Alþýðublaðið - 10.02.1922, Síða 1

G-eflð flt af Alþýðaflokknnm
* m . 5.-'
1922 Föstudaginn 10. febrúar. 34 tölubiað

Togaratnir jsjóDareip.
þeim fjölgar með hverjum deg
inum, sem skilja þsan einfalda
sannleika, að tii þess að útrýma
íátæktinni, með öllum þeim hörm-
ungum og öiiu því böli er henni
fylgir, þá er nauðsynlegt að þjóð-
nýta framleiðslutækin
Víð jafnaðarmenn höldum því
ekki fram, að það sé nauðsynlegt
að gera þau öli að þjóðareign.
En reynzlan mun sýna að nauð
syn ber til að gera svo við alla
f>á framleið«lu sem samkvæmt eðli
-sfnu gefur betri arð þegar hún er
rekin í stórum en í smáum stíl.
Það sem fyrst riður á að sé
gert að þjóðareign eru auðvitað
þau af framleiðslutækjum vorum,
sem mestu skifta og fullkomnust
eru, en það eru togararnir.
Ástæðwrnar fyrir því eru fyrst
og fremst þessar.
Togaraútgerðin þarf að halda
áfram, bæði þau árin sem útgerð
armenn kalla „vond“ og þau sem
þeir kalia góð. Landssjóður þarf
að fá sín gjöld, eias þessi vondu
át sem hin, og verkalýðurínn þarf
að hafa kaup sitt, hvernig sem
árar. Það þarf því að láta góðu
áriw borga þau vondu, en það er
ekki hægt netna þjóðin eigi sjálf
to.garana. Meðan einstakir menn
eiga þá hafa þeir eðlílega þann
sið að hætta að láta þá ganga
hvenær sem þeir álíta það ekki
borga sig fyrir þá sjálfa, án tiliits
til þess hvers hagur almennings
krefst.
Eaginn vafi er á því, að útgerð
togaranna borgaði sig miklu betur,
ef hún væri undir sameiginlegri
stjórn, heldur en með þeirri aðferð
sem nú er viðhö/ð. Enda er nú
hverjum framkvæmdarstjóraaum
hrúgað ofan á annan við mörg af
félögunum.
En auðvitað er hægt að koma
togurunum undir sameiginlega
atjórn án þess að gera þá að
Aðalfundur
i Iðimemafélagi Rvikur Iaugardaginn II. þessa máe.
klukkan 9 eftir miðdag á venjulegum stað.
þjóðareign, enda er það ekki að
alatriðið, heldur þetta tvent: að
þjóðin, en ekki einstakir menn,
hafi arðinn af útgerðinni, og þó
öllu fremur hitt, að útgerðin sé
rekin með hag þjóðfélagsheildar-
innar, en ekki fárra útgerðarmanna
fyrir augum, t. d. að togararnir
séu ekki bundnir við land um
bjargræðistimann. Aiiir vita að
atvinnuleysi er sýki á auðvalds-
þjóðfélagsfyrirkomulaginu, sem að
mundi smásamam hverfa, jafnótt
og þjóðin eignaðist sjálf fram
ieiðslutækin.
II.
í blaði útgerðarmanna og auð-
valdsins hafa við og við birzt
greinar gegn því, að togararnir
yrðu gerðir að þjóðareign, en þær
hafa venjuiege ckki verið annað
en skammir. í gær birtist ein
grein um þetta í Mgbl. Auðvitað
vantar ekld í hana skammirnar,
þur sem hún er aftir fimta fram
kvæmdarstjófa Kveldúlfsféiagsins,
hr. Ólaf Thors (duinefnið x), en
grein þessi hefir það þó fram yfir
aðrar greinar úr þessari átt, að
þarna er þó gerð lítilfjörleg til-
raun til þess að færa rök gegn
þjóðnýtingu togaranna.
Astæðurnar gegn því eru þá
þessar:
1. Að ekki verði hægt að fa
skipin vátrygð. >
2. Að ekki verði hægt að skrá-
setja á skipin,
3. Að ómögulegt verði að selja
fiskinn sem aflast, af því enginn
þori að kaupa ránsfeng, af þvi
kaupandinn eigi á hættu að verða
að endurgreiða stolna muni.
4. Að löghald verði lagt á
skipin sem koma til Englands eða
annara landa með ísfisk eða til
þess að fá viðgerð.
Ástæður þessar eru, svo sem sjá
má, ekki veigamiklar.
Það vita aliir, að útlendu vá-
tryggingarféiögin, sem vátryggja
botnvörpungana, gera það vegna
þess að þau hafa fjárhagslegan
hag af því, en ekki af persónu-
legu vinfengi við útgerðarmenn.
Vátryggingafélögunum er því
vitanlega sama hvort það er þjóð-
in sem borgar iðgjpldjn eða það
er borgað með Kveldúlfsgulli. —
Aðalatriðið er, að þeir fái ið-
gjöldin.
Þá er þetta með skrásetninguna.
Mér er ómögulegt að skilja hvers
vegna ætti ekki að vera hægt að
skrásetja á skip, sera þjóðin aetti.
Reyndar vita menn það, að auð-
vaidfð á ekki svo lítinn hluta f
yfirvöldunura, en að þau mundu
taka sig saman um að neita að
skrásetja á togurunum eftir að
þeir væru orðnir þjóðareign er
auðvitað of mikii fjarstæða til að
nokkur festi mark á. En þó svo
nú væri, ætli það væri ekki ein-
hver ráð við þvíf En kamke að
útgerðarmenn haldi, að sjómenn
muni ekki vilja vinna á togurum
ef þeir séu eign' þjóðatinnarl
Þriðja og fjórða ástæðan er í
raun og veru sú sama. Hún er,
að hægt sé að leggja löghald á
togarana eða afurðir þeirra er-
lendis. Hver ætti að getá gert þaðf
Hvað skyldi enskir eða aðrir út-
lendir dómstólar skifta sér af þvf
hvort að togararnir eru gerðir að
þjóðareign eða ekki, eða itvernig
ætti það að varða við ensk lögí
Hver mundi kalla togarana eða
afla þeirra .ránsfeng" eða „stolna
muni“ nema þessi góði útgerðar-
maður, sem ritar