Lesbók Morgunblaðsins - 15.02.1976, Blaðsíða 2

Hjónin og barnið höfðu gengið
tfmaniega kvölds til náða, að gömlum
sveitarsið, og lágu nú vakandi og
hlustuðu á gnýfara götunnar sér til
hrellingar. Drykkjuraus fólksins f
næstu íbúð þessarar gömlu sam-
byggingar, raskaði ósjaldan svefnfriði
þeirra um helgar og stundum einnig f
miðri viku.
Upp frá þeim degi um vorið, að hjón-
in höfðu tekið sig upp með barnið, hin
voru flogin út í burskann, hafði þeim
sjaldan komið vær blundur á brá fyrri-
hluta nætur, barninu ekki heldur. Það
kunni þessum nýorðnu umskiptum
illa. Áhugamál þess urðu öll eftir f
sveitinni, hjá jörðinni og dýrunum.
Það hafði oft spurt foreldra sfna og
rakið upp fyrir sér kennileiti á feiðinni
heim: Á leiðinni stóð t.d. ær að kroppa
með 2 lítil, skippandi lömb f kringum
sig, öðrum stað kirkja með stórum
turni, þeim þriðja brú yfir voða fangt
fljót, og margt fleira, sem of langt yrði
hér upp að telja á þeirri Iöngu leið.
Nú biðu þau eftir, að svefninn
aumkaði sig yfir þau og tækju þau
náðarsamlegast i sfna miskunnsömu
arma og gæfi þeim næturhvfld.
Gömul klukka á veggnum á móti
þeim sló 12 högg. Hún sló mjög hratt,
eins og gætti óþolinmæði f slögum
hennar Ifkt og henni fyndist tfminn
ifða seinlega hér. Hún hafði alltaf ver-
ið í sveitinni, eins og hin þrjú, hjónin
og barnið, þangað til nú, og búin að
þjóna þremur ættiiðum.
— Það er gott hvað þetta líður þó,
sagði maðurinn og reis upp við dogg f
rúminu til að kveikja sér f pfpu, um
leið og slög klukkunnar dóu út.
— Æ, góði, farðu nú ekki að reykja,
komið fram á nótt, sagði konan.
— Heidurðu kannski, að það sé holt
fyrir barnið, að anda þessum andskota
að sér mikið af nóttunni.
Maðurinn þagði en hélt áfram að
totta pfpuna.
— Þú ert farinn að svæla svo mikið f
seinnitfð. Vaknar á nóttunni og situr
uppi reykjandi. Hvað verður þú lengi
að fara alveg með heilsuna? Hefur þú
hugsað eitthvað um það?
— Það var valla óhollara en rykið
hérna í kauptúninu.
— En að láta þá rykið nægja?
— Hvað ætli mann muni um þá
óhollustu ofan á ýmislegt annað, sem
upp á mann fellur hér. Ekki mikið
heid ég.
— Ertu nú búinn að gleyma heyryk-
inu f tóftunum, þegar velktist og illa
verkaðist f óþurrkatfð? Þú komst oft og
einatt grár f framan og með þykkt lag
af þessum fjanda á fötunum inn úr
húsunum á veturna. Eða hóstinn og
brjóstþyngslin.
— Kom ég það, já. Einmitt það já.
Hvenær var það, ef ég mætti spyrja.
— Þá það, sagði konan.
— Þá það, hafði maðurinn upp eftir
konunni, sposkri röddu.
— Það er gott, ef þú ert góður núna.
Heilsan er auðvitað fyrir öllu.
— Ég vil fara heim f Fjallshlíð,
sagði barnið.
— Það verkaðist alltaf vel, heyið f
Fjallshlíð, hélt maðurinn áfram.
— Ertu ekki sofnaður drengur?
sagði konan við barnið.
— Ég vil fara STRAX f Fjallshlið,
endurtók drengurinn.
— Nú er komin nótt, bflarnir sofnað-
ir og allir litlir drengir farnir að lúlla f
kollinn ásér.
— Auðvitað voru alltaf þurrkar
nema kannski á vorin og fyrri pait
sumars, að rigndi á meðan var að koma
nál og blessað grasið. Svo komu
þurrkarnir og slátturinn, sagði maður-
inn sólbryddri röddu upprifjunarinn-
ar.
— Svo komu þurrkarnir og sláttur-
inn endurtók hann, lækkandi röddu
sem minnti á fagnandi rfsl golunnar f
grasinu og það varð ekki annars vart af
V
©
hreimi raddarinnar en hann tryði því
sjáfur að þetta tvennt hefði alltaf farið
saman: 1 Fjallshlfð: siátturinn og
þurrkurinn. Og enn hélt hann áfram og.
nú til að taka af allan efa.
— Heyið þornaði allt eftir hendinni.
— Nei, það var aldrei nein mygla eða
heyryk f tóftunum f Fjallshlfð.
— Okkur ieiðist hérna, sagði barnið.
Bflarnir eru vakandi. Ég heyrði til
þeirra áðan, margra, margra, bfla. Við
getum vel farið í Fjallshlfð, mamma.
— Á morgun förum við f búðir.
Kannski kaupum við eitthvað gott upp
f litla kút.
— Ég vil ekki fara út. Það er ekkert
gaman.
— Af hverju ekki?
— Af þvf okkur vantar jörðina. Hér
er engin jörð. Jörðin varð eftir f Fjalls-
hlfð.
— Eitthvað hlýtur þó að vera hér,
sem gaman er að?
— Nei. Hér er ekkert nema hávaði
og ljót og mörg hús.
Tfminn silaðist áfram. Klukkan á
þilinu sló eitt. Umferðin á götunni var
að fjara út. Drengurinn hafði legið
þegjandi f rúminu um stund, án þess
að bæra á sér. Konan beið f ofvæni
eftir að hann festi svefninn. Og einmitt
f sama mund og henni heyrðist hann
vera kominn í værð, hóf hann sig upp
úr eins manns hljóði:
— Mamma. Ég held, að himinninn
eigi ekki heldur heima hérna. Hefur
þú séð hann? spurði drengurinn og
sparkaði ofan af sér sænginni.
— Iiiminninn er alls staðar barnið
mitt.
— Svo er myrkrið svo leiðiniegt
hérna.
— Hvernig þá? Ijúfurinn minn?
— Það er aldrei aiminlegt myrkur.
— Aldrei alminlegt myrkur. Nú skil
ég þig ekki.
— Sérðu bara núna, þarna á veggn-
um á móti glugganum? sagði drengur-
inn og benti.
— Þetta er glampinn af útiljósun-
um, sem góðu mennirnir kveikja hérna
til að lýsa okkur um bæinn, þegar
dimmir.
— Mér leiðist það svo. I Fjallshlið
var bara myrkur og svo var bjart, þegar
nóttin var búin. Mannstu ekki eftir
fallegu myrkrunum heima, þegar þú
söngst fyrir mig?
— Var ekki eitthvað fleira gott f
Fjailshlíð en myrkrið?
— Jú, ailt var gott f Fjallshlíð og
Smali iíka óskup góður.
— Hvað gerði Smali?
— Hann var með mér úti f góða
veðrinu, þegar ég var pfnulítill.
— Var hann ósköp góður?
— Já, já, hann lofaði mér að halda
mér f sig, svo ég dytti ekki. En hvolpur-
inn var svo frekur.
— Jæja?
— Hann togaði af mér sokkinn og
nagaði gat á skóinn minn og át svo
sokkinn.
Drengurinn var nú orðinn þreyttur
og farinn að draga ýsur. Brátt sneri
hann sér upp og var sofnaður á
skammri stundu.
Klukkan hélt áfram að tifa á þilinu
öndvert við þau, en ekki jafn órótt og
áður, eins og nóttin og svefnhljóð
barnsins hefðu sigrað ókyrrð hennar.
Konan hafði átt nokkuð erfitt með
báða, mann sinn og son, þetta sumar,
sem þau höfðu átt heima f kauptúninu.
Og sjálfri leið henni ekki alltaf vel,
þótt hún iéti ekki á öðru bera en hún
sætti sig við hlutskipti þeirra. Hún
hafði stundum orðið að lifa við and-
stæður og kunni að laga sig eftir þeím
áh þess að láta þær beygja sig.
— 1 Fjallshlíð, sagði barnið, sem úr
fjarska, upp úr svefninum. Mamma,
hélt það áfram að hvfsla upp úr draum-
um sfnum. Nú erum við öil komin
aftur f Fjalishl/ð. (Hærra): Þarna er
Smali, og þarna er hvolpurinn með
sokkinn minn. (Lægra) Hann má það
greyið. Aftur hækkaði rödd drengsins,
varð skær og fagnandi:
— Og nú eigum við aldrei að fara
héðan aftur. Sjáðu, mamma: þarna sé
ég himininn og gaman að leika sér á
grænu túninu, en pabbi farinn að slá I
sólskininu.
Maðurinn reis upp f rúminu loftið f
herberginu var þungt og reykmettað.
— Ég get ekki hlustað á þetta
lengur, sagði hann við konuna og
kveikti sér f sfgarettu.
— Vektu barnið, sagði hann hast, en
seig svo saman. Nei, það var aldrei
neitt ryk f heyjunum f Fjallshlíð, bara
arið i sólargeislunum, sem komu inn
um borurnar á fjárhúsunum, hélt mað-
urinn áfram, þegar tfmi leið, án þess
konan svaraði neinu til um að vekja
barnið upp úr draumum sfnum.
— Æ, það vildi ég þú gætir sofnað,
góði minn og dreymt eitthvað hug-
næmt eins og barnið, sagði konan.
— Já, sagði maðurinn rólegri. A
kvöldin komu stundum menn af næstu
bæjum til að stansa og spjalla við
mann. Einstaka sinnum voru spilin
tekin upp og tappi úr glasi svona til
hátfðabrigða. Oft fóru gestirnir ekki
fyrr en undir morgun, eins og þú
manst, kona, og maður gleymdi að tfm-
inn væri peningar.
— Já, ég held ég muni það. Rollur og
hross upp aftur og aftur. Það var um-
ræðuefnið ykkar. Ég held ég muni eft-
ir þvf. Ósköp einhæft og þreytandi til
lengdar, sagði konan og geispaði.
— Manstu þegar þeir voru að sýna
hrútunum fyrst út á sumrin á Bala?
— Ha? sagði konan annarshugar.
— Já. Áð láta út hrútana á Bala,
endurtók maðurinn hlæjandi.
— Manstu það ekki? Ég hef áreiðan-
lega sagt þér frá þvf.
— Nei, hvernig var það, sagði konan,
þótt hún myndi ekkert betur og fyndist
ekkert meira Iýjandi, svo oft hafði
maðurinn sagt þá sögu og hlegið upp
úr henni hér og hvar. Þá vildi hún ekki
sviptahann ánægjunni af að segja hana
einu sinni enn, með þvf að svara að
hún kynni söguna utanbókar og væri
orðin hundleið á henni fyrír löngu.
Honum leið hvort sem var alltaf best á
meðan hann var að rifja eitthvað upp
frá Fjallshlfð og sveitinni heima.
— Sauðburði var þá lokið, en
tvflemburnar stóðu en f túninu á Bala,
byrjaði maðurinn frásöguna.
— Var ekki margt tvílembt hjá
Danna? skaut konan inn f af bölvun
sinni.
— O, jú viðurkenndi maðurinn með
semingi
— O, jú sagði hann aftur með enn
meiri dræmingi.
En Daniel vissi líka af því og
meðhöndlaði ærnar eins og lielga
dóma, þangað til hrútarnir voru látnir
út.
— Það gerðu nú fleiri, sagði konan
og brosti tvfrætt, meðaumkun í svipn-
um.
Við vorum alltaf þrír við þetta;
Danni sjálfur, Bjartur á Reykjum og
eg. Bjartur kunni Ifka að meta þessa
skemmtun og hlæja að henni á eftir.
Nú, svo var beðið eftir góðum degi,
sólskini og logni. Þá var gengið upp að
fjárhúsum og hundunum sigað á
tvílemburnar, til þess að þær yrðu nú
ekki fyrir hrútunum, þegar þeir yrðu
leiddir út. Ærnar tvfstruðust auðvitað
út um allt, og lömbin villtust undan f
stórum stfl við þennan djöfulgang, sem
von var.
— Hver sigaði hundunum á lamb-
ærnar, skaut konan inn f frásöguna.
Hann sjálfur, auðvitað. Við purruð-
um kannski eitthvað undir. En
hundarnir heyrðu það áreiðanlega
ekki.
— Manstu hvað hrútarnir voru marg-
ir, hélt konan áfram að spyrja til að
sofna ekki.
— Sagðirðu margir, kona? Já, þeir
voru nú margir. Þeir voru nú margir.