Lesbók Morgunblaðsins - 22.02.1976, Síða 7

Kaupmannshúsið á Eyrarbakka, löngum nefnt aðeins „Húsið“. Skrif-
stofa bæjarins er nú 1 hluta þess, en hluta þess eiga erfingjar Halldórs
útgerðarmanns í Háteigi. Því er vel við haldið og er að þvf bæjarprýði.
Myndin er gömul og er Lefolii kaupmaður og hans fólk á henni.
Ljósm.: Inger H. Bóasson
Eyrarbakki um vetur
Sfðasta bæjarhúsið sem enn stendur uppi af bæjunum á Grfmsstöðum.
Aftan við það er eitt húsanna, sem reist var handa Vestmannaeyjafólk-
inu, sem flúði undan eldinum þar, 1973.
Eyrarbakki uppúr aldamótum.
E.B. Malmquist
ÞRETTÁN
VERZLANIR
ÁEYRARBAKKA
ÁRIÐ1917
Gömul mynd af Verzlun Guðlaugs Pálssonar á Eyrarbakka.
Á þessu herrans ári 1976, þann
20. febrúar, er hinn síglaði og
kunni kaupmaður, Guðlaugur
Pálsson á Eyrarbakka, 80 ára. En
hann hefur þá stundað verslunar-
störf og lengst af sjálfstæðan
rekstur í nær 60 ár. Ef við höfum
í huga hinn langa starfsdag Guð-
laugs, ekki síst fyrr á árum, þegar
hann um tvitugsaldur byrjaði
verslunarrekstur, þá mun senni-
lega ekki of í lagt að hann hafi
unnið yfir kvartmilljón vinnu-
stunda eða sem næst helmingi
lengri tima en nú er ætlast til að
hver einstakur leysi af hendi dag
hvern, samkvæmt núgildandi
vinnulöggjöf og „vinnu-
samningum".
Það mun þó síst hvarfla að þeim
er þekkja Guðlaug í sjón og raun,
hans léttu og fjaðrandi hreyf-
ingar enn þann dag í dag, að þessi
áttræði maður hafi að staðaldri
unnið látlaust frá árdegi til
kvölds flesta daga ársins, allt frá
barnsárum sinum. En þeirri
venju heldur hann enn, eftir þvi
sem ástæður leyfa og þörf krefur,
þar sem hann er verslunarstjóri í
sinni fyrri verslun, sem nú er
eign hlutafélagsins Hafnar á Sel-
fossi.
Skyldan við fólkið og vinnulip-
urðin er aðalsmerki hans. Hin
sanna vinnugleði hefur verið
hans dýrmæti arfur, því er hann
svona unglegur enn, segja þeir,
sem hans fyrirgreiðslu njóta og
best til þekkja eftir langan starfs-
aldur.
Guðlaugur er fæddur á Blöndu-
0
ósi. Þar dvaldist hann ekki nema
til rúmlega tveggja ára aldurs, en
foreldrar hans höfðu þá slitið
samvistum.
Sveininum unga var þá komið
fyrir i fóstur hjá föðurömmu
sinni suður á land, til Eyrar-
bakka. Þar ólst hann upp í góðu
yfirlæti og undir hæfilegum aga á
þeirra tíma visu, sem i dag mundi
ef til vill vera talinn til ótta og
þrældóms. Amma Guðlaugs var
Ingveldur Þorgilsdóttir frá Rauð-
nefsstöðum á Rangárvöllum.
Á uppvaxtarárunum var starfið
fljótt margbreytilegt, eftir því
hvað til féll fyrir umkomulítinn
einstæðing. Um sumartimann
voru það helst snúningur i sveit
og aðstoð við búskapinn, eins og
titt var um unglinga.
En áræði og athafnaþrá kom
snemma í ijós hjá Guðlaugi, ef
miðað var við jafnaldra hans á
Bakkanum í þá tið. Ösjálfrátt
dettur manni í hug að hið liflega
atvinnulíf og umfangsmikla versl-
un þar á staðnum, hafi haft sin
áhrif á djarft hugsandi uppvax-
andi mannsefni.
Söðla- og skósmiði var þá m.a.
vaxandi iðngrein hér á landi, ekki
minnst á jafnstórum verslunar-
stað og Eyrarbakki var. Guðlaug-
ur vildi gjarnan prófa skósmíði og
stundaði hana um þrjú misseri til
að kanna hvort það mundi vekja
áhuga hans í iðngreininni.
Mikil þörf var fyrir vörslu bú-
fjár s.s. hesta, kúa og kinda og var
þetta algengt starf unglinga á
þessum árum eftir aldamótin,
áður en girðingar komu nokkuó
að ráði til sögunnar. Þau prófaði
Guðlaugur einnig og margt
annað, er tii féll, sem kom sér vel
fyrir fátækan, foreldralausan
ungsvein. Starfsþrá og gott upp-
eldi hjá ömmunni hefur eflaust
haft sitt að segja og stuðlað að því
er síðar kom fram i stráknum að
norðan.
Því fljótlega fór að bera á
skarplegum athygliseiginleikum
hjá Guðlaugi. Minni hans á verð-
lag og viðskipti varð honum fljót-
lega leikur einn og er enn, þrátt
fyrir þetta háan aldur.
Verzlun með fjöl-
breylt vöruúrval
jafnframt sölu út á
við og hvers konar
framleiðslu
heimamanna.
Kaupmaðurinn minnist þeas aó
þegar hann byrjaði sjálfstæðan
verslunarrekstur 4. desember
1917, þá rúmlega tvitugur að
aldri, mjög ungur á þess tíma
mælikvarða, að fyrsta daginn
voru inntektir búðarinnar 28
krónur og þótti ágætt og vel af
stað farið með viðskiptin.
Annað viðskiptadæmi nefndi
Guðlaugur, sem ekki var eins hag-
stætt. 1931 eða rúmum áratug
eftir að verslun Guðlaugs Páls-
sonar á Eyrarbakka byrjaði að
versla með landbúnaðarafurðir,
Framhald á bls. 8