Lesbók Morgunblaðsins - 22.02.1976, Síða 4

UMHVERFIS-
MÖTUN
UMHVERFIS-
VERND
BÆR
MEÐ
SÖGU OG
SÁL
Myndafrásögn og nokkur
orð um Eyrarbakka
Myndatextana skriíaði Sigurður
Guðjónsson, skipstjóri
Næsta hús til vinstri heitir BræSraborg byggt 1935 af bræðrunum Albert og GuSmundi Einarssonum. Þar næst
sést á horniS ð Skjaldbreið, fyrsta húsinu sem byggt var úr steinsteypu, ð Eyrarbakka, um 1912. Þar fyrir austan
sést ð gaflinn ð Vegamótabænum. Þar næst þó nokkru fjær er svo Þórdlsarhús, kennt við Þórdlsi Slmonardóttur
IjósmóSur, sem bjó þar lengi og var IjósmóSir ð Eyrarbakka yfir 40 ðr, húsið var byggt 1892.
Hinum megin viS götuna er næst Ásaberg byggt um 1920 af Glsla Einarssyni, sem lengi bjó a8 Ásum I
Gnúpverjahreppi. Næsta hús heitir Stighús byggt fyrir slSustu aldamót af Ólafi Bjarnasyni smið. Yfir það gnæfir
burstin ð húsi Jóhannesar Sigurjónssonar skipasmiSs, sem heitir BreiSablik byggt um 1940. Austuraf þvl og sést
llka yfir Stighús, er Læknishús, byggt 1916 af Gfsla Péturssyni héraSslækni.
Þar fyrir austan sést svo ð vinduhús drðttarbrautarinnar. Lengra austur meS götunni I fjarlægS, sjðst svo húsin,
sem getið hefir veriS ð mynd nr. 3.
Sú var tfðin að ég átti um
stundarsakir búsetu á Selfossi,
sem þá var um það bil helmingi
minni bær en hann er núna og að
sjálfsögðu í örum vexti. Oft var
iftið við að vera á Selfossi, — og
betra en ekki neitt að aka út í
biáinn, jafnvel um Flðann.
Stundum lá leiðin niður á Bakka
eða austur á Stokkseyri og mig
minnir að við litum frekar niður
á þessar byggðir; fólkið virtist
vera að flytja þaðan og uppá Sel-
foss, þar sem fremur var atvinnu
að hafa. Okkur fannst, að það
hlyti að vera mikið fásinni í
þorpunum þarna niðurfrá, þótt
vitaskuld væri munurinn næstum
enginn. Og svo voru það öll þessi
gömlu hús; bárujárnskumbaldar
f stað steinhúsanna, sem menn
voru að byggja á Seffossi. Þetta
hlaut allt að heyra til liðinni tfð,
sem aldrei kæmi aftur; þeirri tíð,
þegar Lefoliiverzlun var og hét og
menn sátu með kúluhatta í góð-
viðri utan dyra og kneifuðu
danskt öl, en sveitamenn komu
um langan veg með ullarpokana
sfna.
Það er skemmtilegt að virða
fyrir sér þær fáu ljósmyndir, sem
til eru af lúnum bændum og
þurrabúðarmönnum annarsvegar
og yfirstéttinni á Bakkanum hins-
vegar. Þar var mikið djúp staðfest
á milli. Nú stendur Húsið eitt til
minningar um þessa vel mennt-
uðu Dani, sem stóðu fyrir
verzluninni. En þvf miður hafa
hús Lefoliiverzlunar verið rifin.
Aftur á móti standa litlu báru-
járnshúsin enn f góðu gildi á Eyr-
arbakka og það er trúlega talandi
tákn fyrir það breytta viðhorf,
sem menn öðlast með árunum, að
nú finnst mér þau i senn merki-
leg, falfeg og gersamlega ómiss-
andi.
Eg kom sfðast á Eyrarbakka f
sumar er leið og tók þá nokkrar
myndir, sem Sigurður skipstjóri á
Litlu Háeyri hefur verið svo vin-
samlegur að skrifa dálftið með.
Vonandi sýna myndirnar eitthvað
af þeim töfrum, sem Eyrarbakki
býr yfir og vonandi fáum við ekki
steinsteypukassa með flötum þök-
um í staðinn. Þvf var eitt sinn
spáð, að framtfð byggðar á Eyrar-
bakka væri óviss sökum þeirra
augljósu erfiðleika, sem þar eru á
hafnargerð. En er ekki unnið að
stórkostlegri hafnargerð f Þor-
lákshöfn? Þá þarf ekki annað en
brú yfir Ölfusá í Öseyrarnesi og
þarmeð er aðeins stuttur spölur
fyrir Eyrbekkinga útf Þorláks-
höfn og óþarft að streða frekar í
illmögulegri hafnargerð á
Bakkanum. Aftur á móti mundi
þetta tryggja, að fólk héldi áfram
að búa á Eyrarbakka og Stokks-
eyri og jafnvel að bæirnir mundu
fremur vaxa en dragast saman.
Kannski er rómantfsk ósk-
hyggja að gera þvf skóna að fólk
haldi áfram að búa f litlu báru-
járnshúsunum á Eyrarbakka,
HúsiS á miSri myndinni heitir Tjöm byggt um
1908, þar hafa ýmsir búi8, en þó lengst Bjarni
Eggertsson búfræSingur og verkalýSsforingi. HúsiS
til vinstri heitir Sæfell byggt um 1946 af þeim
bræSrum Ólafi og Halldóri GuSmundssonum. HúsiS
til hægri er Eyri og er minnst á það annars staðar.
Húsið, sem sést að nokkru leyti bakatil heitir Deild,
byggt á fyrsta tug þessarar aldar. Þar bjó lengst
Sigurður Danlelsson gullsmiður.