Lesbók Morgunblaðsins - 15.02.1976, Blaðsíða 13

Ræður takmarkað
yfir tíma sínum
en lofar guð fyrir að vera
Dani. Um Margréti Danadrottningu
— Hverjir eru helztu eiginleik-
ar, sem drottning Danmcrkur
þarf að hafa?
Ekki alls fyrir löngu átti
Christer Nyblom, blaðamaður,
kvindens omgiængelse med ham
inden lukte dörre. .. jeg holder
denne over Magnus Sivertsön
ergangne dom for uretferdig og
uchristelig og bör som udömt, död
og magtislos at være og ey komme
den afdöde Magnus Sivertsön...
eller og hans börn. . ., til nogen
forkleinelse paa deris ære og
gode nafn,.. Og som Arnas
Magnussön efter samme dom har
sögt at faae hans gaarde og gotz,
saa vel löst som fast, til indförsel
og udlæg, saa bör de ergangne
indförseler og seqvestrationer
iligemaade at være ophævede og
óformlegt viðtal við Margréti
Danadrottningu, og hóf það þá á
þessari spurningu. Samræðurnar
fóru fram i Frakklandi, á heimili
foreldra Hinriks prins, cigin-
ugiorte i alle maader, og bör
Arnes Magnussön at restituere
Magnus Sivertsöns börn og
arvinger det med ald oppebörsel
af afgift og landgielde, skadislös i
alle maader, ...“ (Embedsskriv-
elser, bls. 596 — 597.).
„Samkvæmt tuttugasta og sjö-
unda kapftula mannhelgibálks-
ins, sem fjallar um ærudóma,
finst ckki staður fyrir slfkri refs-
íngu sem þeirri Sívertsen var
álögð eftir Öxarárdómi, þvf
hvorki eru þau dæmdu orð sögð I
manns drottningar, þar sem hjón-
in voru ( nokkurra daga heim-
sókn. Jafnframt notuðu þau tæki-
færið og litu á vfnbú nokkurt,
sem þau höfðu fest kaup á, og
jákvæðri veru né, þó svo hefði
verið, mundu þau hafa haldið
annað en það sem var á allra
vitorði, einmæli Arnæi við kon-
una. Fyrir þvf skulu fyrgeingnir
óréttlátir og ókristilegir dómar
yfir æru og góðu nafni Magnússis
Sfvcrtsens vera dauðir og að
eingu hafandi. Og þarsem Arnas
Arnæus liefur eftir sömu dómurn
látið uppskrifa og upptaka garð
hans og góss skulu slfk lögtök
fjárupptekjur ógildaðar, og féð,
hvorthcldur fast eða laust,
restitucrast Magnúsi Sfvertscn
ásamt fullum leigum og afgjöld-
stendur skammt fyrir utan
Cahors.
En víkjum aftur að spurningu
Nybloms. Drottningin svaraði á
þessa leið:
— Þjóðhöfðingi nú á dögum
verður fyrst og fremst að vera
búinn hæfileikanum til jafn-
vægis. Segja má, að daglega verði
breytingar á öllum sviðum samfé-
lagsins. Einnig konungsveldi
verður að aðlagast samfélagi lið-
andi stundar. Og þegar ég segi, að
nauðsyn sé á hæfileika til jafn-
vægis hef ég f hyggju jafnvægið
milli gamals og nýs. Þetta merkir,
að ég verð að taka skyldugt tillit
til þýðingarmikilla erfðavenja, en
taka jafnframt nýjum straumum
og hvötum, — nýrri hugsun —
opnum huga.
Einveldið i Danmörku á sér
langa sögu að baki, eins og kunn-
ugt er. Danmörk er reyndar elzta
konungdæmi í Evrópu. En jafn-
framt eru vindar samtiðarinnar
oft og tíðum sterkari þar en víða
annars staðar i heiminum. Það er
sennilega lunderni landsmanna
að þakka, að ekki kemur oftar til
alvarlegra árekstra . . .
Drottningunni þykir „stórkost-
lega spennandi og áhugavert“ að
rikja yfir landi og lýð á þessum
umbrotatimum. — Ég tek undir
það, sem faðir minn sagði oft:
„Guði sé lof fyrir það, að ég er
Dani." Ég get ekki hugsað mér að
búa annars staðar en í Danmörku,
— segir drottningin ákveðin.
Eg spurði hana hver hún héldi
að væri ástæðan til þess, að víða
um heim er það almennt álit
manna, að hvergi nokkurs staðar
sé friðsælla og betra að vera en i
Danmörku.
— Það er af því, hve hér er allt
einfalt f sniðum —, svaraði hún.
— Ekki aðeins á ytra borði,
heldur í einu og öllu. Mikil við-
höfn og handapat er Dönum
fjarri. Að sjálfsögðu kunnum við
að skapa hátiðablæ, þegar það á
við, en alla jafna henta okkur
betur óbrotið form og siðir. Það
virðist hafa vakið talsverða
athygli erlendis, að ég ók börnum
minum sjálf um Strikið í barna-
vagni. Þetta þótti löndum minum
ekkert merkilegt. Ingrid drottn-
ing, móðir min, gerði þetta líka,
þegar við vorum litlar, telpurnar
Margrét drottning hefur ákaf-
lega gaman af þvi að fást við börn.
— Ég hef afar gaman af börnum.
Ekki aðeins minum börnurn. Ég
hugsa aldrei til þess sem „nauð-
synlegra skyldustarfa" að heim-
sækja börn á barnaheimilum og
svipuðum stofnunum. Alls ekki
. . . Ég hef i verunni mikinn
áhuga á börnum, högum þeirra og
þvi, hvernig að þeim er búið.
Þau jólakort, sem UNICEF
um frá þcim tfma þær voru
settar undir löghald." (Eldur,
bls. 32.).
V.
. . hand har været causa
prima til den forfölgning, som
imod den sl. mand er blcven
begyndt,... Og som jeg
considerer Arnes Magnussön for
aarsag ikke allecne til denne
jalousie hos mandcn men endog
til denne sags forfölgelse imod
ham, saa er det ey rneer end bill-
igt, at hand jo for denne uskyld-
ige forfölgning bör betale til
hefur stöku sinnum boðið mér að
teikna, mér til mikillar ánægju,
eru ofurlítið framlag mitt til þess
starfs, sem unnið er i því skyni að
létta þjáningum og neyð barna
um viða veröld.
Danny Kaye er einn þeirra
mhnna, sem ég dái mest. Ekki af
þvi að hann er frábær skemmti-
kraftur, heldur vegna þess, að
hann er góður maður. Úþrotlegt
„puð“ hans fyrir UNICEF er
sannarlega allrar virðingar vert
Ástæðan til þess, að Margrét
drottning var beðin að teikna jóla-
kort fyrir UNICEF er ekki staða
hennar, eða „sölunafn". Drottn-
ingin er miklum listgáfum gædd,
og hafa teikningar hennar verið
lofaðar víða um heim. Það var því
ekki að undra, þótt hún semdi
sjálf fangamark sitt, sem hún
hefur notað frá því hún kom til
rikis, og er á einkabréfsefni
hennar m.a. Þetta er kóróna og
undir henni upphafsstafurinn M
og þjóðhöfðingjatala drottningar,
sem er II.
Henni gefst ósjaldan tækifæri
til þess að neyta listrænna hæfi-
leika sinna.
— Á rólegum kvöldstundum
heima í Amalienborg kem ég
sonum minum oft á óvart með því
að teikna handa þeim myndir við
ævintýri H.C. Andersens og fleiri
danskra ævintýrahöfunda —.
Ef til vill er myndlistaráhugi og
hæfileikar drottningarinnar arf-
ur frá Bernadotte-ættinni. A.m.k.
skapaði Eugen Bernadotte prins
sér sess í sænskri listasögu með
málverkum sínum. En Margrét
drottning hefur einnig hæfileika
til tónlistar, og hann hefur hún
áreiðanlega frá Friðriki konungi.
— Ég var ekki gömul, þegar
foreldrar minir tóku mig fyrst
með sér í Konunglega leikhúsið
—, segir hún. — Og faðir minn
kenndi mér snemma að lesa nótur
og fjölraddabækur.
Myndlist og tónlist eru reyndar
meðal þeirra mörgu áhugamála,
seiq við eiginmaður minn
eigum sameiginleg. Eina
áhugamál mitt, sem hann er
ekki jafnáhugasamur um, er forn-
leifafræði. Það var afi minn,
Gústaf Adólf Svíakonungur, sem
kveikti með mér áhugann á forn-
leifafræðinni —.
Drottning ræður aldrei öllum
tima sinum. Jafnvel ekki nú,
meðan á þessu viðtali stendur, —
og hún er I leyfi í Frakklandi.
Timinn er naumur. Sérlegur
sendiboði kemur frá danska
sendiráðinu i Paris. Hann hefur
meðferðis skjöl, sem drottningin
verður að undirrita.
Hún dregur sig í hlé. Skyldan
kallar þegar sizt varir; og skiptir
þá engu máli hvar drottningin er
stödd því sinni.
Magnus Sivertsöns arvinger til
reparation for ibragte omkostn-
inger og tilföyede spot og fortræd
de samme 300 rdlr. som
dommcrne har tilfundet ham at
nyde af Magn. Sivertsön og det
jure talionis. Og saasom hans
forhold paa landet af denne
proces seis at være meget
uchristelig, saa burde det at
indstillis til hs. Majestet, om
sadan en mand burde nogen tid
meerc komme der til landet."
(Embedsskrivelser, bls. 597.).
Framhald á bls. 15