Lesbók Morgunblaðsins - 04.04.1976, Blaðsíða 4

þvf að við höfðum ekkert
samband haft við umheiminn í
marga daga. Gengum við þvf til
móts við þá og horfði ég sffellt á
mennina, sem nálguðust óðum.
Þeir virtust mjög áþekkir f útliti,
nema hvað annar sýndist
allmiklu cldri cn hinn. Lfklcga
hafa augu mfn hvarflað frá þcim
andartak yfir vatnið til tjaldbúða
þeirra, en það hefur ekki vcrið
lengi. En cr ég leit til þcirra
aftur, þá var þar aðcins einn
maður á gangi og það var sá, er
mér hafði sýnst yngri. Ég varð
mjög undrandi og hrópaði upp,
hvað orðið hefði af hinum mann-
inum. Félagi minn að norðan virt-
ist ekkert verða hissa. Bað hann
mig að vera rólegan, þvf að
annars gæti ég gert manninum
bylt við. Ég spurði hvort hann
hefði ekki Ifka séð tvo menn og
hvort hann sæi nema einn núna.
Ilann sagði það vera, en það væri
ckki til þcss að hafa orð á, þvf að
svona lagað kæmi oft fyrir og
væri ekki saknæmt. 1 þessu kom
maðurinn til okkar. Það var ckki
um að villast að hann var einn á
ferð.
Rcyndist hann vera kaupmaður
frá Reykjavfk og kunnur ferða-
maður á öræfum. Við hcilsuð-
umst og tókum tal saman. Mig
langaöi mest til að spyrja hann,
hvort þeir hefðu ekki verið tveir
saman, en hætti við það, cr ég
mætti aðvarandi og næstum biðj-
andi augnaráði félaga mfns. Við
skröfuðum saman um stund og
kvöddumst sfðan, en að sfðustu
bauð maðurinn okkur að koma
seinna yfir til þeirra og þiggja
þar kvöldkaffi. Þegar hann var
farinn fyrir nokkru og við sðtum
saman og snæddum kvöldvcrðinn,
sagði félagi minn mér að fólki
yrði slundum ónotalcga við að
heyra að einhver fylgdi þvf, þó að
þaö væri ósköp mcinlaust. Þcss
Við vorum að koma innan af
hálendinu, þar sem við höfðum
verið við landmælingar f nokkra
daga. Leiðangursstjórinn sat und-
ir stýri og ók, sem leið liggur upp
frá Ilvftárbrú og suður með Blá-
felli að vestan. Veðri var svo
háttað að til norðurs var bjart og
heiðskfr himinn, en framundan
var dökkúr þokubakki. Nokkrir
félaga okkar höfðu orðið eftir
inni á Hveravöllum til að Ijúka
þar ákveðnu vcrkefni fyrir
haustið. Mér varð hugsað til
þeirra með hálfgerðri öfund, þar
sem þeir undu glaðir f glampandi
sfðdegissól f frjálsræði háslétt-
unnar, meðan við þræddum krók-
ótta leiðina inn f sortann. Eg leit f
svip bláa hciðrfkjuna yfir Kjal-
felli, en hún hvarf í einu vetfangi
og við vorum birgðir inni f
skuggalegu rfki þokunnar.
Við sáum ckkert að kalla, nema
fáeina mctra af vcginum fyrir
framan bflinn og stórgrýtið f
ruðningunum á báðar hliðar. Og
þetta grjót sýndist stærra og
hrikalegra en venjulega og sum
björgin tóku á sig kynjamyndir,
svo að þau Ifktust helst tröllum og
öðrum ævintýraverum. Mér varð
að orði að nú værum við komnir f
harla draugalegt umhverfi og það
fór um mig hálfgerður hrollur.
Félagi minn rýndi fram f þoku-
rökkrið og svaraði ekki strax.
vegna væri alltaf best að hafa
ekki orð á því, þótt maður sæi tvo
eða þrjá, þar scm aðeins væri
einn á ferð. Ég spurði, hvort hann
hefði einhverja skýringu á þess-
um fyrirbærum, en svo var ekki.
Þetta var aöeins svona. Við því
var ekkert að gcra. Þetta var ein
af þessum gömlu fslcnsku gátum,
sem enginn gat ráðið.
Og þetta var aðeins byrjunin,
þvf að margt annað furðulegt átti
eftir að bera við þetta sumar.
Nokkru eftir þetta fórum við suð-
ur yfir Kjöl og dvöldumst við
Hvftárvatn f nokkra daga. Fyrstu
nóttina gistum við í skálanum í
Hvftárnesi, þvf að þá rigndi ákaft,
svo að illt var að tjalda. Þar f
húsinu hittum við langferðabfl-
stjóra, scm cinnig gisti þar.
Honum var tfðrætt um að heldur
þætti ókyrrt f skálanum og gaman
væri nú að rcyna, hvort við yrðum
einhvers varir um nóttina. Éink-
um sagði hann að f rúmi cinu
ákveðnu þarna f húsinu hcfðu
menn fengið lftinn svefnfrið fyrir
ásókn einhverrar veru úr dular-
heimum. Ég lagði vitaskuld eng-
an trúnað á sögur hans og lét þær
sem vind um eyru þjóta. Við það
espaðist hann og bauð mér að
sannreyna hvað gerðist, ef hann
sjálfur svæfi f vandræðarúminu,
en ég vekti þar nærri og fylgdist
með.
Ég tók boðinu og þegar tfmi var
til kominn, tóku mcnn á sig náðir.
Langferðabflstjórinn var heljar-
menni að burðum og áreiðanlcga
talsvert yfir 100 kfló á þyngd.
Ilann Iagðist ti) hvfldar f vand-
ræöarúminu, sem hann nefndi
svo, en ég hallaði mér upp f
rúmstæði við vegginn á móti og
Icit f bók. Það icið ekki á löngu,
þar til værð færðist yfir ínanninn,
þvf að hann var þreyttur eftir
langan vinnudag, og brátt féll
lega óraunverulegt, næstum eins
og f þokunni hérna.
Ég fylltist forvitni og áhuga,
því að svona hafði ég aldrei heyrt
þennan vin minn tala áður. Bað
ég hann þvf að halda áfram og
segja mér eitthvað frá reynslu
sinni á fjöllunum. Ilann rýndi án
afláts inn í þokuna. Skyggnið var
afleitt og versnaði enn, þvi að nú
byrjaði að hellirigna. Vatnið bók
staflega skall á bflnum, svo að
þurrkurnar höfðu ekki lengur
undan aðstrjúkaaf framrúðunni.
Það var þvf ekki um annað að
ræða en keyra löturhægt, ef vel
átti að fara, og það gerði hann og
hélt andlitinu næstum þvf fast
frammi við glerið. Það var þögn
um stund, en svo byrjaði hann
hægt og alvarlega. Ég get svo sem
reynt að rif ja upp eitthvað af þvf,
sem fyrir hefur komið f þessum
ferðum, til dæmis frá því f fyrra-
sumar.
Ég dvaldist þá um tfma við
athuganir fyrir norðan Hofsjökul
og með mér var kennari norðan
úr landi, dugnaðarmaður,
traustur og trúverðugur. Viö
komum sfðdegis að Asbjarnar-
vötnum og tjölduðum f þurru og
góðu veðri á sléttum bakka syðra
vatnsins. Kveiktum við á prfmus
fyrir utan tjaldið og fórum að
undirbúa kvöldvcrð. Er við vor-
um að bjástra við þctta, heyrðum
við bfldrunur f fjarska og lögðum
við eyrun. Það leið ekki á löngu,
áður en við sáum langferðabfl
koma úr austri og stansa gcgnt
okkur norðan vatnsins. Eitthvað
af fólki kom út úr bílnum og við
sáum grcinilega að sumir fóru að
rcisa tjald fyrir nóttina. Meðan
við vorum þarna að horfa yfir til
þcirra, tóku allt f einu tveir menn
sig út úr hópnum, gengu vestur
fyrir vatnið og komu í áttina til
okkar. Við höfðum orð á að
gaman væri að hitta þcssa gesti,
EKKI
ER
ALLT
SEM
mriiii
SÝNIST
Frósögu-
þöttur
eftir
Jön R.
Hjölmarsson
Sfðan sagði hann hægt og alvar-
íega. Já, vfst er draugalegt og við
ýmsu má búast f þessu furðulega
landi, sem er öðru vfsi en öll
önnur lönd f veröldinni. Ekki
trúir þú þó á drauga og önnur
yfirnáttúruleg fyrirbæri, varð
mér að orði, þú sem ert vfsinda-
maður, raunsæismaður, efnis-
hyggjumaður og trúir ekki fyrr
en þú tckur á. Já, vfst var ég allt
þetta, sagði hann, en margt hefur
brcyst sfðan ég fór að dveljast á
fjöllunum, og nú er svo komið að
ég veit ckki lengur hverju trúa
skal.
Hann var mjög alvarlegur og
hugsandi á svip og eftir nokkur
andartök hélt hann áfram. Eg
gæti sagt þér frá mörgu, sem
orðið hefur til að breyta viðhorf-
um mfnum frá þvf að ég kom
heim uppfullur af oftrú á
raunsæi og vísindi. Eins
og þú veist dvaldist ég
lengi við nám og störf
erlendis og fyrst eftir
að ég kom heim til að
starfa hér við rannsókn-
ir og mælingar, þóttist
ég þess fullviss að ekkcrt það
væri til sem ekki mætti skilja og
skýra út frá eðlisfræði og öðrum
greinum vfsindanna. Ég bauð þá
öllu því byrginn, sem nefnt er
hjátrú, dulræn fyrirbæri og þess
háttar kerlingabækur og neitaði
að trúa öðru en því, sem sanna
mætti með vfsindalcgum rökum
að ætti sér eðlilegt upphaf og
orsakir. Með þetta veganesti lagði
ég upp í leiðangra mfna um
hálcndið til að mæla landið og
rannsaka eðli þess. Að vfsu reyni
ég alltaf að halda fast við fyrri
skoðanir mfnar, en svo margt
hefur borið við, sem ég þekki
ekki og get ekki skýrt vísinda-
lcga, að ég veit sannarlega ekki
lengur hverju má trúa. Stundum
sýnist mér allt veröa svo furðu-