!nn Gullfoss.
Sagnfræðimgar segja okikur að
þjóðin hafi misst sjáltfBtæði sitt
þegar ákipastóllirnn igekk úr sér
í fornöld. Og gamli Gudltfoss
var óneitonXega táikn hirus nýja
sjálfstæð's. Nú eru aðrir tómar
og sennilegt að lýðveldið leggi
ekki upp laupana þó að Guilfoss
hætti að si'gla. Og þó? . . . Skip
eru annað og meira en fljótandi
samgöngutæki. Þau iflytja ekki
aðeiins vörur og farlþega danda
á mildi. Þau flytja dáilátið ibrot
af anda þjóðWfsáns, Etundum
sorg og harm, en oftast nær
von og fyrirheit.
«•