Lesbók Morgunblaðsins - 09.03.1975, Side 7

'V'S'.'S

að hafa í takinu margar glerungs-
tegundir. — Maóur á bara að
reyna að ná góóum tökum á því,
sem maður hefur. — segir hann.
Það er gaman að fást við leir-
inn, finnst honum. Hann er lif-
andi og skemmtilegt efni, sem
lætur vel að stjórn og notalegt er
að hafa hann milli handanna, og
sveigja hann undir þau form, sem
hugurinn býður í hvert sinn. Hins
vegar segir hann að þaó stoði litið
að reyna að vera frumlegur i þess-
ari grein, þvi að menn hafi fengizt
vió þetta i þúsundir ára, og öll
form og formleysur hafi verið
prófuð, þaulprófuð og margpróf-
uð. En um það er ekkert hægt að
fást. Þessir hlutir eiga að þjóna
sinu hlutverki i okkar nútima-
þjóðfélagi, eins og þeir gerðu
fyrrum hjá kónginum í Krít.
myndlist, en keramikið átti' of<-
sterk ítök í honum til að hann
gæti lagt þaó á hilluna. Þegar
heim kom stofnaði hann leir-
munaverktæði í Bergstaðastræti,
og síðar setti hann á fót verzlun-
ina Kúnigund, fyrst við Skóla-
vörðustíg, en síðan fluttist hún
niður í Hafnarstræti. Verkstæðið
rekur Haukur nú í Kópavogi, en
innan tíðar flytzt það i framtíðar-
heimkynni, sem hann hefur búið
því úti á Álftanesi.
Hann segir, að það sé mesta
vitleysa að reka verzlun samfara
listiðnaðinum, en hann hafi þurft
að grípa til þess til að koma vör-
unni út. Eiginlega væri sniðugra
að félagsskapur leirkerasmíða
ræki slíka verzlun, en einhvern
veginn er það svo, að engin sam-
vinna virðist með fólki í þessu
fagi, það skortir kannski bara
frumkvæðið.
En hvernig er með verkstæðin?
Fengist ekki betri nýting á þess-
um dýru tækjum, ef menn sam-
einuðust um þau?
— Það er nú bara þannig, að
hver vill búa að sínu, og fara sínar
eigin götur. Þetta er nú kannski
ekki svo óskaplegur útbúnaður,
sem maður þarf, rennibekkur og
ofn, og smávegis annað. Nei, sam-
vinnan væri sennilega raunhæf-
ust á sviði verzlunar og kynn-
ingarstarfsemi.
Þaó er enginn sérstakur aðili,
sem sér um kynningu á islenzkum
leirvarningi erlendis, og Haukur
hristir brosandi höfuðið, þegar ég
ympra á glæstum erlendum mörk-
uðum. Hann telur, að þangað eigi
Islendingar lftið erindi. Viðast
hvar erlendis sé grein þessi svo
háþróuð, að lítið sem ekkert þýði
að keppa um markaðinn, og svo er
þessi varningur einkar erfiður og
óheppilegur í flutningi. Þaó er
því bezt að halda sig við heima-
markaðinn.
Haukur flytur inn leir eins og
flestir kollegar hans hérlendis. Is-
lenzkur leir er ekki nothæfur í
steinleirsbrennslu, eins og hann
hefur, þvi að hann þolir ekki hita-
stigið, sem er 1300 gráður á
Celsius. Aðrir innlendir aðilar
hafa lágbrennslu, og hafa þvi get-
að hagnýtt sér íslenzkt hráefni að
einhverju leyti, en rannsóknir,
sem gerðar hafa verið á islenzk-
um leirtegundum sýna, að þær
eru yfirieitt ekki heppilegar til
vinnslu, meðfram vegna þess, að
þær hafa yfirleitt hátt járninni-
hald. Hins vegar segist Haukur
geta búið til ágætis glerung úr
Vonandi prentast myndirnar nægilega vel til þess að litirnir í Keramik Hauks Dórs njóti sin.
Jarðlitir, ýmsir tónar af brúnu, er algengasti liturinn.
íslenzkum hráefnum og notar
hann mikið.
Hvernig verða svo leirmunirnir
til? Haukur segist venjulega
þreifa sig áfram á rennibekknum,
en stöku sinnum dragi hann upp
formin. Þegar hluturinn hefur
fengið lögun sina, er hann þurrk-
aður, siðan hrábrenndur, glerjað-
ur og sfðan' brenndur með gler-: • v • '
ung. Framleiðsluferlið tekur um
10 daga, og hluturinn er tilbúinn
til notkunar.
Listmunir Hauks hafa yfirleitt
fínleg litbrigði, og jarðlitir, eru
mjög áberandi. Hann segir, að
steinleirbrennslan útiloki sterka
liti, og sjáifur sé hann á móti því